درمان خشکی دهان در شب

    خشکی دهان در شب، یکی از مشکلات شایعی است که به دلیل ترشح نشدن بزاق ایجاد می شود. مواردی مانند مصرف داروهای خاص، بیماری هایی مانند دیابت، آلزایمر، سکته و … ترشح بزاق را کاهش میدهند.

خشکی دهان در شب و گلو می تواند بسیار آزاردهنده باشد. شاید برای شما هم پیش آمده باشد که گاهی در میان خواب، به دلیل احساس خشکی دهان از خواب برخاسته اید. این خشکی اذیت کننده، حتی می تواند صحبت کردن را برای شما دشوار کند.

احساس غیرعادی خشکی دهان در شب، علاوه بر اینکه خواب شما را مختل می کند، شما را ناچار می کند تا برای رفع این خشکی مقدار زیادی آب بنوشید.

این احساس در برخی موارد، طبیعی است و مشکل خاصی را نشان نمی دهد. اما هنگامی که به طور مکرر اتفاق بیفتد و در زندگی عادی شما، اختلال ایجاد کند، احتمالا مشکلی وجود دارد و بهتر است به پزشک مراجعه کنید.
دهان خشک چیست؟خشکی دهان در شب

دهان خشک یا اصطلاحا،  Xerostomia ، هنگامی اتفاق می افتد که غدد ترشح کننده بزاق، یا Salivary Glands ، نمی توانند به اندازه کافی بزاق ترشح کنند تا فضای داخلی دهان را مرطوب نگه دارند.

این عارضه معمولا به دنبال تأثیرات برخی داروها، پرتو درمانی، بیماری های خاص یا افزایش سن اتفاق می افتد.
چرا به بزاق یا آب دهان نیاز داریم؟

همان طور که می دانید غدد بزاقی، به وسیله ترشح پیوسته بزاق یا آب دهان، رطوبت داخل دهان را تأمین می کنند. این غدد در قسمت زیر زبان و کنار دندان ها قرار دارند.

    بزاق، از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند، چرا که به طور شبانه روزی در دهان ترشح شده و دندان ها را شستشو می دهد.

باکتری های موجود در دهان، و خصوصا باکتری های روی سطح دندان ها، از مواد غذایی باقی مانده لا به لای دندان ها، تغذیه کرده و اسید تولید می کنند. علت اصلی پوسیدگی و خوردگی دندان، نیز تماس سطح دندان ها، با اسید تولید شده توسط باکتری هاست. آب دهان، می تواند اسید تولید شده را خنثی کند. همچنین بزاق با جدا کردن ذرات غذا، مانع از رشد باکتری ها می شود.

    بزاق توانایی چشایی و تشخیص مزه ها را تقویت می کند.
    بزاق موجب می شود تا راحت تر بتوانید غذا را جویده و آن را فرو دهید.
    همچنین ترکیب غذا با آب دهان، باعث هضم راحت تر آن در معده خواهد بود.
    ترشح نشدن آب دهان، می تواند باعث بوی بد دهان شود.
    بدون وجود بزاق به میزان کافی، رشد بی وقفه باکتری ها، دندان ها را به سرعت دچار پوسیدگی می کند. عفونت لثه و دندان، از دیگر اثرات کمبود بزاق در دهان است.

علائم خشکی دهان

    احساس خشکی
    احساس چسبندگی در دهان
    بزاق غلیظ
    بوی بد دهان
    مشکل در جویدن و بلعیدن
    مشکل در صحبت کردن
    خشکی گلو
    خشکی زبان
    احساس وجود شیار روی زبان
    احساس طعم ناخوشایند
    تغییر حس چشایی
    احساس آزردگی هنگام استفاده از دندان مصنوعی

اگر این علائم را به طور مکرر تجربه می کنید، بهتر است برای بررسی های دقیق به پزشک مراجعه کنید.
خشکی دهان در شبخشکی دهان در شب

به طور طبیعی، در مورد همه افراد، هنگام خواب، بزاق کمتری در دهان ترشح می شود.

اما خشکی دهان در شب، به وضعیتی گفته می شود که فرد هنگام بیدار شدن، در دهان و گلو احساس خشکی شدید داشته باشد. در واقع نیاز به نوشیدن آب است که باعث بیدار شدن افراد مبتلا به خشکی دهان، می شود.
علت خشکی دهان در شب
درمان و دارو

بسیاری از داروها، در کنار اثرات درمانی خود، تعدادی عارضه جانبی ایجاد می کنند، که خشکی دهان یکی از این عوارض است.

داروهای ضد افسردگی، داروهای کنترل فشار خون، داروهای ضد حساسیت، داروهای ضد درد، داروهای آرام کننده عضلات و داروهای ضد احتقان، از جمله مواردی هستند که می توانند ترشح بزاق را با مشکل مواجه کرده و در دهان، احساس خشکی ایجاد کنند.
افزایش سن

بسیاری از سالمندان، از خشکی دهان شکایت می کنند. علت شایع بودن خشکی دهان در سالمندان، استفاده از داروها (که پیشتر ذکر شد)، عدم توانایی بدن در تجزیه و جذب دارو، تغذیه نامناسب و مشکلات سلامتی مزمن است.
شیمی درمانی

شیمی درمانی، ممکن است باعث تغییر در مقدار ترشح بزاق و کیفیت آن شود. خشکی دهان، یکی از عوارض جانبی شیمی درمانی است و با اتمام دوره درمان، برطرف خواهد شد.
پرتو درمانی

پرتودرمانی در قسمت سر و گردن، ممکن است به غدد بزاقی آسیب برساند و فعالیت این غده ها را با مشکل مواجه کند. خشکی دهان در این موارد ممکن است موقت بوده و یا به صورت همیشگی باقی بماند. مدت زمان برطرف شدن خشکی دهان پس از پرتودرمانی، به میزان پرتودهی و محل مورد درمان، بستگی دارد.
آسیب عصبی

آسیب عصبی یا جراحی در ناحیه سر و گردن، ممکن است به غدد بزاقی آسیب برساند و باعث خشکی دهان شود.
مصرف الکل و دخانیاتعلت خشکی دهان در شب

مصرف الکل و دخانیات و همچنین جویدن آدامس های حاوی مواد مخدر، می تواند باعث ایجاد خشکی دهان شده و آن را تشدید کند.

مصرف ماریجوانا نیز موجب خشکی دهان می شود.
بیماری های خاص

خشکی دهان، می تواند بر اثر برخی بیماری های شدید، مانند دیابت، سکته، آلزایمر، عفونت دهانی و بیماری های خود ایمنی، ایجاد شود. درمان این بیماری ها، خشکی دهان را نیز برطرف می کند.
سایر دلایل خشکی دهان در شب

    دارویی به نام Methamphetamine می تواند باعث ایجاد خشکی شدید دهان و آسیب به دندان ها شود.
    چسبیدن رژ لب به دندان ها می تواند باعث خشکی دهان شود.
    خر و پف کردن با دهان باز و تنفس دهانی، می تواند خشکی دهان را تشدید کند.

جمع بندی

خشکی دهان، عارضه ای است که به دلایل مختلفی اتفاق می افتد. بهتر است برای بررسی دلایل این مشکل به پزشک مراجعه کنید، چرا که گاهی اوقات، خشکی دهان، نشان دهنده مشکلات و بیماری های جدی است که باید به موقع درمان شوند.

اگر در شرایطی قرار دارید که غدد بزاقی شما، قادر به فعالیت نرمال نیستند، برای مرطوب نگه داشتن فضای دهان، مرتب آب بنوشید.

رتبه قبولی پزشکی کنکور

پزشکی

در جدول زیر رتبه قبولی رشته پزشكی کنکور در دانشگاه دولتی فراهم شده است. توجه داشته باشید که رتبه موثر در زمان انتخاب رشته کنکور ، رتبه در سهمیه است که سهمیه شما می تواند یکی از سهمیه های 25 درصدی ایثارگری ، 5 درصدی ایثارگری ، منطقه یک ، منطقه دو و منطقه سه باشد که در کارنامه کنکورتان تان درج شده است.
احتمالا این را هم بپسندید  شرکت در کنکور تجربی با مدرک لیسانس - راهنمای شرکت در کنکور تجربی با لیسانس
رتبه قبولی رشته پزشکی کنکور

رتبه در سهمیه
    نام دانشگاه     رتبه در سهمیه     نام دانشگاه     رتبه در سهمیه     

نام دانشگاه
46/سهمیه 25 درصد     دانشگاه علوم پزشکی تهران     399/منطقه یک     دانشگاه مشهد     1801/منطقه دو     

دانشگاه زاهدان

104/سهمیه 25 درصد
    دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی     60/منطقه یک     دانشگاه شیراز     1883/منطقه دو     

دانشگاه ایلام

226/سهمیه 25 درصد
    دانشگاه علوم پزشکی ایران     135/منطقه یک     دانشگاه اصفهان     126/منطقه سه     

دانشگاه اصفهان

1885/سهمیه 25 درصد
    دانشگاه علوم پزشكی اردبیل     198/منطقه یک     دانشگاه ارومیه     172/منطقه سه     

دانشگاه علوم پزشكی تهران

2007/سهمیه 25 درصد
    دانشگاه علوم پزشكی دزفول     728/منطقه دو     دانشگاه  البرز     188/منطقه سه     

دانشگاه علوم پزشكی تبریز
26/سهمیه 5 درصد     دانشگاه علوم پزشكی کاشان     85/منطقه دو     دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی     242/منطقه سه     

دانشگاه ایلام

238/سهمیه 5 درصد
    دانشگاه علوم پزشكی قزوین     163/منطقه دو     دانشگاه علوم پزشكی تهران     269/منطقه سه     دانشگاه کرمان
330/سهمیه 5 درصد     دانشگاه علوم پزشكی رشت     316/منطقه دو     دانشگاه علوم پزشكی تبریز     410/منطقه سه     

دانشگاه اهواز

357/سهمیه 5 درصد
    دانشگاه علوم پزشكی زنجان     455/منطقه دو     دانشگاه علوم پزشكی ارومیه     486/منطقه سه     

دانشگاه بابل

382/سهمیه 5 درصد
    دانشگاه علوم پزشكی فسا     692/منطقه دو     دانشگاه علوم پزشكی همدان     538/منطقه سه     

دانشگاه ساری

لیست فوق در جهت آشنایی نسبی شما با رتبه قبولی پزشکی تهیه شده است


رتبه قبولی پزشکی دانشگاه آزاد
رتبه در زیرگروه     رتبه کشوری     سهمیه قبولی     دانشگاه     نوع دوره
1229     6471     عادی     دانشگاه آزاد واحد شاهرود     آزاد
1939     6522     عادی     دانشگاه آزاد واحد تبریز     آزاد
1401     10742     ایثارگران     دانشگاه آزاد واحد مشهد     آزاد
926     7475     ایثارگران     دانشگاه آزاد واحد علوم پزشكی آزاد اسلامی تهران     آزاد
1387     10632     ایثارگران     دانشگاه آزاد واحد کازرون     آزاد
1919     6441     عادی     دانشگاه آزاد واحد تبریز     آزاد
3116     6627     عادی     دانشگاه آزاد واحد ساری     آزاد
937     5146     عادی     دانشگاه آزاد واحد کازرون     آزاد
1051     5679     عادی     دانشگاه آزاد واحد یزد     آزاد
1084     5810     عادی     دانشگاه آزاد واحد نجف آباد     آزاد
887     4921     عادی     دانشگاه آزاد واحد مشهد     آزاد
1319     6934     عادی     دانشگاه آزاد واحد کرمان     آزاد
1885     6313     عادی     دانشگاه آزاد واحد اردبیل     آزاد
3623     7753     عادی     دانشگاه آزاد واحد یزد     ظرفیت مازاد
3438     7305     عادی     دانشگاه آزاد واحد مشهد     ظرفیت مازاد
1967     4080     عادی     دانشگاه آزاد واحد علوم پزشكی آزاد اسلامی تهران     آزاد
2145     7254     عادی     دانشگاه آزاد واحد اردبیل     ظرفیت مازاد
2162     4528     عادی     دانشگاه آزاد واحد تبریز     آزاد
2172     7349     عادی     دانشگاه آزاد واحد ساری     ظرفیت مازاد
2172     9137     عادی     دانشگاه آزاد واحد قم     ظرفیت مازاد
2609     5469     عادی     دانشگاه آزاد واحد کازرون     آزاد

دانشگاه های ارائه دهنده پزشکی

بر اساس دفترچه انتخاب رشته کنکور تجربی ، رشته پزشکی فقط در دانشگاه های روزانه ، ظرفیت مازاد ، آزاد و پردیس خودگردان ارائه می شود که باید در زمان انتخاب رشته کنکور با در نظر گرفتن شهریه پزشکی در این دانشگاه ها اقدام به انتخاب رشته نمود. اسامی دانشگاه های پزشکی به صورت زیر است :


اسامی دانشگاه ها
دانشگاه علوم پزشکی روزانه
دانشگاه علوم پزشكی واحد اراک     دانشگاه علوم پزشكی واحد البرز     دانشگاه علوم پزشکی واحد بقیه الله     دانشگاه علوم پزشکی واحد بیرجند     

دانشگاه علوم پزشكی واحد جیرفت

دانشگاه علوم پزشکی واحد اردبیل
    دانشگاه علوم پزشكی واحد ایران     دانشگاه علوم پزشکی واحد بم     دانشگاه علوم پزشكی واحد تبریز     دانشگاه علوم پزشکی واحد بجنورد

دانشگاه علوم پزشکی واحد ارومیه
    دانشگاه علوم پزشكی واحد ایلام     دانشگاه علوم پزشکی واحد بندرعباس     دانشگاه علوم پزشكی واحد تهران     

دانشگاه علوم پزشکی واحد دزفول
دانشگاه علوم پزشکی واحد اصفهان     دانشگاه علوم پزشکی واحد بابل     دانشگاه علوم پزشكی واحد بوشهر     دانشگاه علوم پزشكی واحد جهرم     

دانشگاه علوم پزشکی واحد رفنسجان

دانشگاه علوم پزشکی واحد شاهد
    دانشگاه علوم پزشکی واحد سبزوار     دانشگاه علوم پزشكی واحد شاهرود     دانشگاه علوم پزشکی شیراز     

دانشگاه علوم پزشکی واحد قم

دانشگاه علوم پزشکی واحد زاهدان
    دانشگاه علوم پزشکی واحد سمنان     دانشگاه علوم پزشكی واحد شهرکرد     دانشگاه علوم پزشکی واحد فسا     

دانشگاه علوم پزشکی واحد کاشان

دانشگاه علوم پزشکی واحد زنجان
    دانشگاه علوم پزشكی تهران     دانشگاه علوم پزشكی واحد شهیدبهشتی     دانشگاه علوم پزشکی واحد قزوین     

دانشگاه علوم پزشکی واحد کردستان

دانشگاه علوم پزشکی واحد کرمان
    دانشگاه علوم پزشكی واحد کرمانشاه     دانشگاه علوم پزشکی واحد گرگان     دانشگاه علوم پزشكی واحد گناباد     

دانشگاه علوم پزشکی واحد گیلان

دانشگاه علوم پزشکی واحد لرستان
    دانشگاه علوم پزشکی واحد مازندران     دانشگاه علوم پزشكی واحد مشهد     دانشگاه علوم پزشکی واحد همدان     

دانشگاه علوم پزشکی واحد یاسوج
دانشگاه علوم پزشکی پردیس خودگردان

پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشکی واحد اردبیل
    پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشكی واحد بابل     پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشکی واحد جندی شاپور     پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشکی واحد کرمان     پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشکی واحد مازندان

پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشکی واحد ارومیه
    پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشكی واحد بندرعباس     پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشکی واحد زاهدان     پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشكی واحد کرمانشاه     پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشکی واحد مشهد

پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشكی واحد اصفهان
    پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشکی واحد تبریز     پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشكی واحد زنجان     پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی     

پردیس خودگردان دانشگاه علوم پزشکی واحد همدان
دانشگاه علوم پزشکی آزاد

دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد اردبیل
    دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد شاهرود     دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد تنکابن     دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد یزد     دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد مشهد

دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد نجف آباد
    دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد زاهدان     دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد ساری     دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد کرمان     

دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد بین المللی قشم
واحد آزاد اسلامی  پزشكی تهران     دانشگاه آزاد علوم پزشكی واحد کازرون     

واحد پردیس خودگردان کیش

امکان شرکت در رشته پزشکی بدون کنکور 

تحصیل در رشته پزشکی و پوشیدن لباس سفید پزشکی آرزوی بسیاری از دانش آموزانی است که رشته تجربی را به عنوان رشته تحصیلی خود در دوره دوم متوسطه انتخاب می کنند. با وجود مشقت های فراوان این رشته، هر ساله شاهد علاقه شدید بسیاری از داوطلبان و رقابت آنان در کنکور سراسری تجربی جهت قبولی در رشته پزشکی هستیم. شاید یکی دیگر از مواردی که سبب گرایش بیش از حد متقاضیان به تحصیل در رشته پزشکی شده است، جایگاه اجتماعی و درآمد مناسب این رشته باشد.

در سال های اخیر 85 درصد از ظرفیت پذیرش دانشگاه ها به رشته های بدون کنکور اختصاص یافته است و داوطلبان برای تحصیل در این رشته ها نیازی به ثبت نام کنکور سراسری 1402 ندارند. همین امر موجب سردرگمی بسیاری از علاقه مندان به تحصیل در رشته پزشکی شده است که آیا می توانند بدون حضور در جلسه آزمون، وارد دانشگاه های علوم پزشکی شوند یا خیر؟

در این مقاله قصد داریم این مسئله را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده و پاسخگوی سوالات شما عزیزان پیرامون مبحث فوق باشیم.

تحصیل در رشته های پزشکی تنها در دانشگاه های سراسری ۱۴۰۲ از جمله دوره های روزانه و پردیس خودگردان و هم چنین دانشگاه آزاد امکان پذیر است.

برای پ این سوال که تحصیل در رشته پزشکی بدون کنکور حقیقت دارد یا خیر باید بگوییم که این امر امکان پذیر نبوده و تحصیل در رشته پزشکی تنها از طریق کسب رتبه قبولی کنکور مقدور می باشد. بنابراین برای ورود به دانشگاه های علوم پزشکی لازم است تمام سعی خود را به کار گرفته و با تلاش و ممارست در کنار یک برنامه ریزی کنکور منسجم، به آرزوی خود جامع عمل بپوشانید.

با این تفاسیر می توان دریافت که هیچ یک از دانشگاه های کشور در رشته پزشکی به صورت بدون کنکور دانشجو نمی پذیرند و ظرفیت پذیرش این رشته تنها به پذیرفته شدگان کنکور سراسری اختصاص می یابد. البته امکان تحصیل در برخی از رشته های پیراپزشکی به صورت بدون آزمون و تنها در مقطع کاردانی وجود دارد که در ادامه مقاله به نحوه و شرایط پذیرش این رشته ها خواهیم پرداخت.

تحصیل در رشته پزشکی سایر دانشگاه ها بدون شرکت در کنکور سراسری 1402
همان طور که می دانید، اکثر رشته های گروه های آزمایشی ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و زبان های خارجی به صورت بدون کنکور در دانشگاه های آزاد، پیام نور، غیرانتفاعی، علمی کاربردی و سایر دانشگاه های سراسری ارائه می شوند. اما با این حال نام رشته هایی چون پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در میان رشته های بدون کنکور تجربی 1402 دیده نمی شود.

توجه داشته باشید که تنها دانشگاه های سراسری از جمله دوره های روزانه و پردیس خودگردان در کنار دانشگاه آزاد رشته پزشکی را ارائه می دهند و سایر دانشگاه ها حتی به واسطه کنکور سراسری نیز در رشته پزشکی دانشجو نمی پذیرند.

ناگفته نماند که امکان تحصیل در تعدادی از رشته های مرتبط از جمله تجهیزات فنی اتاق عمل، تجهیزات آزمایشگاه تشخیص پزشکی، دامپزشکی و… در برخی از واحدهای دانشگاهی فراهم است اما تحصیل بدون کنکور در رشته پزشکی تحت هر شرایطی امکان پذیر نمی باشد.

تحصیل در رشته های پیراپزشکی به صورت بدون کنکور ۱۴۰۲
به طور کلی می توان گفت که بر خلاف رشته پزشکی، امکان تحصیل در رشته های پیراپزشکی بدون کنکور وجود دارد اما پذیرش آن در بازه زمانی متفاوت از ثبت نام بدون کنکور دانشگاه سراسری ۱۴۰۲ صورت می گیرد. از دیگر تفاوت های پذیرش بدون کنکور رشته های پیراپزشکی با نام نویسی بدون کنکور سراسری در سایر رشته های تحصیلی، نحوه پذیرش داوطلبان است.

به عبارت دیگر، علاقه مندانی که قصد دارند به صورت بدون آزمون در هر یک از رشته های پیراپزشکی به تحصیل بپردازند، لازم است با دریافت و مطالعه دفترچه راهنما فرآیند ثبت نام خود را به انجام رسانند. پس از مرحله انتخاب رشته، پذیرش نهایی متقاضیان منوط به اخذ نمره قبولی در مصاحبه حضوری خواهد بود.

از جمله رشته هایی که در دوره های مختلف برگزاری آزمون به صورت بدون کنکور پذیرش داشته اند می توان موارد زیر را نام برد.

هوشبری
مامایی
بهداشت حرفه ای
اتاق عمل
بهداشت عمومی
تکنسین سلامت دندان
البته تا زمان انتشار دفترچه انتخاب رشته کنکور 1402 تجربی نمی توان به طور قطع درمورد ارائه این رشته ها به صورت بدون آزمون اظهار نظر نمود. پس از منتشر شدن دفترچه فوق و کسب اطمینان از ارائه رشته های پیراپزشکی، می توانید در صورت احراز شرایط زیر، نسبت به ثبت نام خود اقدام نمایید.

رشته های پیراپزشکی اغلب در دانشگاه های علوم پزشکی مناطق محروم کشور ارائه شده و پذیرش آن ها معمولا به صورت بومی گزینی صورت می گیرد.
در صورت اعمال شرط معدل، داوطلبان می بایست دارای حداقل معدل 15 در معدل کتبی نهایی خود باشند.
شرط سنی تحصیل در رشته های پیراپزشکی بدون کنکور ۱۴۰۲ حداکثر 25 سال است و برای آقایانی که خدمت سربازی را پشت سر گذاشته اند، حداکثر 27 سال می باشد.
تنها دارندگان مدرک دیپلم نظام جدید و قدیم و همچنین مدرک پیش دانشگاهی نظام قدیم در رشته تجربی مجاز به انتخاب رشته های پیراپزشکی بدون کنکور هستند.
امکان ثبت نام در رشته های پیراپزشکی بدون کنکور ۱۴۰۲ برای دانشجویان و دانش آموختگان کلیه مقاطع تحصیلی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور فراهم نمی باشد.
آن دسته از داوطلبانی که صرفا بر اساس سوابق تحصیلی به تحصیل در رشته های پیراپزشکی می پردازند، لازم است به میزان سه برابر طول مدت تحصیل خود تعهد خدمت ارائه نمایند.
پذیرش نهایی متقاضیان واجد شرایط تنها در صورت کسب نمره قبولی در مصاحبه حضوری قطعی می گردد.
شرکت کنندگان بایستی حتما سر جلسه آزمون حضور داشته باشند حتی اگر به هیچکدام از سوالات پاسخ ندهند.
لازم است بدانید که هر یک از شرایط فوق در دوره های مختلف دستخوش تغییراتی بوده و در برخی از دوره ها شرایطی همچون ارائه مدرک تحصیلی صرفا در رشته تجربی و یا حداقل معدل جزو شرایط مورد نیاز ثبت نام نبوده اند. بنابراین امکان و شرایط پذیرش در رشته های پیراپزشکی بدون کنکور تنها پس از انتشار دفترچه انتخاب رشته کنکور تجربی هر دوره مشخص می شود و تا پیش از آن نمی توان اطلاعات دقیقی را درمورد آن ارائه کرد.

با توجه به تمامی نکاتی که در این مقاله ذکر شد، هیچ یک از دانشگاه های کشور اعم از آزاد و سراسری در رشته پزشکی و بر اساس سوابق تحصیلی دانشجو نمی پذیرند و تنها راه دستیابی به تحصیل در رشته پزشکی، شرکت در کنکور سراسری تجربی 1402 و کسب نمره قبولی می باشد.

پذیرش در رشته های پیراپزشکی بدون کنکور ۱۴۰۲ نیز تنها با ظرفیت محدود و تحت شرایط خاص انجام می شود. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دندانپزشکی بدون کنکور و پرستاری بدون کنکور، روی هر یک از لینک های مربوطه کلیک کنید.

سوالات متداول
1- آیا می توان با معدل بالا به صورت بدون کنکور در رشته پزشکی تحصیل کرد؟
خیر، قبولی در رشته پزشکی تاکنون بدون شرکت در آزمون تحقق نیافته است.

2- کدام دانشگاه ها به صورت بدون کنکور رشته پزشکی ارائه می دهند؟
رشته پزشکی تا کنون به صورت بدون آزمون ارائه نشده و از این به بعد هم احتمال ارائه بدون کنکور آن بسیار کم است بنابراین نمی توان دانشگاهی را نام برد.

3- آیا دانشگاه آزاد پزشکی بدون کنکور ارائه می دهد؟
خیر، با وجود این که دانشگاه آزاد جزو دانشگاه های شهریه پرداز است اما رشته پزشکی بدون آزمون را تا کنون ارائه نداده است.

امکان شرکت در رشته پزشکی بدون کنکور 

تحصیل در رشته پزشکی و پوشیدن لباس سفید پزشکی آرزوی بسیاری از دانش آموزانی است که رشته تجربی را به عنوان رشته تحصیلی خود در دوره دوم متوسطه انتخاب می کنند. با وجود مشقت های فراوان این رشته، هر ساله شاهد علاقه شدید بسیاری از داوطلبان و رقابت آنان در کنکور سراسری تجربی جهت قبولی در رشته پزشکی هستیم. شاید یکی دیگر از مواردی که سبب گرایش بیش از حد متقاضیان به تحصیل در رشته پزشکی شده است، جایگاه اجتماعی و درآمد مناسب این رشته باشد.

در سال های اخیر 85 درصد از ظرفیت پذیرش دانشگاه ها به رشته های بدون کنکور اختصاص یافته است و داوطلبان برای تحصیل در این رشته ها نیازی به ثبت نام کنکور سراسری 1402 ندارند. همین امر موجب سردرگمی بسیاری از علاقه مندان به تحصیل در رشته پزشکی شده است که آیا می توانند بدون حضور در جلسه آزمون، وارد دانشگاه های علوم پزشکی شوند یا خیر؟

در این مقاله قصد داریم این مسئله را از زوایای مختلف مورد بررسی قرار داده و پاسخگوی سوالات شما عزیزان پیرامون مبحث فوق باشیم.

تحصیل در رشته های پزشکی تنها در دانشگاه های سراسری ۱۴۰۲ از جمله دوره های روزانه و پردیس خودگردان و هم چنین دانشگاه آزاد امکان پذیر است.

برای پ این سوال که تحصیل در رشته پزشکی بدون کنکور حقیقت دارد یا خیر باید بگوییم که این امر امکان پذیر نبوده و تحصیل در رشته پزشکی تنها از طریق کسب رتبه قبولی کنکور مقدور می باشد. بنابراین برای ورود به دانشگاه های علوم پزشکی لازم است تمام سعی خود را به کار گرفته و با تلاش و ممارست در کنار یک برنامه ریزی کنکور منسجم، به آرزوی خود جامع عمل بپوشانید.

با این تفاسیر می توان دریافت که هیچ یک از دانشگاه های کشور در رشته پزشکی به صورت بدون کنکور دانشجو نمی پذیرند و ظرفیت پذیرش این رشته تنها به پذیرفته شدگان کنکور سراسری اختصاص می یابد. البته امکان تحصیل در برخی از رشته های پیراپزشکی به صورت بدون آزمون و تنها در مقطع کاردانی وجود دارد که در ادامه مقاله به نحوه و شرایط پذیرش این رشته ها خواهیم پرداخت.

تحصیل در رشته پزشکی سایر دانشگاه ها بدون شرکت در کنکور سراسری 1402
همان طور که می دانید، اکثر رشته های گروه های آزمایشی ریاضی و فنی، علوم تجربی، علوم انسانی، هنر و زبان های خارجی به صورت بدون کنکور در دانشگاه های آزاد، پیام نور، غیرانتفاعی، علمی کاربردی و سایر دانشگاه های سراسری ارائه می شوند. اما با این حال نام رشته هایی چون پزشکی، دندانپزشکی و داروسازی در میان رشته های بدون کنکور تجربی 1402 دیده نمی شود.

توجه داشته باشید که تنها دانشگاه های سراسری از جمله دوره های روزانه و پردیس خودگردان در کنار دانشگاه آزاد رشته پزشکی را ارائه می دهند و سایر دانشگاه ها حتی به واسطه کنکور سراسری نیز در رشته پزشکی دانشجو نمی پذیرند.

ناگفته نماند که امکان تحصیل در تعدادی از رشته های مرتبط از جمله تجهیزات فنی اتاق عمل، تجهیزات آزمایشگاه تشخیص پزشکی، دامپزشکی و… در برخی از واحدهای دانشگاهی فراهم است اما تحصیل بدون کنکور در رشته پزشکی تحت هر شرایطی امکان پذیر نمی باشد.

تحصیل در رشته های پیراپزشکی به صورت بدون کنکور ۱۴۰۲
به طور کلی می توان گفت که بر خلاف رشته پزشکی، امکان تحصیل در رشته های پیراپزشکی بدون کنکور وجود دارد اما پذیرش آن در بازه زمانی متفاوت از ثبت نام بدون کنکور دانشگاه سراسری ۱۴۰۲ صورت می گیرد. از دیگر تفاوت های پذیرش بدون کنکور رشته های پیراپزشکی با نام نویسی بدون کنکور سراسری در سایر رشته های تحصیلی، نحوه پذیرش داوطلبان است.

به عبارت دیگر، علاقه مندانی که قصد دارند به صورت بدون آزمون در هر یک از رشته های پیراپزشکی به تحصیل بپردازند، لازم است با دریافت و مطالعه دفترچه راهنما فرآیند ثبت نام خود را به انجام رسانند. پس از مرحله انتخاب رشته، پذیرش نهایی متقاضیان منوط به اخذ نمره قبولی در مصاحبه حضوری خواهد بود.

از جمله رشته هایی که در دوره های مختلف برگزاری آزمون به صورت بدون کنکور پذیرش داشته اند می توان موارد زیر را نام برد.

هوشبری
مامایی
بهداشت حرفه ای
اتاق عمل
بهداشت عمومی
تکنسین سلامت دندان
البته تا زمان انتشار دفترچه انتخاب رشته کنکور 1402 تجربی نمی توان به طور قطع درمورد ارائه این رشته ها به صورت بدون آزمون اظهار نظر نمود. پس از منتشر شدن دفترچه فوق و کسب اطمینان از ارائه رشته های پیراپزشکی، می توانید در صورت احراز شرایط زیر، نسبت به ثبت نام خود اقدام نمایید.

رشته های پیراپزشکی اغلب در دانشگاه های علوم پزشکی مناطق محروم کشور ارائه شده و پذیرش آن ها معمولا به صورت بومی گزینی صورت می گیرد.
در صورت اعمال شرط معدل، داوطلبان می بایست دارای حداقل معدل 15 در معدل کتبی نهایی خود باشند.
شرط سنی تحصیل در رشته های پیراپزشکی بدون کنکور ۱۴۰۲ حداکثر 25 سال است و برای آقایانی که خدمت سربازی را پشت سر گذاشته اند، حداکثر 27 سال می باشد.
تنها دارندگان مدرک دیپلم نظام جدید و قدیم و همچنین مدرک پیش دانشگاهی نظام قدیم در رشته تجربی مجاز به انتخاب رشته های پیراپزشکی بدون کنکور هستند.
امکان ثبت نام در رشته های پیراپزشکی بدون کنکور ۱۴۰۲ برای دانشجویان و دانش آموختگان کلیه مقاطع تحصیلی دانشگاه ها و موسسات آموزش عالی کشور فراهم نمی باشد.
آن دسته از داوطلبانی که صرفا بر اساس سوابق تحصیلی به تحصیل در رشته های پیراپزشکی می پردازند، لازم است به میزان سه برابر طول مدت تحصیل خود تعهد خدمت ارائه نمایند.
پذیرش نهایی متقاضیان واجد شرایط تنها در صورت کسب نمره قبولی در مصاحبه حضوری قطعی می گردد.
شرکت کنندگان بایستی حتما سر جلسه آزمون حضور داشته باشند حتی اگر به هیچکدام از سوالات پاسخ ندهند.
لازم است بدانید که هر یک از شرایط فوق در دوره های مختلف دستخوش تغییراتی بوده و در برخی از دوره ها شرایطی همچون ارائه مدرک تحصیلی صرفا در رشته تجربی و یا حداقل معدل جزو شرایط مورد نیاز ثبت نام نبوده اند. بنابراین امکان و شرایط پذیرش در رشته های پیراپزشکی بدون کنکور تنها پس از انتشار دفترچه انتخاب رشته کنکور تجربی هر دوره مشخص می شود و تا پیش از آن نمی توان اطلاعات دقیقی را درمورد آن ارائه کرد.

با توجه به تمامی نکاتی که در این مقاله ذکر شد، هیچ یک از دانشگاه های کشور اعم از آزاد و سراسری در رشته پزشکی و بر اساس سوابق تحصیلی دانشجو نمی پذیرند و تنها راه دستیابی به تحصیل در رشته پزشکی، شرکت در کنکور سراسری تجربی 1402 و کسب نمره قبولی می باشد.

پذیرش در رشته های پیراپزشکی بدون کنکور ۱۴۰۲ نیز تنها با ظرفیت محدود و تحت شرایط خاص انجام می شود. شما می توانید برای کسب اطلاعات بیشتر درباره دندانپزشکی بدون کنکور و پرستاری بدون کنکور، روی هر یک از لینک های مربوطه کلیک کنید.

سوالات متداول
1- آیا می توان با معدل بالا به صورت بدون کنکور در رشته پزشکی تحصیل کرد؟
خیر، قبولی در رشته پزشکی تاکنون بدون شرکت در آزمون تحقق نیافته است.

2- کدام دانشگاه ها به صورت بدون کنکور رشته پزشکی ارائه می دهند؟
رشته پزشکی تا کنون به صورت بدون آزمون ارائه نشده و از این به بعد هم احتمال ارائه بدون کنکور آن بسیار کم است بنابراین نمی توان دانشگاهی را نام برد.

3- آیا دانشگاه آزاد پزشکی بدون کنکور ارائه می دهد؟
خیر، با وجود این که دانشگاه آزاد جزو دانشگاه های شهریه پرداز است اما رشته پزشکی بدون آزمون را تا کنون ارائه نداده است.

ثبت نام پزشکی بدون کنکور راست یا دروغ ؟ پزشکی در سال‌های اخیر پرمخاطب ترین رشته کنکور بوده است. بسیاری از داوطلبین رویای پزشک شدن را در سر می‌پرورانند؛ سوال مهم متقاضیان در مورد نحوه ورود به این رشته است. آیا می‌توان بدون آزمون 1401 و بر اساس سوابق تحصیلی وارد رشته پزشکی شد؟ با توجه به اینکه طی سالیان اخیر تاثیر معدل بر کنکور بیشتر شده و پذیرش بر اساس سوابق تحصیلی گسترده شده است داوطلبان امید دارند تا رشته های پزشکی و پیراپزشکی نیز بصورت بدون کنکور ارائه شوند. در این مقاله به دغدغه این گروه از داوطلبین پرداخته ایم.

ثبت نام بدون کنکور رشته های پزشکی

از نیمه دوم سال تحصیلی97 (بهمن ماه)، این امکان برای دانش‌آموزان پیش آمد که بدون آزمون و بر اساس سوابق تحصیلی وارد دانشگاه‌ها شوند. دانشگاه‌ها و رشته‌هایی که به این طریق دانشجو می‌پذیرند، هرسال در دو نوبت، ترم پاییز و ترم زمستان، فراخوانی را برای ثبت نام منتشر می‌کنند. توجه داشته باشید که این فراخوان و اطلاع رسانی مجزای از ثبت نام کنکور سراسری صورت می‌گیرد.

در ایران در هیچ دانشگاهی حتی پردیس کیش امکان تحصیل در رشته پزشکی به صورت بدون کنکور امکان پذیر نیست

متقاضیان می‌توانند در دوره‌های روزانه، شبانه، پردیس خودگردان و یا دانشگاه‌های پیام نور یا موسسات غیر انتفاعی در این طرح شرکت کنند. با این‌حال لازم است هر ساله، لیست رشته‌ها و دانشگاه‌هایی که شامل این طرح می‌شوند را مورد بررسی قرار‌دهید. چرا که ممکن است هر سال رشته‌هایی به این لیست اضافه و یا از آن کم شوند و به طور قطعی نمی توان راجع به رشته‌ها و دانشگاه‌های این طرح صحبت کرد. یکی از رشته هایی که برای بسیاری از داوطلبین تحصیل بدون کنکور مورد سوال است، پزشکی بدون کنکور می‌باشد.

تنها راه ورود به رشته پزشکی در دانشگاه سراسری، از طریق کنکورسراسری است؛ تا به امروز، طرح پزشکی بدون کنکور عملی نشده‌است. اگرچه رشته‌های پزشکی، دندان پزشکی و داروسازی که رشته‌های اصلی و پرطرفدار گروه تجربی هستند، در هیچ یک از دانشگاه‌های سراسری، پردیس و آزاد، بدون کنکور دانشجو نمی‌پذیرد، با این‌حال دانشگاه آزاد هر ساله برخی رشته‌های پزشکی نظیر دامپزشکی و یا میکروبیولوژی را در لیست پذیرش بدون کنکور قرار می‌دهد. برای اطلاع از مدارک لازم ثبت نام بدون کنکور کلیک کنید.

تحصیل در رشته‌های پیراپزشکی بدون کنکور

برخلاف رشته‌های پزشکی ، رشته‌های پیراپزشکی در دانشگاه‌های کشور بدون آزمون ثبت نام به عمل می‌آورند. برای ثبت نام در رشته‌های پیراپزشکی شما می‌بایست در کنکور تجربی شرکت کنید و در هنگام انتخاب رشته کد رشته‌هایی از دفترچه را برگزینید که بر اساس سوابق تحصیلی دنشجو می‌پذیرند. البته باید توجه داشت که قبولی و ادامه تحصیل در رشته‌های پیراپزشکی، منوط به شرایط مشخصی است که در ادامه توضیح خواهیم داد.
مدرک دیپلم و یا پیش دانشگاهی نظام قدیم یا جدید     انجام مصاحبه در دانشگاه و دریافت نمره قبولی
داشتن حداقل معدل 15     تا پایان یافتن دوران تعهد کاری، فرد اجازه ادامه تحصیل را ندارد.
داشتن حداکثر 25سال سن و برای آقایانی که خدمت سربازی را گذرانده‌اند، حداکثر 27 سال سن     با پایان یافتن تحصیل در این دوره، مدرک کاردانی دریافت می‌کنید.
بومی بودن. به این معنا که فرد صرفا در استان محل زندگی خود، می تواند درخواست تحصیل داشته باشد. برای دانش آموزانی که سه سال دبیرستان را در یک شهر نبوده‌اند، استان زادگاهشان در نظر گرفته می‌شود.
لیست رشته‌های پیراپزشکی و پزشکی بدون کنکور

در جدول زیر لیست رشته‌های پزشکی که متوان به صورت بدون کنکور در آن تحصیل کرد را نام برده‌ایم. به جز این رشته‌ها در هیچ رشته‌ی دیگر پزشکی و پیراپزشکی به صورت بدون کنکور دانشجو پذیرفته نمی شود. البته همانطورکه گفته شد، ممکن است این رشته‌ها، هرسال تغییراتی داشته باشد و تا پیش از انتشار فراخوان دانشگاه‌ها نمی‌توان در این زمینه اظهار نظر قطعی کرد.
کاردانی اتاق‌عمل     گیاه پزشکی     کاردانی هوشبری     کاردانی علوم آزمایشگاهی
کاردانی تجهیزات فنی اتاق‌عمل     کاردانی دامپزشکی     کاردانی مامایی     بهداشت عمومی
کاردانی آزمایشگاه تشخیص پزشکی     مهندسی پزشکی     بهداشت حرفه‌ای     کاردانی سلامت دندان
شرایط ثبت نام پزشکی بدون کنکور

✅ داوطلبان باید دارای  مدرک دیپلم نظام جدید یا مدرک دیپلم و پیش دانشگاه نظام قدیم باشند.

✅ حئاقل معدل لازم 15 می باشد.

✅ حدکثر سن داوطلب 25 سال می باشد. (داوطلبان آقا که دارای کارت پایان خدمت هستند تا 27 سال می باشد)

✅ فارغ التحصیلان و دانشجویان تمام دانشگاه های کشور اجازه ثبت نام را ندارند.

✅ مدت تعهد خدمت سه برابر زمان تحصیل در رشته‌های بدون کنکور پیراپزشکی می باشد.


شهریه ثبت نام پزشکی بدون کنکور

شهریه بدون کنکور پزشکی در سال 1401 هنوز اعلام نشده است. شما می توانید با سایت دانتل همراه باشید تا سریع تر از همه به محظ اعلام شدن شهریه از آن با خبر شوید.
تحصیل پزشکی بدون کنکور در خارج از کشور

یکی از راه‌های تحصیل در رشته پزشکی بدون کنکور، مهاجرت به کشورهای دیگر است. البته مهاجرت و تحصیل در کشورهای مطرح، اگرچه با کنکور ایران ارتباطی ندارند با اینحال مدرک زبان و شرایط خاصی را دارا هستند که چندان هم راحت نیست!  برخی از دانشگاه‌های مطرح، نظیر دانشگاه‌های پزشکی کشور کانادا، پیش از پذیرش شما آزمون ورودی برگزار می‌کنند. برای اطلاع از شهریه پزشکی بدون کنکور کلیک کنید.

همچنین برای دانشجویان مشغول به تحصیل در خارج از کشور، شرایطی فراهم شده تا درصورت تمایل بتوانند به تحصیل در داخل کشور ادامه دهند. با بالا رفتن قیمت ارز، بسیاری از خانواده‌ها از عهده تامین مخارج تحصیل فرزندانشان در خارج از کشور برنمی‌آیند و تقاضا برای بازگشت به کشور در حال فزونی یافتن است. چنانچه دانشجویان واجد شرایط زیر باشند، می‌توانند برای بازگشت به کشور و ادامه تحصیل در داخل اقدام کنند.

1. معدل کتبی دیپلم، حداقل 16

2. معدل پیش دانشگاهی حداقل 17

3. دانشگاه مبدا مورد تایید وزارت بهداشت ایران باشد

4. کسب معدل حداقل 15 در دانشگاه خارج

5. شروع به تحصیل خارج از کشور در دوره‌های اصلی پزشکی تا قبل از تیر ماه سال 97

6. گذراندن حداقل 36 واحد درسی

همان‌طور که در این مطلب بارها تکرار شد، تنها راه تحصیل در رشته‌های پزشکی در داخل کشور، آزمون سراسری می‌باشد و صرفا در رشته‌های پیراپزشکی می‌توانید با استناد به سوابق تحصیلی وارد دانشگاه شوید. علی رغم واضح بودن این قانون، عده‌ای از افراد سودجو به هر طریقی قصد سواستفاده از شما را خواهند داشت. به خاطر داشته باشید که تنها مرجع رسمی اعلام قوانین و شرایط ورود به دانشگاه‌ها وزارت سنجش است و سایرین نمی‌توانند مطلبی مغایر با اصول این سازمان مطرح کنند. چنانچه تحصیل در رشته پزشکی به صورت بدون آزمون سوالی دارید، می توانید برای دریافت پاسخ سوالات خود از با شماره زیر تماس بگیرد و با مشاوران مرکز مشاوره تحصیلی تلفنی دانتل در ارتباط باشید.

 
سوالات متداول
آیا امکان تحصیل بدون کنکور در رشته پزشکی وجود دارد؟

خیر تنها راه تحصیل در رشته پزشکی شرکت در کنکور سراسری است.
چه رشته های پیراپزشکی، بدون کنکور قابل تحصیل هستند؟

رشته هایی نظیر هوشبری، مامایی، سلامت دندان و … که در متن مقاله به آن ها اشاره شده است.
آیا در مدرک تحصیلی درج می شود که فرد با آزمون یا بر اساس سوابق تحصیلی وارد دانشگاه شده است؟

خیر، بین مدارک دانشجویانی که با کنکور وارد دانشگاه می شوند و دانشجویان بدون کنکور تفاوتی ندارد.

موفقیت در کنکور تجربی و قبولی در رشته پزشکی

برای بسیاری از دانش‌آموزان، کنکور سراسری یک نقطه عطف است و به نوعی آینده آن‌ها را رقم می‌زند. اغلب کنکوری‌ها دوست دارند با تحصیل رشته مورد علاقه خود، در شغلی که آرزویش را دارند، مشغول به کار شوند. برای همین، چند سال قبل از کنکور برنامه‌ریزی می‌کنند تا آمادگی لازم برای کسب رتبه‌های برتر را داشته‌باشند. کنکور تجربی یکی از آزمون‌های پرطرفدار و پرترافیک آزمون سراسری است که داوطلبان زیادی برای قبولی در رشته‌های پزشکی، دندان‌پزشکی و … با یکدیگر به رقابت می‌پردازند. اگر می‌خواهید بدانید راز موفقیت در کنکور تجربی چیست، تا انتهای این مقاله با ما همراه باشید.

کنکور تجربی، یک رقابت تمام عیار و نفس‌گیر است!

اگر می‌خواهید خود را برای یک رقابت سخت و نفس‌گیر آماده کنید باید تلاش و پشتکار زیادی داشته‌باشید. رشته تجربی همیشه جزء رشته‌های پرطرفدار کنکور سراسری بوده است. به‌همین دلیل دانش‌آموزان در یک رقابت تنگاتنگ شرکت می‌کنند. تعداد شرکت‌کنندگان در این رشته معمولا دو برابر رشته ریاضی و انسانی است، اما فقط برای حداکثر ۴ درصد آن‌ها در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی دانشگاه‌های دولتی، صندلی خالی وجود دارد. پس اگر می‌خواهید در این رشته‌ها قبول شوید، باید به فکر یه برنامه‌ریزی قوی باشید و تلاش و کوشش خود را بیشتر کنید.

رابطه بین ساعات مطالعه و موفقیت در کنکور تجربی

دانشمندان در تحقیقات خود به این نتیجه رسیده‌اند که مغز انسان در ساعات ابتدایی روز، دارای بیشترین انرژی و بالاترین عملکرد است و با رسیدن به ساعات پایانی آن از انرژی مغز کاسته می‌شود و کارایی کمتری دارد. از این‌رو دانش‌آموزانی که خود را برای آزمون سراسری تجربی آماده می‌کنند، بهتر است زمان مطالعه خود را به ساعات ابتدایی روز موکول کنند تا یادگیری کارآمدتری داشته‌باشند و بتوانند مطالب و نکات درسی را به‌خوبی درک کنند. زیرا بیشتر دروس کنکور تجربی جنبه مفهومی و حفظ‌کردنی دارند و مغز باید حداکثر انرژی و آمادگی را داشته‌باشد.

میزان ساعات مطالعه برای هر دانش‌آموز ممکن است متفاوت باشد، اما نباید به‌گونه‌ای انتخاب شود که انرژی شما را به یک‌باره تخلیه کند. درنظر گرفتن زمان استراحت در حین مطالعه و خواب کافی می‌تواند، میزان یادگیری را تا حد زیادی افزایش دهد و احتمال موفقیت شما در کنکور تجربی را بالا ببرد.

برنامه موفق چیست؟

برای این‌که در کنکور تجربی موفق شوید، لازم است که یک برنامه مناسب برای خود داشته‌باشید. این برنامه باید به‌گونه‌ای تدوین شود که مسیر درست برای رسیدن به موفقیت تعریف کند و شما را از سردرگمی نجات دهد. یک برنامه موفق کنکور، مانند چراغی است که مسیر موفقیت در آزمون را نشان می‌دهد و شما را به سمت هدف اصلی هدایت می‌کند.

برنامه موفق برای رشته تجربی، برنامه‌ای است که تمام دروس آن شامل زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک، ریاضی و حتی زمین‌شناسی را تحت پوشش قرار دهد. زیرا نتایج آزمون‌های سال‌های اخیر نشان داده است که گاهی دروس با ضریب یک نیز می‌توانند نقشی تعیین‌کننده در قبولی رشته‌های پرطرفداری مثل پزشکی و پیراپزشکی داشته‌باشند.

برای موفقیت در کنکور تجربی باید چه کارهایی انجام داد؟

اگر به فکر کسب موفقیت و پیروزی در کنکور تجربی هستید، باید اقدامات زیر را انجام دهید:

• تعیین اهداف به شکلی روشن و واضح
• انجام برنامه‌ریزی دقیق و صحیح
• یادگیری روش‌های صحیح مطالعه
• اهمیت دادن به سلامت جسمی و روحی
• داشتن نگرشی مثبت و در عین حال واقع‌بینانه
• شرکت در آزمون‌های آزمایشی معتبر
• تنظیم صحیح ساعات مطالعاتی
• داشتن خواب راحت و کافی
• استفاده از کتب درسی به‌عنوان منابع درسی کنکور
• غافل نشدن از مرور مطالب و نکات درسی
• یادگیری و کسب مهارت در تست‌زنی
• توجه کافی به کلیه دروس کنکور
• یادگیری مدیریت زمان
• مشورت با افراد متخصص و مجرب
• آگاهی از شرایط و ضوابط برگزاری کنکور تجربی

چگونه شانس موفقیت در کنکور تجربی را بالا ببریم؟

موفقیت بستگی به هدف شما دارد. همانطور که می‌دانید، در کنکور تجربی رقابت شدیدی برای قبولی در رشته‌های پزشکی وجود دارد. برای همین شانس قبولی در این رشته نسبت به سایر رشته‌ها کمتر است، اما غیرممکن نیست. اگر برنامه‌ریزی صحیحی داشته‌باشید و آن را به‌درستی اجرا کنید، حتما می‌توانید در بهترین رشته‌ها قبول شوید.

برنامه‌ریزی صحیح اصلی‌ترین راز موفقیت در آزمون

همان‌طور که اشاره کردیم، برنامه‌ریزی صحیح، یکی از ارکان اصلی موفقیت در هر آزمونی است که همه کارشناسان در مورد آن اتفاق‌نظر دارند. اگر دانش‌آموزان بتوانند یک برنامه جامع و اصولی برای خود طراحی و تدوین کنند، به‌راحتی و با کم‌ترین دردسر می‌توانند به آرزوهای خود برسند و در رشته و دانشگاه مورد علاقه‌شان قبول شوند.

یک برنامه‌ریزی حساب‌شده به شما کمک می‌کند تا در زمان باقیمانده تا کنکور، بهترین عملکرد را داشته‌باشید و از وقت خود بیشترین بهره را ببرید. بهتر است با یک مشاور تحصیلی که در زمینه کنکور تجربه کافی دارد، مشورت کنید و از او بخواهید یک برنامه جامع و اختصاصی برای شما طراحی کند.

اختصاص دادن زمان مناسب به تست‌زنی

یکی از مواردی که ممکن است داوطلبان کنکور تجربی از آن غافل شوند، یادگیری شیوه‌های تست‌زنی است. گاهی اوقات افرادی که بهترین نمرات را در درس زیست‌شناسی، شیمی، فیزیک و … در دبیرستان کسب می‌کردند، در جلسه کنکور نتوانسته‌اند به سوالات تستی آن دروس پاسخ دهند و با شکست روبه‌رو شدند.

سوالات آزمون سراسری به‌صورت تستی طرح می‌شوند و شرکت‌کنندگان در این آزمون باید بتوانند در مدت محدودی به این سوالات پاسخ دهند. بنابراین وقت خود را فقط به یادگیری مطالب و نکات درسی اختصاص ندهید و آن را به‌‌نحوی تنظیم کنید که زمان کافی برای بررسی سوالات تستی و ترفندهایی که برای پاسخ‌دهی به آن‌ها وجود دارد، داشته‌باشید.

استفاده از منابع مناسب، گام دوم برای موفقیت در کنکور تجربی است!

انتخاب و استفاده از منابع مناسب، یکی از گام‌های مهم موفقیت در هر کنکوری است. بهترین منابع کنکور تجربی، همان کتاب‌های درسی هستند که توسط سازمان سنجش اعلام می‌شوند. این منابع شامل زبان و ادبیات فارسی، عربی، زبان انگلیسی، فرهنگ و معارف اسلامی، زمین‌شناسی، ریاضیات، زیست‌شناسی، فیزیک و شیمی هستند. در کنار کتب درسی می‌توانید از کتب درسی و کنکور برای درک بهتر مطالب و آشنایی با سوالات تستی کنکور استفاده کنید.

شرکت در کلاس کنکور تجربی آنلاین

کلاس‌های کنکور تجربی که در آموزشگاه‌های مختلف برگزار می‌شود، می‌تواند برای موفقیت در آزمون بسیار تاثیرگذار باشد. اما برخی از دانش‌آموزان ممکن است نتوانند در این کلاس‌ها شرکت کنند. از این‌رو باتوجه به گسترش اینترنت، برخی از کلاس‌های کنکور تجربی به‌صورت آنلاین برگزار می‌شود تا دانش‌آموزان علاقه‌مند، بتوانند در این کلاس‌ها شرکت کنند و از مزایای آن بهره‌مند شوند. همچنین شرکت در این کلاس‌ها می‌تواند تا حد زیادی در وقت دانش‌آموز صرفه‌جویی کند.

شرکت در آزمون و تحلیل آن از دیگر عوامل موفقیت

آزمون‌های آزمایشی رشته تجربی توسط موسسات مختلفی برگزار می‌شوند. این آزمون‌ها به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که فضای کنکور را شبیه‌سازی کنند. دانش‌آموزان رشته تجربی با شرکت در این آزمون‌ها می‌توانند با فضای آن آشنا شوند و اضطراب خود را کاهش دهند. همچنین شرکت در آزمون‌های آزمایشی، موجب می‌شود که افراد ارزیابی مناسبی از نحوه عملکردشان در مورد کنکور به‌دست آورند.

تعیین اهداف

اگر برای کنکور تجربی، اهداف خود را مشخص نکنید، قبول شدن در رشته و دانشگاهی که آرزویش را دارید، بسیار دشوار خواهد شد. تعیین اهداف جزء ارکان اصلی موفقیت است. بنابراین پیش از این‌که برنامه‌ریزی خاصی برای آزمون سراسری انجام دهید، اهداف خود را مشخص و برنامه مطالعاتی‌تان را بر اساس آن پایه‌ریزی کنید. شناخت و آگاهی کافی از اهداف موجب می‌شود که از مسیر اصلی رسیدن به موفقیت در آزمون منحرف نشوید.

اهمیت ورزش و تغذیه برای موفقیت در کنکور تجربی

بسیاری از دانش‌آموزان فکر می‌کنند، تنها راه موفقیت این است که تمام وقت خود را به مطالعه دروس کنکور، تست‌زنی و شرکت در آزمون‌های آزمایشی اختصاص دهند. اما این طرز فکر صحیح نیست و می‌تواند عوارض جبران‌ناپذیری برایتان داشته‌باشد و شما را با انواع و اقسام بیماری‌های جسمی و روحی درگیر کند. به‌همین دلیل پزشکان و متخصصان توصیه می‌کنند که داوطلبان کنکور، ۳۰ دقیقه از وقت خود را به ورزش اختصاص دهند تا بتوانند سلامت جسمانی‌شان را حفظ کنند و شادابی بیشتری برای مطالعه داشته‌باشند.

همچنین تغذیه مناسب، نقش مهمی در عملکرد مغز دارد. زیرا مغز در هنگام مطالعه و یادگیری انرژی زیادی مصرف می‌کند. در زمانی‌که دانش‌آموزان برای کنکور آماده می‌شوند، اگر رژیم غذایی مناسبی نداشته‌باشند، مغز آن‌ها کارایی قابل قبولی نخواهد داشت. از این‌رو متخصصان تغذیه توصیه می‌کنند که داوطلبان کنکور غذاهایی را مصرف کنند که دارای شاخص گلیسمی پایین هستند تا انرژی مغز برای مدت زمان طولانی‌تری تامین شود.

داشتن مشاور و پشتیبان خوب

یک مشاور باتجربه و متخصص رشته تجربی می‌تواند به شما یاد بدهد که هر درسی را چگونه مطالعه کنید، از چه منابعی بهره بگیرید، چه مقدار زمان به مطالعه هر درس اختصاص دهید، چگونه وقت خود را مدیریت کنید و بسیاری موارد دیگر که می‌تواند شانس موفقیت شما در کنکور تجربی را افزایش دهد. یکی از مهم‌ترین اقداماتی که یک مشاور یا پشتیبان برای شما انجام می‌دهد، این است که شرایط شما را به‌صورت دقیق بررسی و ارزیابی می‌کند و باتوجه به آن‌ها راه‌کارهایی منحصربه‌فرد ارائه می‌دهد. این راه‌کارها که مختص شما طراحی شده‌اند، نقش موثری در قبولی رشته دلخواه در کنکور تجربی خواهد داشت.

خلاصه‌نویسی و مرور مطالب برای موفقیت در کنکور تجربی

یکی از اقداماتی که می‌تواند تاثیر زیادی در موفقیت دانش‌آموزان در کنکور تجربی داشته‌باشد، خلاصه‌نویسی و مرور مطالب درسی است. همانطور که می‌دانید در روزهای نزدیک به کنکور تجربی، زمان کافی برای مطالعه تمام مطالب درسی وجود ندارد. باتوجه به این‌که بیشتر دروس کنکور تجربی حفظ‌کردنی هستند، خلاصه‌نویسی می‌تواند برای مرور مطالب در روزهای پایانی مانده به کنکور بسیار بااهمیت باشد. از این‌رو مشاوران تحصیلی توصیه می‌کنند که در حین مطالعه دروس، از آن‌ها خلاصه‌برداری کنید تا بتوانید مفاهیم و نکات مهم را به‌سرعت مرور کنید.

توجه به بودجه‌بندی و اهمیت دروس بر اساس ضرایب آن‌ها

برای این‌که درک بهتری از این موضوع داشته‌باشید، در ادامه جدول ضرایب دروس کنکور تجربی را آورده‌ایم.

بودجه‌بندی و ضرایب دروس کنکور بسیار مهم است. همانطور که می‌دانید، در کنکور تجربی هر درس ضریب مخصوص به خود را دارد. هرچه ضریب درس بیشتر باشد، اهمیت آن نیز بیشتر است. همانطور که مشخص است زیست‌شناسی بالاترین ضریب را دارد و به‌عنوان مهم‌ترین درس کنکور تجربه معرفی می‌شود. از سوی دیگر زمین‌شناسی دارای ضریب یک است که اهمیت پایینی در کنکور تجربی دارد. چیزی که در این جدول جلب توجه می‌کند، ضریب ۷ ریاضی است که برابر با ضریب درس فیزیک است که نشان می‌دهد، درس ریاضی نیز برای موفقیت در کنکور تجربی باید مورد توجه قرار گیرد. همچنین اطلاع از تعداد سوالاتی که از هر درس در کنکور مطرح می‌شود، می‌تواند به شما کمک کند تا مدیریت زمان بهتری داشته‌باشید و در زمان تعیین‌شده به سوالات پاسخ دهید.

سخن پایانی

برای اینکه در آزمون سراسری موفق شوید، لازم است که اهداف خود را به‌خوبی بشناسید و براساس آن‌ها برنامه مطالعاتی خود را انجام دهید. همچنین یادگیری روش‌های صحیح مطالعه و تست‌زنی، تاثیر زیادی در موفقیت شما خواهد داشت. مدیریت زمان را فراموش نکنید، به اندازه کافی بخوابید و از ورزش و تغذیه سالم غافل نشوید. در نهایت از یک مشاوره خبره کمک بگیرید تا مسیر موفقیت در کنکور را برای شما هموارتر کند.

تاریخچه و معرفی رشته پزشکی اجتماعی

در جهان:

پزشكي‌ اجتماعي براي نخستيـن ‌بار در سال 1847 به عنوان يك تخصص در اروپا مطرح گرديد. در سال 1912 انجمن پزشكي‌ اجتماعي بلژيك بنيان نهاده شد و به ديگر كشــورها نيز انتشار يافت. كرسي پزشكي‌اجتماعي در سال 1942 در دانشگاه آكسفورد ايجاد شد و به دنبال آن دانشگاه‌هاي ديگر انگلستان هم كرسي‌هاي ديگري به آن اختصاص دادند. درايالات‌ متحده‌ آمريكا ضرورت توجه به اين تخصص و كاربردهاي آن از بيش از 50 سال پيش مــورد توجه قرار گرفته است و امروزه ساليـانه بيش از 250 دستيــار در اين رشته پذيرش مــي‌شوند. اخیرأ به سبب اهمیت ارائه خدمات پیشگیری توسط این متخصصین و مشخص نبودن ارائه کنندگان خدمات پیشگیری به صورت تخصصی، رویال کالج پزشکان و جراحان کانادا، به تخصص پزشکی اجتماعی، واژه پزشکی پیشگیری را نیز اضافه کرده است.

در ایران:

رشته تخصصي پزشكي‌اجتماعي در ايران براي اولين بار در دهه پنجاه در دانشگاه شيراز راه اندازي شد. ولي متاسفانه پس از چند دوره پذیرش دستیار تا سال 1357 متوقف شد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی و راه اندازی شبکه های بهداشت و درمان در کشور، مسئولین این برنامه از جمله آقای دکتر کامل شادپور به عنوان یکی از بنیان گذاران شبکه های بهداشت و درمان پیشنهاد کردند که برای مدیریت برنامه های سلامت و شبکه ها و مراکز بهداشتی، متخصصینی تربیت شوند که علاوه بر مهارت طبابت بالینی بتوانند با فراگیری مهارت هایی در زمینه مدیریت، اپیدمیولوژی و آمار، جمعیت شناسی و جامعه شناسی پزشکی و سایر علوم مرتبط، مدیریت سلامت جامعه را ارتقا دهند.

اين رشته با هدف تربيت و به كارگيري نيروي انساني كه دانش، مهــارت و توانمندي در شناخت و حل مشكلات و برنامه بهداشتي و درماني گروه‌هاي جمعيتي در قالب خدمات بهداشتي و درماني را دارند راه‌اندازي شد.

اين رشته از سال 1363 ابتدا در دانشگاه علوم پزشکی تهران و سپس در دانشگاه های علوم پزشکی شهید بهشتی، شیراز، ایران، اصفهان، مشهد، تبریز و بوشهر با اهداف زیر راه اندازي شد:

تربیت و بکارگیري نیروي انسانی لازم به گونه اي که ضمن دارا بودن دانش ، مهارت و توانمندي لازم در شناخت ، برنامه ریزي و حل مشکلات بهداشتی و درمانی گروههاي جمعیتی و نیز انجام خدمات در سه سطح پیشگیري، قادر به انجام امور زیر باشند :

• مدیریت و سرپرستی حوزه ریاست و معاونت هاي دانشگاههاي علوم پزشکی (آموزشی، درمانی و پژوهشی)، شبکه هاي بهداشتی شهرستان و سطوح بالاتر و سایر حوزه هاي مرتبط با سلامت
• خدمات کارشناسی سلامت عمومی در سطح استان و بالاتر
• عضویت در هیات علمی براي اجراي برنامه هاي آموزشی و پژوهشی سلامت در موسسات آموزشی و تحقیقاتی کشور

در حال حاضر سالانه در حدود 30 فارغ التحصیل دارند. هم اکنون در حدود 240 متخصص این رشته مشغول ارائه خدمت بوده که حدود 60 درصد آن ها به عنوان عضو هیئت علمی  دانشگاه ها فعالیت می کنند. اخیرا به سبب اهمیت ارائه خدمات پیشگیری توسط این متخصصین، و مشخص نبودن ارائه کنندگان خدمات پیشگیری به صورت تخصصی در کشور، به تخصص پزشکی اجتماعی ، واژه طب پیشگیری نیز اضافه شده است.

رسالت :

گروه های پزشکی اجتماعی متولی ترویج رویکرد انسان سالم و سلامت همه جانبه، نهاینه کردن راهبرد های مراقبت های اولیه سلامت در سطح جامعه، خانواده و افراد، پزشک خانواده، نظام ارجاع و تعیین کننده های اجتماعی سلامت در جامعه تحت پوشش دانشگاه های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی می باشند.

اهداف گروه پزشکی اجتماعی

الف- آموزشی:

1. آموزش علوم پایه و بالینی دانشجویان پزشکی به منظور آشنایی با مباحث بهداشت و پیشگیری شامل دروس: اپیدومیولوژی بیماری های شایع در ایران (دوره ICM)

2. آموزش بالینی دانشجویان پزشکی عمومی در طی دوره های: 

*کارورزی پزشکی اجتماعی و کارورزی پزشک خانواده - در مراکز بهداشتی درمانی شهری و روستایی

*کارآموزی  - در خانه ها و پایگاه های بهداشت

3. پذیرش دستیار پزشکی اجتماعی و تربیت متخصصان این رشته 

4. برگزاری کارگاه های آموزشی مقدماتی و پیشرفته آمار و اپیدومیولوژی و پزشکی مبتنی بر شواهد

5. آموزش  پزشکان خانواده شاغل در مناطق تحت پوشش و راه اندازی دوره های پودمانی توانمند سازی پزشکان خانواده (MPH)

ب- پژوهشی

1. ارائه مشاوره های پژوهشی بویژه در بخش متدولوژی و آمار به دانشجویان

2. راه اندازی مرکز مشاوره تحقیقات پزشکی در دانشکده پزشکی با هدف ارائه خدمات پژوهشی.

3. راهنمایی و مشاوره پایان نامه های دانشجویی مقاطع مختلف

ج- خدمات بالینی

راه اندازی و ارائه خدمات مشاوره و پیشگیری در کلینیک پیشگیری و ارتقای سلامت بیمارستان الزهرا

د- سایراهداف

1. عضویت اعضای هیئت علمی گروه در کمیته های مرتبط دانشگاهی و کشوری

2. طراحی سوالات دوره های ارتقاء و برد پزشکی اجتماعی

3. همکاری اعضای هیئت علمی با وزارت متبوع در پروژه های کشوری

4. هماهنگی با معاونت های بهداشت و درمان دانشگاه در زمینه آموزش دانشجویان

مهارت ها و ویژگی های پزشک خوب

در جامعه‌ی ما به دلیل اشباع نشدن رشته پزشکی و داشتن موقعیت اجتماعی خوب و درآمد مالی مناسب این شغل در آینده، بیشتر دانش‌آموزان و جوانان به دنبال این رشته‌ معروف هستند. اما غافل از اینکه این رشته‌ به ظاهر زیبا سختی‌ها و مشکلات خاص خودش را دارد و این مشکلات زمانی دو برابر می‌شود که فرد ویژگی‌های لازم این شغل را نداشته باشد.

همان‌طور که می‌دانید تمام شغل‌ها و حرفه‌ها به یک سری مهارت‌ها و ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری نیاز دارند، این مهارت‌ها و ویژگی‌ها دلیل عمده‌ی موفقیت یا عدم موفقیت افراد محسوب می‌شود. رشته‌ پزشکی نیز به دلیل حساسیت بالا به برخی ویژگی‌ها نیاز بالایی دارد.

ما در این مطلب می‌خواهیم در مورد این رشته، راه‌های ورود به آن، ویژگی‌های شخصیتی و رفتاری، استعداد و مهارت‌های لازم برای یک پزشک صحبت کنیم.

چگونه وارد رشته‌ پزشکی شویم؟

برای پزشک شدن راهی به‌جز تحصیل در رشته‌ پزشکی در دانشگاه وجود ندارد. شما می‌توانید با شرکت در کنکور علوم تجربی وارد این رشته شوید که البته این امر نیز کاره راحتی نیست. در سال‌های اخیر تعداد افرادی که به دنبال پزشکی هستند بسیار بالا رفته و همین امر یک رقابت سنگین بین داوطلبین رشته‌ تجربی به وجود آورده است.

شما برای ورود به این رشته باید در دوران کنکور بسیار سخت و فشرده به مطالعه‌ی دروس این رشته بپردازید تا بتوانید از رقبای خود پیشی گرفته و شانس قبولی در این رشته را به دست آورید. البته می‌توانید در دانشگاه آزاد نیز این رشته را بخوانید، البته باید از شهریه‌ی بالای این رشته غافل نشوید.

برخلاف بقیه‌ی رشته‌ها دانشجویان پزشکی باید هفت سال دوران تحصیل این رشته را بگذرانند که همراه با دروس تئوری و عملی و حضور در بیمارستان است. بعد از این مدت نیز می‌توانند با قبولی در امتحانات تخصصی، وارد تخصص‌های خاص مانند پوست و زیبایی، قلب، داخلی، مغز و اعصاب و… شوند و دوران تحصیل لازم برای تخصص خود را بگیرند.

ویژگی‌های لازم برای رشته‌ پزشکی

تصور کنید فردی می‌خواهد از کوه بالا برود، برای او ابزار و وسایل خاصی نیاز است تا بتواند تا بالای کوه برسد. علاوه بر این ابزار او نیاز به برخی مهارت‌ها و ویژگی‌های جسمانی دارد تا در طول مسیر با خطرات راه مقابله کند و با مهارت‌های لازم  مسیر درست را پیدا کرده و به هدف خود برسد.

برای یک پزشک نیز تمام این شرایط وجود دارد. در درمان هر بیمار از ابتدای مسیر تا رسیدن به هدف، او به برخی ابزار و مهارت‌ها  نیاز دارد تا بتواند موفق شود. وجود این شرایط برای موفقیت او ضروری و مهم است.

یک پیش‌بینی غلط یا یک تصمیم نادرست می‌تواند منجر به از دست رفتن جان بیمار شود به همین علت شغل پزشکی بسیار حساس است و افرادی که می‌خواهند وارد این رشته و شغل شوند بهتر است بعد از بررسی علایق خود، مهارت و ویژگی‌های لازم برای این رشته را نیز مورد مطالعه و بررسی قرار دهند.

• یک پزشک از همان ابتدای دوران تحصیل به هوش بالایی نیاز دارد. مطالب درسی و نکات علمی، اجزای بدن انسان و موجودات زنده، انواع داروها و واکنش‌های آنان، انواع بیماری‌ها و علائم آن‌ها، انواع درمان‌ها و ابزارهای کمکی و… همه و همه نیاز به ذهن و هوش فعالی دارند تا یک فرد بتواند همه‌ی این موارد را به خاطر بسپارد و در زمان لازم از آن‌ها استفاده کند.
•  کلاس‌های درسی فشرده همراه با کارهای عملی و بازدید از بیماران، نیاز به فردی باانگیزه، فعال و پرانرژی دارد تا بتواند هماهنگی خوبی بین زندگی  شخصی، شغل و درسش برقرار سازد.
• کار در بیمارستان، ملاقات بیماران و انواع بیماری‌ها و کار در اتاق عمل نیاز به شخصی جسور و نترس دارد تا بتواند با وجود این شرایط روحیه‌ی خود را حفظ کند و به کار درمان بیماران ادامه دهد.
• فردی که پزشک می‌شود باید حس انسان‌دوستی و کمک به هم نوع داشته باشد و در مقابل بیماران احساس مسئولیت کند.
• یک دانشجوی پزشکی از دوران تحصیل نیاز به روحیه‌ی کار جمعی و گروهی دارد تا بتواند تعامل مثبتی با همکاران خود برقرار سازد و در کنار دیگران به کار درمان بیماران بپردازد.
• یک پزشک باید استدلال دیداری داشته باشد و بتواند با دیدن ظاهر بیماری‌ها و علائم آن‌ها به تشخیص و درمان بیماری بپردازد.
• داشتن ذهن سه‌بعدی برای یک پزشک بسیار مهم است، ذهنی که بتواند با تصور ماورای اجسام در اتاق عمل با خطرات و مشکلات به‌خوبی روبرو شده و آن‌ها را حل کند.
• یک پزشک باید روابط اجتماعی خوبی داشته باشد. او باید از این مهارت خود در گفتگو با بیمار و گرفتن شرح‌حال و پی بردن به علائم بیماری بهره ببرد. هرچقدر یک پزشک از این قدرت بیشتر بهره‌مند باشد و رابطه‌ی خوبی با بیماران خود داشته باشد هم در روند تشخصی و درمان و هم در روحیه‌ی بیماران تأثیر مثبتی می‌گذارد.
• یک پزشک باید قدرت تصمیم‌گیری و استدلال و نتیجه‌گیری سریع داشته باشد و بتواند در مواقع ضروری از این قدرت خود برای درمان بیمار و ارائه‌ی روش‌های درمانی جدید و مناسب بهره ببرد.
• یک پزشک باید انگیزه‌ی بالایی برای مطالعه و کسب علم داشته باشد. پزشکی رشته‌ای است که مدام در حال تغییر و تحول است و هر روز روش‌ها و داروهای جدیدی کشف می‌شود و به همین علت باید یک پزشک بتواند علم خود را به‌روز کند و با مطالعه و تحقیق از آخرین روندهای درمانی مطلع باشد.
• روحیه‌ی شاد و پرانرژی برای یک پزشک یک اصل اساسی است. روحیه‌ای که بتواند او را با وجود کار در کنار بیماران و گذراندن ساعت‌های طولانی و شیفت‌های شبانه، همچنان شاد و پرانرژی و فعال نگه دارد.
• شغل پزشکی ساعات کاری مشخصی ندارد. یک پزشک ممکن است در طول هفته چندین نوبت شیفت شبانه داشته باشد یا در صورت کار در بخش‌های اورژانس هر لحظه با شرایط سخت مواجه شود. در این حالت فرد باید توانایی تحمل فشار کاری بالا را داشته باشد و این فشار روی سلامت روحی و جسمی او تأثیر نامطلوبی نداشته باشد.
• فردی که وارد رشته‌ پزشکی می‌شود باید تسلط خوبی روی زبان انگلیسی داشته باشد. تمام بیماری‌ها و داروها با نام‌های لاتین در دنیا شناخته شده هستند به همین علت فراگیری و کسب مهارت در این شاخه برای یک پزشک بسیار مهم است.

ویژگی‌های رشته‌ پزشکی

ویژگی‌های خوبی که رشته‌ی پزشکی دارد توانسته افراد زیادی را به سمت خود جذب کند از جمله:

• درآمد مالی مناسب
• وجود فرصت‌های شغلی مناسب و امن
• آموزش دروس به صورت تئوری و عملی و آماده‌سازی مناسب دانشجویان برای شغل آینده در دانشگاه
• امکان کار در سرتاسر دنیا
• داشتن شأن و منزلت اجتماعی بالا در جامعه

تیپ‌های شخصیتی مناسب برای شغل پزشکی

درهر شغلی افراد موفق از هر نوع تیپ شخصیتی وجود دارند و نمی‌توان به صورت قاطع و دقیق گفت کدام شخصیت در این شغل موفق خواهد بود. اما با بررسی افراد موفق در هر شغل و رشته تا حدودی می‌توان گفت برای این شغل چه نوع تیپ شخصیتی لازم است.

سخن آخر

تمام موارد بالا در صورتی برای یک پزشک می‌تواند خوب و مفید باشد که شغلش را با عشق و علاقه انتخاب کرده باشد و برخی مهارت‌های اولیه را داشته باشد. افراد سودجویی نیز وجود دارند که صرفاً برای درآمد مالی مناسب وارد این رشته می‌شوند و جان بیماران را به خطر می‌اندازند.

شغل پزشکی فداکاری و عشق می‌خواهد تا نجات جان انسان‌ها و مسئولیت درمان بیماران یک پزشک را نه‌تنها خسته نکند بلکه انرژی مضاعفی برای خدمت به مردم به او عطا کند.

وضعیت و آینده شغل پزشکی و پزشکان در ایران

رشته پزشکی این روزها به آرزوی بیشتر جوانان در حال تحصیل تبدیل شده ­است.

در حال حاضر بین ۸ تا ۱۲ هزار پزشک جوان کشور بیکار هستند یا به خاطر نبود شغلی در این زمینه، به فعالیت‌های دیگری پرداخته­ اند.

بنا به گفته­ ی دکتر علیرضا زالی، رئیس کل سازمان نظام پزشکی در سال‌های اخیر حدود ۱۲ هزار نفر از جامعه پزشکی کشورکه عمدتاً پزشکان عمومی را در برمی‌گیرند به دلیل مشکلات فراوان، از وضعیت مناسبی برخوردار نیستند.

ضعف برنامه ­ریزی فرهنگی و آموزشی و نیز بی­ توجهی به وضعیت بازار کار طی سال­های گذشته، به تدریج سبب می­شود تا در آینده­ای نزدیک جمعیت پشت کنکوری­های رشته علوم تجربی با تعداد کل داوطلبان ورود به دانشگاه برابری­ کند؛

زیرا همه می­خواهند پزشک شوند!

آمار مسئولان از پزشکان بیکار در سال­های گذشته، نتوانست از ورود سیل جمعیت دانش آموزان به رشته علوم تجربی جلوگیری کند؛

برخی عوامل فرهنگی را هم دخیل می­دانند و می­گویند:

دیگر نمی­توان انتظار داشت خانواده­ها دنبال پرستیژ و درآمد پزشکی برای فرزند خود نباشند.

از حدود ۵۰ سال گذشته تب گرایش دانش آموزان و والدین به رشته علوم تجربی در جامعه فراگیر شده و در سال­های اخیر با توجه به وضعیت و شرایط اقتصادی شدت بیشتری نیز پیدا کرده است به طوری که گویا راهکاری برای درمان آن وجود ندارد.

آمار متقاضیان ورود به رشته های پزشکی در دانشگاه خود گویای وضع موجود است که بیشترین سهم دانش آموز را در بین سایر رشته­ ها به علوم تجربی اختصاص داده است:

نگاهی به آمارها در سال­های دیگر هم نشان می­دهد که این حکایت همچنان ادامه داشته است…

کاهش گرایش دانش آموزان به رشته ریاضی

به گفته علی زرافشان معاون آموزش متوسطه وزیر آموزش و پرورش اگر ظرفیت پذیرش و استخدام در بیمارستان­ها و مراکز درمانی تکمیل شود با خیل عظیم پزشکان بیکار مواجه خواهیم شد.

وی همچنین کاهش گرایش دانش آموزان به رشته ریاضی را نگران کننده دانسته و می­گوید:

شمار دانش آموزان رشته ریاضی در مقطع دوم متوسطه نسبت به سایر رشته­ ها به حدود ۱۱ درصد رسیده است؛

بازار کار مناسبت­ تر در بخش بهداشت و درمان رشته پزشکی را دلیل دیگر استقبال نکردن از رشته ریاضی دانست؛

باید با تغییر شیوه های آموزش، تسهیل یادگیری و ایجاد جذابیت زمینه علاقه مندی دانش آموزان به رشته ریاضی را فراهم کرد.

دانش ­آموزانی که در رشته تجربی تحصیل می­کنند به امید قبولی در رشته پزشکی، علوم تجربی را انتخاب می­کنند اما در واقعیت از ۶۴۰ هزار نفر شرکت ­کننده رشته علوم تجربی در نهایت یک هزار و ۵۰۰ نفر در رشته پزشکی قبول می­شوند.

مهمترین علت گرایش دانش آموزان به رشته علوم تجربی را می­توان کسب درآمد بالا، جذابیت این رشته و احتمال بازار کار مناسب دانست.

علاوه بر شرایط جامعه و مسایل اقتصادی، خانواده ها هم به این موضوع دامن می­زنند و چه رشته ­ای بهتر از پزشکی که علاوه بر درآمد بالا، منزلت و پرستیژ اجتماعی هم داشته باشد اما متأسفانه در واقعیت با پزشکان بیکاری مواجه می­شویم که به شغل­های دیگر روی آورده ­اند.

متأسفانه از بین داوطلبان شرکت ­کننده در کنکور تجربی تنها کمتر از پنج درصد آنها پذیرفته می­شوند و باقی داوطلبان پشت کنکور مانده یا مجبورند رشته­ای را که علاقه ندارند انتخاب کنند.

برخلاف تصور عمومی، عده زیادی از پزشکان از وضعیت درآمد خود راضی نیستند، طبق آمارها ۷ تا ۱۰ هزار پزشک به شغل­های دیگر روی آورده ­اند.

اگر نگاهی به هزینه ویزیت پزشکان شمال شهر تهران و رفت و آمدی که به مطبشان وجود دارد بیندازیم، می­گوییم این قشر درآمد خوبی دارند اما در سوی دیگر این ماجرا پزشکانی هستند که مجبورند برای تأمین هزینه­های زندگی، شغل دوم داشته باشند.

تنها ۱۰ درصد پزشکان درآمد خوبی دارند

طبق نظر دکتر ایرج خسرونیا، رئیس جامعه پزشکان متخصص داخلی ایران، تنها ۱۰ درصد پزشکان درآمد خوبی دارند و ۴۰ درصد می­توانند عهده تأمین مخارج خود برآیند؛

اما ۵۰ درصد بقیه که اکثر آنها پزشکان عمومی­ اند دچار مشکل هستند. به گفته ایرج خسرونیا اغلب پزشکان در مناطق دور از پایتخت وضعیت معیشتی خوبی ندارند به طوری که برخی از آنها در روز دو نفر مریض هم برای ویزیت ندارند.

بیشترین آمار بیکاری هم دامنگیر پزشکان عمومی است که سه چهارم اعضای جامعه پزشکی کشور را شامل می­شوند.

 عدم بازنگری طب عمومی در ۳۵ سال گذشته 

دکتر هاشمی وزیر سابق بهداشت با اشاره به آخرین آمار پزشکان بیکار در کشور معتقد است نظام آموزشی ما و به خصوص طب عمومی در این ۳۵ سال بازنگری نشده است و برای بیکاری ۲۰ هزار پزشک نیز فراخوان جذب دادیم و تنها ۲ هزار نفر جذب شدند؛

معتقدیم عده‌ای که به ما اعتقاد ندارند یا تمایل به انجام کاری غیر از پزشکی دارند ۵ هزار نفر بیشتر نمی‌شود پس عدد ۲۰ هزار را قبول نداریم و این اعدادی که عنوان می‌شود، حدس و گمان است و درست نیست.

اگر پزشکی کار بخواهد، برایش کار وجود دارد مگر اینکه خودش نخواهد به روستا یا حاشیه شهرها برود، پس نمی‌توان گفت پزشک بیکار داریم که خودشان نمی‌خواهند کار کنند.

درباره طرح ماندگاری پزشکان در مناطق محروم نیز برخلاف نظر ما، مجلس موضوع ۳۰ درصد بومی‌گزینی را برای دانشگاه‌ها به تصویب رساند، که از این موضوع استفاده‌ای بهینه کردیم و بدون آنکه به سهمیه آزاد ضربه‌ای بخورد، بومی‌گزینی را به دانشگاه‌های مناطق محروم اختصاص دادیم.

دانشگاه‌های تهران بومی‌گزینی ندارند و افراد در شهرستان ها ابتدا با کل کشور رقابت می‌کنند، سپس با استان خود، در مرحله اول در هر جای کشور بخواهند می‌توانند تحصیل کنند و در مرحله دوم در استان خود، اما این افراد زمانی که از بومی‌گزینی استفاده می‌کنند، موظفند تا سه برابر زمان تحصیل خود را در استانی که تحصیل کرده‌اند خدمت کنند و تا آن زمان مدرکی نمی‌گیرند.

اگر این طرح در دولت‌های بعد نیز اجرا شود، در ماندگاری پزشکان هیچ وقت با مشکل روبه‌رو نمی‌شویم.

فقدان جایگاه مشخص پزشکان عمومی در نظام سلامت

مهمترین و اساسی­ترین مشکل فعلی جامعه پزشکی طبق نظر دکتر حسن هویدا معاون رفاهی سازمان نظام پزشکی ایران، فقدان جایگاه مشخص پزشکان عمومی در نظام سلامت کشور است؛

البته به نظر می­رسد اگر طرح پزشک خانواده با موفقیت اجرا شود این مشکل حل شود.

آمارها نشان می­دهد جامعه پزشکی کشور ۲۰۰ هزار عضو دارد که هشت هزار نفر از پزشکان عمومی بیکار هستند؛

در حال حاضر در روستاها به ازای هر چهار هزار نفر یک پزشک و در شهرها به ازای هر دو هزار نفر یک پزشک داریم و باید نسبت به جمعیت به ازای هر هزار نفر یک پزشک وجود داشته باشد.

کم اشتغالی پزشکان

اکنون ۴ هزار و ۵۰۰ متخصص در مناطق محروم در حال فعالیت هستند و دولت از جیب خود برای ماندگاری پزشکان هزینه کرده است.

کم اشتغالی پزشکان به عنوان یکی از معضلات نظام سلامت مطرح است؛ منظور از کم اشتغالی این است که میزانی که یک پزشک در طول هفته از ظرفیت علمی، خدماتی، پزشکی و حرفه‌ای او استفاده می‌شود به مراتب کمتر از میزان مطلوب است.

به دلیل اینکه فرصت‌های شغلی درخور در اختیار جامعه پزشکی بویژه پزشکان جوان قرار نمی‌گیرد. این موضوع بی‌تردید به مرور به نظام سلامت لطمه وارد می‌کند.

یک پزشک جوان کشور با وضع موجود نیاز دارد، ۵ تا ۱۰ سال از عمرش را برای رساندن گردش اقتصادی مطب خود به وضعیت استاندارد، صرف کند، اذعان می‌دارد:

معافیت‌های مالیاتی، ایجاد ساز و کارهای تسهیلاتی برای استفاده از وام‌های بانکی با سود پایین، و موضوع پزشکان جوانی که در شروع کارشان نیازمند راه‌اندازی مطب یا واحد ارائه خدمات هستند به ویژه در مناطق محروم می‌تواند برای بهبود وضع موجود مفید باشد.

برخلاف آنچه تصور می­شود وضع پزشکان جراح خوب نیست؛

موضوع معیشتی در برخی رشته‌های جراحی باعث شده است دانشجویان تمایلی به ادامه تحصیل در این رشته‌ها نداشته باشند، براین اساس ادامه این روند به نفع مردم و نظام سلامت کشور نیست.

نیاز اورژانس های بیمارستان­ها به پزشک عمومی

هم اکنون ۴۰ هزار پزشک عمومی بیکار یا شاغل در حرفه ­های دیگر وجود دارند که اغلب آن‌ها تمایلی به حضور در سایر مناطق کشور را ندارند، این در حالی است که در بسیاری از شهرستان‌ها و بخش‌ها، تعداد معدودی پزشک عمومی در حال ارائه خدمت هستند.

دولت هفت سال هزینه تربیت پزشک عمومی را پرداخته است که در مواقع لزوم از دانش آن ها در درمان مردم استفاده کند؛

طرح خدمت آن ها دو سال است و چه ایرادی دارد در این مدت در مناطقی که پزشک عمومی کمتر وجود دارد، حضور پیدا کنند و پس از گذران این مدت مختار هستند در هر نقطه ای از کشور که مایل هستند، مطب اختیار کنند؛

بسیاری از اورژانس­های بیمارستانی به پزشک عمومی نیاز دارد، اما متاسفانه همکاران عزیز، تمایلی به حضور در اورژانس­ها ندارند و اغلب اوقات، یک یا دو پزشک عمومی کشیک به سختی به بیماران رسیدگی می­کنند.

همچنین برخی پزشکان عمومی مایلند به جای حضور در مناطق مختلف کشور در بخش خصوصی یا نقاط خوش آب و هوا حضور پیدا کنند که در پیش گرفتن این روند صحیح نیست.

با توجه به کمبود پزشک عمومی در برخی نقاط کشور، اگر همکاران در برخی شهرستان­ها و بخش­های محروم حضور پیدا کنند، علاوه بر این که بار فعالیت پزشکان عمومی فعال کاهش پیدا می­کند و بیماران در دسترسی به پزشک با معضل مواجه نمی شوند.

کمبود پزشک در ۶ رشته تخصصی

طبق گفته  دکتر هاشمی وزیر بهداشت، ‌تعداد پزشکان متخصص و فوق تخصص یک دهم نیاز کشور بوده و این واقعیتی است که باید به جای رد آن، برایش راهکار پیدا کرد.

در برخی از رشته‌ها مانند جراحی مغز، چشم،گوش، حلق و بینی و ارتوپدی در کشور کمبود وجود دارد و مردم در سراسر کشور به ویژه در نقاط دوردست و مرزی نیازمند حضور این متخصصان هستند.

نگرانی وزیر بهداشت از کمبود پزشکان متخصص در ایران، در حالی است که آمار سرانه پزشکان در ایران، به نظر نگران کننده می­آید به خصوص وقتی سرانه پزشکان در ایران را با دیگر کشورها مقایسه می­کنیم.

عدم تناسب سرانه تعداد پزشکان با جمعیت کشور

طبق گفته وزیر بهداشت سرانه تعداد پزشکان متناسب با جمعیت کشور نیست و تعداد پزشکان اعم از پزشک عمومی و به ویژه متخصص در کشور کم است و این شکایتی است که مردم به ویژه در مناطق محروم دارند.

حدود ۵۲ یا ۵۳ هزار پزشک عمومی و نزدیک به ۴۰ هزار پزشک متخصص داریم؛ البته توزیع پزشک عمومی مان نسبتاً عادلانه است ولی درباره پزشک متخصص چنین نیست.

نسبت پزشک متخصص در کشور به ازای هر ۱۰ هزار نفر جمعیت دو تا دو و نیم پزشک و پزشک عمومی به طور متوسط ۷/۶ نفر است.

تعداد پزشک متخصص در ایران طبق آمار ایرج حریرچی قائم مقام و معاون کل وزارت بهداشت، ۴۸/۰ به ازای هزار نفر است؛این در حالی است که در کشورهای دیگر این عدد به ۵/۱ تا ۵/۲ به ازای هر هزار نفر می رسد.

وی ادامه داد: در شرایط کنونی، ما هم در سرانه پزشک متخصص کمبود داریم هم در توزیع پزشکان با مشکل مواجه هستیم به نحوی که در بعضی رشته­ ها حدود ۴۰ – ۳۵ درصد پزشکان در تهران هستند.

توزیع پزشکان؛ اشکال اصلی

در کشورهای مختلف با توجه به گستردگی کشور، دسترسی ها و امکاناتی که در هر کشور وجود دارد، میزان سرانه پزشک متفاوت است.

در کشوری مثل ایران که سرانه پزشکان حدود ۵/۱ به ازای هر هزار نفر است می­توان گفت تقریباً پوشش خوبی وجود دارد.

البته این عدد در جهان دو به ازای هر هزار نفر است که با توجه به شرایط مختلف، این پزشکان و دندان­پزشکان حوزه سلامت را پوشش می­دهند.

با محاسبه پزشکانی که مهاجرت می­کنند یا فوت شده ­اند، حدود ۱۲۰ هزار پزشک و دندانپزشک به صورت فعال در کشور هستند.

اگر بخواهیم صرفاً تعداد پزشکان را در نظر بگیریم عدد کنونی کمتر از ۵/۱ به ازای هر هزار نفر است که در این قسمت حدود ۱/۱ مختص پزشکان و حدود ۴/۰ مختص دندان­پزشکانی است که در ایران کار می­کنند.

پزشک بیکار یا  کمبود تعداد پزشکان؟

هم اکنون تعداد پزشکان ما که فعالیت می­کنند کم است ولی پزشک، کم نداریم.

واقعیت این است که ما به طب عمومی توجه نکرده ­ایم آن هم در حالی که ۷۰ درصد پزشکان ما پزشک عمومی هستند.

این که نظام ارجاع یا پزشک خانواده ایجاد شود دلخوشی بالایی برای آن­ها نیست.

حتی برخی از افراد در خارج از حوزه پزشکی درآمدهای خوبی دارند. ما پزشکان عمومی را برای ارائه خدمت محدودکرده­ایم. موضوع دیگر نیز بحث فرهنگی است که باید روی آن کار شود.

برخی افراد حتی برای یک سرماخوردگی به فوق تخصص ریه مراجعه می­کنند.

باید بدانیم که پزشکان عمومی ما تبحر لازم برای تشخیص اولیه و درمان را دارند و ۱۰ تا ۱۵ درصد خدمات ما به خدمات تخصصی و فوق تخصصی نیاز دارد و به طور قاطع می­توان گفت ۸۰ درصد نیاز مردم با خدمات پزشکان عمومی مرتفع می­شود و اگر این فرهنگ­سازی صورت بگیرد بدون تردید این امر به اقتصاد پزشکان عمومی کمک خواهد کرد.

پایین ­ترین رده سرانه پزشک

آمار حاکی از آن است که تعداد پزشکان ایرانی نه تنها زیاد نیست بلکه حتی سرانه پزشکان ما نسبت به کشورهایی چون فلسطین، تاجیکستان، یا دیگر کشورهای منطقه کم هم است؛

سرانه پزشک نسبت به جمعیت (هر پزشک به ازای هر هزار نفر) با شاخص های مختلف اندازه­ گیری می­شود گفت:

درکشورهای توسعه یافته و پیشرفته، این شاخص از سه به بالاست.

به عبارتی تردیدی وجود ندارد که ما از نظر حضور پزشکان متخصص و فوق تخصص با مشکل روبه رو هستیم.

بیکاری پزشکان زن

زن حتی اگر پزشک هم بشود احتمال خانه‌نشینی‌اش وجود دارد.

این درددل پزشکان زنی است که به دلیل مشکلات خانوادگی و دغدغه‌های شخصی مجبور شده‌اند طبابت را کنار بگذارند.

آمار دقیقی از تعداد پزشکان زن بیکار، انصراف داده از کار یا آنهایی که به شغلی جز طبابت مشغول هستند، وجود ندارد؛

اما شواهد گویای این است که تعدادی از پزشکان زن یا هیچ‌گاه شانس طبابت پیدا نمی‌کنند یا به دلیل برخی مشکلات و محدودیت‌ها مجبور می‌شوند از شغل مورد علاقه‌شان دست بکشند.

هر چند آمار دقیقی از تعداد پزشکان زن بیکار در کشور وجود ندارد، اما شواهد نشان می‌دهد کم نیستند پزشکان زنی که به‌دلایلی همچون ازدواج، فرزنددار شدن، مشکلات شخصی و محدودیت‌های شغلی فرصت طبابت را به‌طور موقت یا دائم از‌دست می‌دهند.

نگرانی از بابت احتمال کمبود تدریجی پزشکان زن در رشته‌های مختلف، مسئولان وزارت بهداشت را برآن داشته تا با اجرای راهکارها و سیاست‌های تشویقی موانع اشتغال پزشکان زن را از میان بردارند.

راهکارهای تشویقی وزارت بهداشت برای جذب پزشکان زن عبارتند از:

ارائه تسهیلات و امکانات رفاهی برای پزشکان زنی که در مناطق محروم و دور افتاده خدمت کنند، افزایش ۴۰‌درصدی درآمد آنها نسبت به سایر پزشکان، کاهش ساعت موظفی کار و برخورداری از درآمد ثابت

آمار نامعلوم پزشکان بیکار زن

آمار دقیقی از تعداد پزشکان زن جویای کار یا آنهایی که به هر دلیل از شغل‌شان انصراف داده و خانه‌نشین شده‌اند، در دست نیست.

نه در وزارت بهداشت و نه در سازمان نظام پزشکی تاکنون برای جمع‌آوری آماری دقیق از تعداد پزشکان زن که به هر دلیل طبابت نمی‌کنند یا به شغل دیگری جز طبابت مشغول هستند، هیچ ضرورتی احساس نشده است.

نسخه پزشک خانواده برای جذب پزشکان زن

مسئولان وزارت بهداشت برای جذب پزشکان بیکار زن عمومی و تخصصی در برنامه پزشک خانواده نیز سیاست‌های تشویقی در پیش گرفته‌اند.

آنها تلاش می‌کنند برای پزشکان زنی که به هر دلیل فعلاً شرایط طبابت را ندارند، حتی به‌طور موقت و در ساعات محدود به خدمت بگیرند.

مسئولان وزارت بهداشت می‌گویند چون برای تحصیل و تخصص‌آموزی پزشکان زن سرمایه ملی هزینه شده بنابراین نباید از کنار این موضوع به‌سادگی گذشت و باید شرایطی را فراهم کرد که از توان و تخصص این افراد هم استفاده شود.

رئیس ستاد اجرایی برنامه کشوری پزشک خانواده و نظام ارجاع می‌گوید:

پزشکان زن که به هر دلیل فعلاً شرایط طبابت کردن تمام وقت را از دست داده‌اند، می‌توانند با ثبت‌نام و پیوستن به طرح پزشک خانواده به‌طور نیمه‌وقت طبابت کنند.

دکتر شریعتی توضیح می‌دهد:

پزشکی که باردار است یا به‌دلیل فرزند داشتن نمی‌تواند تمام وقت کار کند با شرکت در طرح پزشک خانواده می‌تواند ساعت کارش را کاهش دهد.

به این ترتیب این پزشک می‌تواند در روز حداقل چهار ساعت موظفی خود را پر کند و ۱۲۵۰ نفر را تحت‌پوشش بگیرد و در مقابل روی یک درآمد ثابت حدود پنج میلیون تومان در ماه در برنامه پزشک خانواده حساب باز کند.

وی می‌گوید: پزشکان زنی که توانایی دایر کردن مطب به‌طور شخصی را ندارند نیز می‌توانند با معاونت بهداشتی وزارت بهداشت وارد مذاکره شده و داخل مراکز بهداشتی را به‌عنوان مطب اجاره کنند.

به گفته شریعتی، براساس توافقی که با شهرداری‌ها انجام شده و البته هنوز نهایی نشده است پزشکان زن می‌توانند بزودی با توافق شهرداری‌ها در خانه‌های سلامت مشغول به کار شوند.

مسئولان وزارت بهداشت امیدوارند نسخه‌ای که برای اشتغال پزشکان زن پیچیده‌اند جواب بدهد تا در آینده‌ای نه‌چندان دور با جمعیتی از پزشکان زن که باید به جای طبابت خانه‌داری کنند، مواجه نباشیم.

شغل پزشک ، رشته پزشکی

شغل پزشک شامل تشخیص و درمان طیف گسترده ای از مشکلات شایع سلامتی و بهداشت، بیماری ها، اختلالات و آسیب های جسمی و روانی است. پزشکان برای مراقبت از بیماران به روش های مختلف از درمان بیماری های مزمن گرفته تا ارائه مشاوره و مراقبت های بهداشتی پیشگیرانه کار می کنند.

در حالی که در شغل پزشک تخصص های متفاوت تعریف شده، وجه اشتراک آنها در درجه اول تشخیص و درمان آسیب ها و بیماری ها است. آنها اغلب این کار را با انجام معاینات فیزیکی، گرفتن شرح حال پزشکی، انجام و تفسیر آزمایشات تشخیصی و توصیه برنامه های درمانی انجام می دهند.

صاحبان شغل پزشک به سطح بالایی از تحصیلات نیاز دارند که معمولاً شامل مدرک دکترا از دانشکده پزشکی است که مدت زمان زیادی را نیز برای اخذ آن طی می کنند. برای اینکه یک پزشک موفق باشید، باید با بیماران خود با مهربانی و دلسوزی رفتار کنید و از مهارت های ارتباطی و بین فردی عالی برخوردار باشید.

وظایف شغل پزشک

• بررسی وضعیت بیماران، گرفتن شرح حال پزشکی، رسیدگی به نگرانی های بیماران و پاسخ به سوالات آنها
• تشخیص و درمان آسیبها، بیماری ها و اختلالات
• انجام آزمایشات تشخیصی و توضیح نتایج برای بیماران
• مشاوره بیماران در مورد رژیم غذایی، رعایت نکات بهداشتی، مراقبت های بهداشتی پیشگیرانه و سایر تغییرات مورد نیاز در شیوه زندگی
• پیشنهاد و ارائه برنامه های درمانی از وظایف مهم شغل پزشک است.
• تجویز داروها یا روشهای درمانی و توضیح آنها
• مشورت با سایر پزشکان، ارجاع بیماران به متخصصان دیگر در صورت لزوم و کار با اعضای دیگر کادر مراقبت های بهداشتی مانند پرستاران، دستیاران و سایر پزشکان
• رعایت قوانین و اصول پزشکی در شغل پزشک ضروری است.

الزامات و نیازمندی های شغل پزشک

• داشتن مدرک پزشکی
• مجوز و گواهینامه های لازم برای فعالیت پزشکی
• دانش و تجربه در تشخیص و درمان انواع مختلف بیماریها
• ارتباطات قوی و مهارتهای بین فردی
• صبر و شکیبایی که یک ویژگی اساسی در شغل پزشکی است.
• بروز کردن دانش و اطلاعات همراه با نوآوری ها و پیشرفتهایی که در حوزه علم پزشکی رخ می دهند.

شخصیت و علایق شغل پزشک

پزشکان به طور معمول به تفکر کردن علاقه مند هستند که نشان می دهد فرد بر انجام تحقیقات و بالا بردن دانش و  درک خود از قوانین طبیعی متمرکز است. پزشکان نیز باید دارای ویژگی های خاص زیر باشند:

مهارت های ارتباطی قوی. صاحبان شغل پزشک باید بتوانند با افراد و شخصیت های مختلف ارتباط برقرار کنند. آنها باید بتوانند به طور موثر با بیماران خود و سایر کارکنان حوزه بهداشت و درمان در ارتباط و تعامل باشند.

شکیبایی و  دلسوزی. پزشکان باید بتوانند با بیمارانی که درد شدیدی را تحمل می کنند و همچنین خانواده های آنان با دلسوزی و مهربانی رفتار کنند و شرایط آنان را به خوبی درک کنند.  

جزئی گرا بودن. صاحبان شغل پزشک باید اطمینان حاصل کنند که بیماران تحت روش های درمانی مناسب قرار می گیرند و از داروهای موثر استفاده می کنند. آنها همچنین باید اطلاعات مختلف مربوط به مراقبت از بیمار را رصد و ثبت کنند.

تخصص و مهارت. پزشکان باید در کار با دستان خود مهارت داشته باشند. آنها با ابزارهای بسیار دقیق و گاه تیز کار می کنند و اشتباهات می تواند عواقب جدی در پی داشته باشد.

مهارت های رهبری و مدیریت تیم. صاحبان شغل پزشک باید رهبرانی موثر باشند و بتوانند دیگر پزشکان و کارکنان حوزه درمان را مدیریت کنند.

صبر. پزشکان ممکن است برای مدت طولانی با بیمارانی که نیاز به توجه ویژه دارند همکاری کنند. آنها در درمان کودکان و بیماران بالغی که از برخی روشهای درمانی یا داروها می ترسند، نیاز به صبر بیشتری دارند.

توانایی جسمانی. صاحبان شغل پزشک باید کارهای فیزیکی، مانند بلند کردن یا چرخاندن بیماران معلول، بدون هیچگونه دشواری انجام دهند. جراحان ممکن است زمان زیادی را در خم شدن روی بیماران در حین عمل جراحی صرف کنند.

مهارت حل مسئله. پزشکان باید علائم بیماران را ارزیابی کرده و درمانهای مناسب برای آنها تجویز کنند. این کار اغلب باید با سرعت زیادی انجام شود، تا جان بیمار از دست نرود.

انواع پزشکان کدامند؟

صاحبان شغل پزشک می توانند پزشکان عمومی باشند که مراقبت های اولیه پزشکی را در چندین زمینه مختلف ارائه می دهند، یا می توانند در زمینه خاصی تخصص داشته باشند. تخصص ها نیاز به تحصیلات تکمیلی با دوره های خاص  مانند کارآموزی دارند که در آن مهارت های خاص به افراد در شغل پزشکی آموزش داده می شود. در ادامه به برخی از انواع تخصص های پزشکی بعد از گذراندن پزشکی عمومی اشاره می کنیم:

متخصصان بیهوشی

متخصصان بیهوشی پزشکانی هستند که به مطالعه و مدیریت "درد" می پردازند. آنها به بیماران با تسکین دادن دردشان در حین و بعد از اقدامات پزشکی کمک می کنند و با جراحان همکاری می کنند تا بیمار در حین جراحی راحت و آرام باشد.

شغل پزشکی در حوزه بیهوشی علائم حیاتی بیمار را در حین عمل جراحی زیر نظر گرفته و میزان بیهوشی را برای ثابت نگه داشتن آنها تنظیم می کنند. آنها همچنین در بخش مراقبت های ویژه کار می کنند، به زنان باردار در کنترل درد زایمان کمک می کنند و با سایر پزشکان برای ایجاد برنامه های درمانی ایمن همکاری می کنند.

متخصصان اطفال

افراد در شغل پزشکی که به طور خاص با کودکان، نوجوانان و نوزادان کار می کنند، متخصص اطفال نامیده می شوند. متخصصان اطفال بیماری ها، جراحات و سایر شرایط پزشکی را که اغلب بیماران جوان را تحت تأثیر قرار می دهد، مطالعه می کنند.

این افراد در شغل پزشک واکسیناسیون کودکان را طبق برنامه مناسب انجام می دهند، عفونت ها را درمان می کنند و برای درک علت علائم آنها با کودکان ارتباط برقرار می کنند.

روانپزشکان

روانپزشکان پزشکانی هستند که بر مراقبت و پیشگیری از بیماری های سلامت روان تمرکز می کنند. آنها چگونگی تاثیرگذاری بیماری های روانی بر رفتار، خلق و خو و سلامت جسمی افراد را مطالعه می کنند. روانپزشکان تکنیک های مختلفی مانند گفتاردرمانی، مشاوره خانواده و تجویز داروهای روانپزشکی را بکار می گیرند.

این صاحبان شغل پزشک می توانند بیماری های روانی را تشخیص دهند، بیماران را با سایر متخصصان ارتباط دهند و به بیماران آموزش دهند که چگونه علائم خود را در طول درمان مدیریت کنند.

جراحان

جراحان پزشکانی هستند که عمل های جراحی را انجام می دهند؛ بافت ها را ترمیم می کنند، تومورها را برمی دارند یا ظاهر بیمار را برای بهبود و افزایش زیبایی تغییر می دهد. جراحان بیماران را معاینه و برنامه ای برای شرایط جراحی ایجاد می کنند و به شرایط غیر منتظره در اتاق عمل پاسخ می دهند.

این صاحبان شغل پزشک می توانند در اندام و یا سیستم عملکردی خاصی در بدن تخصص داشته باشند. برخی پزشکان فوق متخصص علاقمند به جراحی شامل موارد زیر هستند:

• جراح پلاستیک
• جراح قلب و عروق
• جراح مغز و اعصاب
• جراح ارتوپدی

تحصیلات لازم برای شغل پزشک

افرادی که در دانشگاه دوره پزشکی را می گذرانند آمادگی برعهده گرفتن شغل پزشک را پیدا می کنند. در واقع دانشجویان رشته پزشکی با اتمام دوره تحصیل به عنوان پزشک عمومی شروع به فعالیت می کنند و همچنین می توانند برای اخذ تخصص یک دوره تحصیلی دیگر را  در حوزه هایی مانند قلب، مغز و اعصاب، زیبایی و یا پوست بگذرانند و تخصص بگیرند.

چه چیزهایی شما را به یک پزشک خوب تبدیل می کند؟

در این قسمت چند ویژگی شخصیتی شگفت آور و مفید که به افراد در شغل پزشکی کمک می کند، ارائه شده است:

• پزشکان خوب، ارتباطات خوبی دارند

یک پزشک خوب شنونده بسیار خوبی نیز هست. در واقع برقراری ارتباط تنها برای ایجاد حس صمیمت نیست، بلکه این موضوع یکی از مهمترین مهارت های شغل پزشک است تا بتوانند نگرانی های بیماران خود را درک کرده و تشخیص خود را با استفاده از زبانی واضح و بدون استفاده از اصطلاحات پزشکی زیاد توضیح دهند.

• پزشکان خوب همدل و دلسوز هستند

یک پزشک خوب می داند چگونه به بیمار این احساس را بدهد که تحت مراقبت است و به نگرانی های او توجه می شود. در واقع در شغل پزشک، بیمار فقط لیستی از مشکلات پزشکی و داروها نیست.

• پزشکان خوب کنجکاو هستند

هنگامی که با علائم گیج کننده مواجه می شوید، یک پزشک خوب باید با کنجکاوی، آنها را به دقت تشخیص دقیق دهد. انجام تحقیقات بیشتر، تماس با همکاران و درواقع جمع آوری اطلاعات بیشتر برای جلوگیری از تشخیص نادرست است.

• پزشکان خوب در درمان از بیماران خود مصر هستند

صاحبان شغل پزشک برای رفع نیازهای بیماران خود هر کاری لازم است را انجام می دهند. خواه به معنای کمک به آنها در سیستم مراقبت های بهداشتی یا یافتن متخصصان دیگر و یا نسخه های مورد نیاز آنها باشد.

• پزشکان خوب شیوه زندگی عالی دارند

صاحبان شغل پزشک باید دارای شخصیتی خوب، شنونده ای بزرگ و همدل بیمار خود باشد. آنها نباید متکبر یا مغرور باشند. و باید با دیگران آن گونه رفتار کنند که می خواهند با آنها رفتار شود.

بخش هایی که صاحبان شغل پزشک می توانند فعالیت کنند

پزشکان می توانند در بخش های مختلفی مشغول به کار و فعالیت شوند که در ادامه به برخی از آنها اشاره می شود:

• مطب شخصی خود پزشک در می تواند در مناطق مختلف شهری و روستایی تاسیس شود و به بیماران خدمات پزشکی و درمانی ارائه گردد.
• بیمارستانها، کلینیک ها و درمانگاه های خصوصی و دولتی
• مراکز بهداشتی و درمانی شهری یا روستایی با مدیریت و سرپرستی پزشکان عمومی
• دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی برای انجام تحقیقات علمی در حوزه پزشکی و همچنین تدریس به دانشجویان پزشکی
• وزارت خانه ها و سازمان های دولتی مانند سازمان انتقال خون

شرایط بازار کار شغل پزشک در ایران

علی رغم تصوری که برای شغل پزشک در میان مردم وجود دارد، شرایط کار به دلیل تعداد زیاد پزشکان در شهرهای بزرگ چندان مطلوب نیست و برای دریافت مجوز مطب محدودیت های سختتری در نظر گرفته شده است. متاسفانه مشاهده می شود که تعدادی از پزشکان بیکار هستند.

االبته با شیوع کرونا در کشور باز هم نیاز به صاحبان شغل پزشک افزایش یافته است اما به طور کلی باید گفت رفته رفته در این حوزه اشباع شده و تعداد فارغ التحصیلان رشته پزشکی بیش از تقاضاست و این باعث شده که از نظر درامدی هم این پزشکان در سطح متوسطی باشند و حتی برخی شغل دوم برای خود انتخاب کنند.

با اینحال هستند هنوز شهرها و روستاهایی که با کمبود شغل پزشک مواجهند. متاسفانه به دلیل نبود مدیریت و برنامه ریزی صحیح در این حوزه با توزیع نامناسب پزشکان در کشور روبرو هستیم.

یکی از راه حل هایی که برای این مسئله درنظر گرفته شده، طرح سازمان نظام پزشکی است که در آن پزشکان بیکار وارد سایت سازمان شده و یک درخواست ثبت می کنند. در این سایت همچنین اطلاعاتی درباره فرصتهای شغلی پزشکی در کشور قرار داده شده است.

 پزشک ، درآمد و مهارت پزشکی

اگر علاقمند به علوم طبیعی و طبابت هستید و می خواهید به مردم کمک کنید، این حرفه می تواند برای شما ایده آل باشد. پزشک بیماران را ویزیت کرده، بیماری و عفونت را تشخیص داده و درمان می کند. یک پزشک باید دلسوز و مسؤلیت پذیر باشد. نیاز است که به افراد آرامش داده و اعتماد آنها را بدست آورد. برخی از آنها همچون پزشکان جراح باید تحت فشار کار کنند و تصمیمات سریع بگیرند.
 
بنابر تعریف پزشک در ویکی پدیا : پزشک (به معنای دور کننده درد و بیماری) یا دکتر (در اصطلاح رایج) در دانش پزشکی کسی است که به حرفهٔ پزشکی  یا طبابت، که برگرداندن سلامت انسان به وسیلهٔ مصاحبه با بیمار، مطالعه، تشخیص و درمان بیماری یا آسیب دیدگی می‌باشد، می‌پردازد. این معمولاً به دانش کافی آکادمیک مانند آناتومی، فاماکولوژی ، فیزیولوژی و شناخت بیماری‌ها و درمان آن‌ها نیاز دارد.

شما به عنوان یک پزشک در صورت حضور در بیمارستان یا درمانگاه، اغلب در گروهی کار می کنید که شامل پرستاران، مامورین بهداشت، ماماها، مشاوران و کارکنان اداری است.
 
کار شما به صورت تمام وقت است. بسته به محل کارتان گاهی باید به صورت شیفتی در شب ها و روز های تعطیل کار کنید. البته امکان انجام کار پاره وقت نیز برای شما وجود دارد. اگر مطب شخصی داشته باشید، ساعت کاری تان را خود شما تعیین می کنید.
 
همچنین در کنار پزشکی مدرن، طب سنتی شاخه دیگری از پزشکی را رقم زده و امروز طرفداران خاص خود را دارد که تعداد آنها نیز کم نمی باشد.

طب سنتی را می توان به این شرح تعریف کرد:

پزشکی سنتی یا طب سنتی (Traditional medicine)  زمینه‌ای پرقدمت و متنوع است، که به توصیف و بررسی آن‌دسته از سیستم ها و دانش پزشکی می‌پردازد، که در طی سده‌های پیشین و قبل از دوران طب مدرن، در جوامع گوناگون بشری بوجود آمده‌است.

طب سنتی به دو بخش نظری و عملی تقسیم شده‌است که طب نظری شامل: ۱. امور طبیعیه ۲. اسباب وعلل و ۳. دلایل و علایم می‌باشد و طب عملی به سه بخش: ۱. تدابیر ۲. دارو درمانی و ۳. اعمال یدی تقسیم می‌گردد.

پزشکی سنتی تنها روش درمانی است که در بر پایه مزاج شناسی استوار است. تغییر مزاج به گرمی، سردی، رطوبت و یا یبوست و متعاقب آن غلبه یک یا چند خلط از اخلاط چهارگانه و یا برعکس، به سبب تغذیه، روش زندگی، اقلیم، سنّ، شغل، رفتار و... باعث خروج مزاج فرد از اعتدال شده و علائم آن بروز می‌کند.

در ادامه اطلاعات کاملی در مورد وظایف، دانش و مهارت مورد نیاز، تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل، بازار کار و فرصت های شغلی و میزان درآمد پزشک و برخی از پزشکان معروف ایرانی ارائه می شود.

وظایف پزشک

• تشخیص بیماری ها – به این معنا که پزشک بر اساس دانش خود که از دانشگاه و مطالعه کتاب های تخصصی پزشکی به دست آورده و تجارب تشخیص ها و معالجه های قبلی نسبت به تشخصی بیماری مریض اقدام می کند. در بسیاری از اوقات برای تشخصی بیماری از آزمایشات پزشکی و عکس برداری نیز بهره می گیرد.

• توصیه های درمانی – گاهی ممکن است پزشک فارغ از تجویز دارو  تنها نسبت به ارائه توصیه های کلی اقدام نماید.

• تجویز دارو – تجویز دارو از جمله وظایف تخصصی پزشک است و مسئولیت زیادی را برای پزشک به همراه دارد و باید بسیار با دقت و در چارچوب قوانین و مقررات مربوطه توسط وی صورت پذیرد.

• انجام جراحی ها (در صورت داشتن تخصص مربوطه) – در صورتی که یک پزشک دارای تخصص و مجوز انجام عمل جراحی باشد، عمل جراجی نیز انجام می دهد.

• ارجاع بیمار به متخصصان دیگر برای آزمایش ها و تشخیص بهتر در صورت لزوم – پزشکان عمومی در برخی از  اوقات بعد از ویزیت اولیه بیمار خود، در صورتی که از تشخیص خود اطینان کافی نداشته باشند او را به پزشکان متخصص و یا فوق تخصص معرفی می کنند. گاهی اوقات نیز بیماری مراجعه کننده از حیطه تخصصی پزشک متخصص خارج است و برای تشخصی و درمان بهتر او را نزد متخصص مربوطه معرفی می کند.

شما همچنین با کارهای اجرایی مانند موارد زیر سر و کار دارید:

• کمک گرفتن از دیگر حرفه های بهداشتی مانند فیزیوتراپیست ها و پرستاران

• مدیریت و امور اداری مانند سازماندهی و کنترل پرستاران و کادر پزشکی درمانگاه یا بیمارستان، نوشتن نامه و گزارش و نگهداری سوابق بیمار

• آموزش های بهداشتی برای گروه های بیمار مانند زنان باردار، افراد سیگاری و افراد دیابتی

مهارت و دانش مورد نیاز

• علاقه زیاد به کمک به مردم

• روابط عمومی و مهارت شنیداری عالی – زیرا یک پزشک باید به خوبی به حرف های بیمار گوش دهد تا اینکه بتواند درد بیمار را متوجه شده و بیماری را به درستی تشخصی دهد

• به روز بودن و آگاهی از آخرین دستاوردها و پیشرفت های حوزه پزشکی – زیرا داروها و روش های درمانی مختلف به سرعت وارد  بازار پزشکی می شود و در صورتی که پزشک از آخرین دستاوردها و روش های درمان مطلع نباشد نمی تواند بهترین تجویز را نماید

• دلسوزی، صداقت و حس مسئولیت

• توان آرامش دادن به افراد و بدست آوردن اطمینان و اعتماد به نفس آنها  مخصوصا در بیمارهای خاص و سخت

• مهارت در معاینه بیماران و انجام  فرایندهای پزشکی و کلینیکی

• تحمل فشار کاری زیاد و تصمیم گیریهای سریع در شرایط خاص و بحرانی

• مهارتهای مدیریتی – در صورتی که مدیریت بیمارستان، درمانگاه و یا بخشی از یک مرکز پزشکی یا پژوهشی را در دست داشته باشند

• قابلیت آموزش دادن و نظارت  بر کارکنان

تحصیلات لازم و نحوه ورود به شغل پزشکی

تنها فارغ التحصیلان رشته پزشکی می توانند به این شغل وارد شوند. البته برای ورود به حوزه های تخصصی مثل قلب، مغز و اعصاب و یا پوست گذراندن دوره های تخصصی در مقاطع بالاتر دانشگاهی الزامی است.
 

فرصت های شغلی و بازار کار پزشک

مکان هایی که برای اشتغال پزشکان وجود دارند عبارتند از :

الف ) مطبهای شخصی که بر حسب تمایل پزشک و نیاز منطقه در شهرها و روستاها دایر می‌گردد و پزشکان ویزیت مراجعان را در مطب ها انجام می‌دهند.

ب ) بیمارستانها و درمانگاه های خصوصی و دولتی که در آنها پزشکان به تشخیص و درمان بیماریهای مراجعان خود می‌پردازند.

ج ) مراکز بهداشتی و درمانی شهری یا روستایی که اغلب مدیریت و سرپرستی این مراکز به عهده پزشکان عمومی می‌باشد و همچنین این مراکز از پزشکان عمومی برای تشخیص، درمان و پیگیری بیماریها نیز استفاده می‌نمایند.

د) در صورت علاقه به مباحث علمی و آموزش، پزشک می تواند در دانشگاه ها و مراکز آموزش عالی تدریس کرده و در کنار آن به تحقیقات علمی نیز بپردازد.

ه ) برخی از وزارت خانه ها، سازمان ها و شرکت های دولتی مانند وزارت بهداشت و درمان، سازمان انتقال خون و ...

وضعیت شغل پزشکی علیرغم تصور همگان در شرایط خوبی نمی باشد. نسبت پزشکان به بیماران در شهرهای بزرگ در حد اشباع می باشد و صدور مجوز مطب محدودتر شده است. تعداد زیادی از پزشکان در این شهرها بیکار بوده و یا از نظر درآمدی نیز در سطح متوسطی قرار دارند و حتی برخی به شغل های دوم (که برخی حتی ارتباطی با تخصص شان ندارد) روی آورده اند. این در حالی است که هنوز در بسیاری از شهرهای کوچک و مناطق محروم از نبود پزشک رنج می برند. این موارد وضعیت نابسامان بازارکار پزشکی و توزیع نامتوازن پزشکان در ایران را نشان می دهد.

در خصوص رفع این مشکلات کارهای مختلفی تاکنون صورت گرفته است. یکی از اصلی ترین آنها طرحی از سوی سازمان نظام پزشکی است که پزشکان بیکار می توانند از طریق سایت سازمان درخواست خود را ثبت و در عین حال از آخرین فرصت های شغلی موجود برای استخدام در سراسر کشور نیز آگاه شوند. به عبارتی این سازمان پلی بین پزشکان بیکار و کارفرمایان برقرار کرده است. برای کسب اطلاعات بیشتر به سایت زیر مراجعه کنید:

سازمان نظام پزشکی کشور

وضعیت استخدام در برخی از کشورهای جهان به شرح زیر است :

آمریکا- پیش بینی ها نشان می دهد میزان استخدام پزشکان بین سال های 2010 تا 2020، 24 درصد رشد داشته باشد. در حالی که متوسط این رشد برای همه مشاغل 14 درصد می باشد.

استرالیا - در بازه زمانی 5 سال گذشته میزان رشد استخدام پزشکان رشد 124 درصدی داشته  و رشد بسیار زیاد در آینده برای آن پیش بینی می شود
 

میزان درآمد پزشک

آمارها نشان می دهد حدود 150 هزار پزشک در کشور وجود دارد که گروه اندکی از آنها درآمد بالایی دارند و مرفه به حساب می آیند. اما تعداد زیادی از آنها از نظر رفاهی در سطح متوسطی بوده و گاهی برای تامین هزینه‌های زندگی، مجبورند شغل دوم داشته باشند که در برخی موارد این شغل دوم، شغلی غیر پزشکی است.

پزشکان معمولا در بیمارستان ها، درمانگاه و مطب ها فعالیت دارند. درآمد معمول آنها نیز بسته به محل های کار آنها دارد، درآمد برخی فقط از مطب شخصی، برخی از بیمارستان و مطب و .... البته تعدادی از پزشکان در سازمان های دولتی مانند وزارت بهداشت، سازمان انتقال خون و ... استخدام می شوند  که دریافتی آنها مطابق با قوانین پرداخت های دولتی می باشد.

معمولا اختلاف درآمد بین پزشک عمومی و پزشک متخصص زیاد می باشد. طبق جدید ترین اطلاعات بدست آمده حداقل درآمد یک پزشک عمومی در سال 93، 800,000 تومان و یک پزشک متخصص 10 تا 15 میلیون تومان می باشد. این اختلاف زیاد در بسیاری موارد پزشکان عمومی را وادار می کند به سمت گرفتن تخصص بروند که حال برخی از آنها موفق خواهند شد و برخی نه!

درآمد پزشک در برخی از کشورهای جهان عبارتند از :

آمریکا - متوسط درآمد سالانه این شغل بیش از 166.400 دلار و برای همه مشاغل 33.840 دلار در سال 2010 و مطابق با آخرین آمارها در سال 2013، بیش از 176.000 دلار بوده است.

استرالیا - متوسط درآمد سالانه پزشکان108.000 دلار (قبل از کسر مالیات) می باشد.

انگلستان - متوسط درآمد سالانه برای پزشکان تمام وقت بین 82.000 تا 124.000 دلار بوده و  پزشکان مستقل می توانند بین 122.000 تا 183.000 دلار درآمد داشته باشند.

شخصیت های مناسب این شغل

INTJ این تیپ شخصیتی در زمینه های فنی تر حوزه سلامت موفق تر است. او می تواند به طور مستقل و با حداقل دخالت دیگران کار کند.

INTP این تیپ شخصیتی حوزه رو به رشد پزشکی و سلامت را دوست دارد و ابن فرصت را پیدا می کند که با مفاهیم پیچیده و جدید روبرو شود. اگر این شغل همراه با پژوهش و بررسی باشد، فرصت کاری مستقل و مطلوبی را برای این تیپ شخصیتی فراهم می کند.

ESTJ این تیپ شخصیتی دوست دارد با چیزهای ملموس و واقعی سر و کار داشته باشد. او می تواند بر اساس استدلال های قیاسی خود به علت و معلول ها پی برده و نتیجه گیری کند.

برخی از پزشکان معروف ایرانی

	بدری تیمورتاش : اولین زن پزشک در ایران
	دکتر مسیح دانشوری : اولین متخصص ریه در ایران و از افراد موثر در تاسیس بیمارستان های مسیح دانشوری، بوعلی و فیروزآبادی
	دکتر جلال بريماني : پدر نورولوژی مدرن ایران ، بنیانگذار انجمن علوم اعصاب و نوروفیزیولوژی بالینی ایران و موسس مرکز تحقیقات بیماریهای مغز و اعصاب دانشگاه علوم پزشکی تهران
	دکتر محمد حسین ماندگار : فوق تخصص جراحی قلب و عروق، عضو ثابت و رسمي جراحان قفسه سينه امريكا و جامعه جراحان قلب و قفسه سينه اروپا و عضو دائمي انجمن جراحان قلب و قفسه سينه حوزه مديترانه . از کارهای موفق ایشان می توان به انجام اولين پيوند موفقيت آميز قلب ،اجراي اولين جراحي ROSS موفق در ايران و بسیاری موارد دیگر اشاره کرد.
	دکتر سید علی ملک‌ حسینی : پدر پیوند کبد ایران، رییس انجمن پیوند اعضای خاورمیانه، چهره ماندگار پزشکی و رییس بخش پیوند اعضای دانشگاه علوم پزشکی شیراز. ایشان نخستین پیوند کبد در ایران از فرد زنده به زنده را انجام داده است.

شیوه قبولی در رشته پزشکی

از همان دروان کودکی همه‌ی ما آرزوی دکتر شدن و پوشیدن لباس سفید دکتری را در سر می‌پروراندیم؛ اما با گذشت سال‌ها تعدادی از ما به این نتیجه رسیدیم که به شغل‌های دیگر علاقه‌مند هستیم، اما بیشتر دانش‌آموزان با همان رؤیا تا کنکور پیش می‌روند. در چند سال اخیر بازار کنکور تجربی و رشته‌های پزشکی بسیار گرم شده است و دانش‌آموزان بسیاری بر سر قبولی در رشته پزشکی رقابت سنگینی دارند و این امر کار را برای رسیدن به این هدف سخت‌تر کرده است.

باید گفت طبق آمار تنها دو درصد از این دانش‌آموزان در رشته‌های پزشکی قبول می‌شوند.

رشته‌ تجربی در دانشگاه طیف گسترده‌ای از رشته‌ها را شامل می‌شود و دانش‌آموزان پس از قبولی در کنکور می‌توانند در رشته‌های پزشکی و پیراپزشکی همچون پزشکی، دندان‌پزشکی، داروسازی، پرستاری، علوم آزمایشگاهی و رشته‌های زیستی چون: مهندسی کشاورزی، مهندسی منابع طبیعی و… تحصیل کنند. ما در این مطلب قصد داریم روی رشته‌ای با عنوان پزشکی که جزو بهترین و پرطرفدارترین رشته‌های علوم تجربی است تمرکز کنیم و شما را با این رشته و مهارت‌های لازم برای قبولی در آن آشنا کنیم.

 اولین قدم برای قبولی در رشته پزشکی

دانش‌آموزانی که قصد دارند در این رشته قبول شوند و عنوان معروف «پزشکی» را کسب کنند دو راه دارند یا در دوران دبیرستان باید در رشته‌ علوم تجربی درس بخوانند یا در صورت تحصیل در رشته‌های دیگر باید دوره‌ی پیش‌دانشگاهی را نیز بگذرانند در این صورت می‌توانند در کنکور این رشته شرکت کنند؛ یعنی شما با هر دیپلمی به شرطی که پیش‌دانشگاهی (سال چهارم دبیرستان) را گذرانده باشید می‌توانید در کنکور تجربی یا (هرکدام از ۵ کنکور سراسری اعم از تجربی، ریاضی، انسانی، هنر و زبان) شرکت کنید. برای ورود به این رشته باید در دروس شیمی و زیست قوی باشید و در دروس ریاضی و فیزیک نیز توانایی داشته باشید.

 رشته پزشکی

رشته‌ پزشکی دانشی است که هدف آن حفظ و ارتقاء سلامتی، درمان بیماری‌ها و بازتوانی آسیب دیدگان است. پزشکان در هر تخصص و شاخه با شناخت کامل بیماری‌ها، تشخیص و درمان آن و یا پیشگیری از وقوع آن در جامعه نقش بسیار مهمی در سلامت افراد ایفا می‌کنند. دانش پزشکی بر روی طیف وسیعی از رشته‌ها از فیزیک و زیست‌شناسی تا علوم اجتماعی، مهندسی و علوم انسانی بنا نهاده شده است.

در حال حاضر پزشکی عمومی شامل ۴ دوره علوم پایه، فیزیوپاتولوژی، کارآموزی بالینی و کارورزی بالینی است که دوره‌ی علوم پایه آن شامل ۵ ترم تحصیلی است که با تمام شدن آن دانشجویان می‌توانند به دوره‌ی بعدی که همان فیزیوپاتولوژی است راه پیدا کنند و بعد از آن دوره، امتحان جامع علوم پزشکی برگزار می‌شود (توسط وزارت بهداشت) و در صورت قبولی در آن می‌توانند به این دوره راه پیدا کنند و بقیه‌ی مسیر را ادامه دهند.

 معرفی کامل دوره‌های آموزش حرفه‌ای پزشکی

طول دوره‌ی پزشکی در ایران هفت سال است و شامل دوره‌های زیر است:

۱) آموزش علوم پایه

در این مرحله که مدت آن دو سال است، دانشجویان به آموزش دروس تئوری، عمومی و تخصصی رشته‌ خود می‌پردازند. در مدت این دو سال دانشجویان با آموزش ساختمان بدن انسان و اعمال فیزیولوژیک و نقش آن در سلامت انسان، شناخت عوامل بیولوژیک بیماری‌زا و شیوه‌های دفاعی بدن در برابر آن‌ها و اصول آسیب‌های بدن انسان و اصول مسائل بهداشتی آشنا می‌شوند. در پایان این دو سال یک امتحان جامع از دانشجویان گرفته می‌شود که با کسب نمره‌ی قبولی می‌توانند در دوره‌ی بعدی شرکت کنند. حق شرکت در این امتحان برای هر فرد حداکثر دو بار است.

۲) فیزیوپاتولوژی

معنی فارسی فیزیوپاتولوژی، نشانه‌شناسی است و یعنی بررسی چگونگی عملکرد طبیعی سازمان بدن در برابر بیماری‌ها. در این دوره دانشجویان با انواع بیماری‌ها، نشانه‌های آن‌ها، تشخیص و درمان هرکدام به‌صورت تئوری آشنا می‌شوند. این دوره ۶ ماه زمان می‌برد.

۳) کارآموزی بالینی

این دوره که از آن با نام «استاژری» یاد می‌شود، شامل درس‌های نظری همراه با کار عملی است. طول این دوره ۲۰ الی ۲۷ ماه است و دانشجویان هرروز در کنار آموزش دروس نظری همراه با اساتید خود در بیمارستان‌ها با انواع بیماران ملاقات می‌کنند و روش‌های معاینه و تشخیص و درمان را یاد می‌گیرند.

۴) کارورزی بالینی

این دوره از رشته‌ پزشکی که به دوره‌ی «اینترنی» معروف است، مرحله‌ی حضور دانشجو در بیمارستان‌ها، معاینه مستقیم، تشخیص و درمان بیماران زیر نظر استاد خود است. این مرحله برای دانشجویان بسیار مهم و حساس است. طول این دوره ۱۸ ماه است.

 استعداد و ویژگی‌های لازم برای تحصیل و کار در این رشته

افرادی که می‌خواهند در رشته‌ پزشکی تحصیل کنند باید بعد علاوه بر علاقه به استعدادهای خود نیز دقت کافی داشته باشند. پزشکی رشته‌ای حساس و پرخطر است به‌طوری‌که یک تشخیص اشتباه به قیمت از دست رفتن جان بیمار تمام می‌شود. دانشجویان این رشته باید دقت فراوان در انجام کارها داشته باشند، علاقه و تمایل بالایی برای یادگیری دروس از خود نشان دهند، استدلال و قدرت تفکر و تصمیم‌گیری بالایی داشته باشند تا بتوانند با مشاهده‌ی علائم و شواهد موجود و جمع‌بندی آن در ذهن خود، بیماری‌ها را تشخیص دهند. دارای استدلال دیداری باشند و بتوانند با علائم ظاهری بیماری‌ها را تشخیص دهند. افرادی که به تخصص‌های جراحی علاقه دارند باید گفت نیاز به ذهنی سه‌بعدی برای تشخیص ماورای آنچه در سطح چیزها و امور است نیاز دارند یعنی بتوانند وجه یا وجوهی از شکلی که نمی‌بینید، یک بازنمایی فرضی در ذهن خود بیافرینند.

علاوه بر این موارد یک پزشک باید روابط اجتماعی خوبی داشته باشد تا بتواند با برقراری رابطه‌ی خوب با بیمار خود صحبت کنند که این امر به تشخیص و درمان زودتر بیماری‌ها کمک می‌کند. سلامت جسمی و روحی کامل برای یک پزشک از ویژگی‌های ضروری است. دارای روحیه‌ای ریسک‌پذیر، منعطف، پرانرژی باشد. بیشتر افرادی که در این رشته موفق می‌شوند دارای شخصیتی احساسی و برون‌گرا با قدرت تفکر و منعطف هستند.

 زمینه‌های شغلی این رشته

پزشکان می‌توانند پس از گذراندن دوره‌های فوق، به تشخیص و درمان بیماران در مطب‌های شخصی، درمانگاه‌ها و بیمارستان‌ها بپردازند، یا می‌توانند در امور پژوهشی و تحقیقی در رابطه با بیماری‌های مختلف مشارکت کنند و یا به‌عنوان سرپرست و مدیر مراکز درمانی و بهداشتی مشغول بکار شوند.

 ادامه‌ تحصیل در مقاطع بالا

دانشجویان این رشته بعد از قبولی در امتحان پذیرش دستیاری سراسری کشور می‌توانند در رشته‌های تخصصی ادامه تحصیل دهند. هر پزشک عمومی پس از چند سال تحصیل در یکی از رشته‌های تخصصی متخصص آن رشته می‌شود. هر متخصص پس از گذراندن دو تا سه سال دیگر به‌عنوان فوق تخصص یک رشته زیرگروه آن رشته تخصصی شناخته می‌شود که ادامه‌ی تحصیل در تمامی این مقاطع در حال حاضر در داخل کشور امکان‌پذیر است.

سایر دوره‌های آموزشی برای پزشکان متخصص که طول دوره‌ی آن‌ها کمتر از دو سال است، دوره‌های فلوشیپ یا تکمیل تخصص گفته می‌شوند. پی‌اچ‌دی (PHD) مدرک دکترای ناپیوسته در رشته‌های علوم پایه پزشکی است، فعالیت این افراد بیشتر غیربالینی و در فعالیت‌های دانشگاهی، تحقیقی و تدریس است.

 آیا رشته پزشکی برای همه مناسب است؟

قبل از انتخاب لازم است به بعضی نکات مهم پیرامون قبولی در این رشته‌ پرطرفدار بپردازیم. قبولی در رشته پزشکی علاوه بر علاقه، به استعداد و توانایی‌های فرد نیز نیاز فراوانی دارد. یک دانشجوی رشته‌ پزشکی باید از همان ابتدای تحصیل توانایی زندگی و حضور در مراکز درمانی و بیمارستانی کنار بیماران را داشته باشد و این عوامل روی سلامتی، روحیه و علاقه‌ی او تأثیر نامطلوب و منفی نگذارند.

بیشتر افرادی که در کنکور تجربی شرکت می‌کنند رؤیای رشته‌ پزشکی را در سر دارند و برای قبولی در این رشته تلاش می‌کنند؛ اما با توجه به تعداد بالای افراد شرکت‌کننده، دانش‌آموزان باید برای رسیدن به این هدف بزرگ تلاش فراوانی بکنند و وقت زیادی را به مطالعه‌ی قبل کنکور اختصاص دهند تا بتوانند بین رقبای دیگر امکان موفقیت داشته باشند. استفاده از یک مشاوره خوب، مدیریت زمان، بهره‌گیری درست از منابع غیردرسی و … همه در قبولی نقش مهمی دارند.

تنها قبولی در کنکور نمی‌تواند ضامن موفقیت فرد باشد. یک دانشجوی پزشکی باید آمادگی کافی برای مطالعه و تحقیق و پژوهش از خود نشان دهد، یعنی اگر دانشجوی این رشته تنها برای نام «دکتری» وارد این رشته شود و تلاش و کوشش و علاقه‌ای نداشته باشد حتی نمی‌تواند مدرک اولیه و دکتر عمومی خود را به دست آورد. دوره‌های درسی این رشته طولانی هستند و دانشجو باید توانایی مطالعه و یادگیری دروس این رشته‌ سخت را داشته باشد تا بتواند به موفقیت برسد.

سوالات رایج درباره تحصیل در پزشکی

تحصیل در رشته پزشکی به چه کسانی توصیه می‌شود؟

با توجه به موراد گفته شده در خصوص مراحل تحصیل پزشکی، تحصیل در این رشته به افرادی توصیه می‌شود که تلاش و پشتکار زیادی داشته و از طولانی بودن این دوره خسته نمی‌شوند.

علاوه بر این، روحیه افرادی که در رشته پزشکی تحصیل می‌کنند، متفاوتتر از سایر افراد است. چرا که در حین تکمیل دوره تحصیلی و دوران کاری، فرد با مشکلات و بیماری‌های مختلفی در افراد از کوچک تا بزرگ، مواجه می‌شود. در نتیجه باید به‌طور کامل فرد به خود مسلط باشد و بدون تحتی تأثیر ثرار گرفتن از عوامل بیرونی، به دنبال روشی جهت درمان و بهبود روحیه فرد بیمار باشد.

اخلاق، یکی دیگر از مهمترین فاکتورهایی است که یک پزشک باید دارا باشد. همه ما این تجربه را داشته‌ایم که برای درمان نزد پزشکی برویم که علی‌رغم تخصص و دانش بسیار بالا، رفتار خوبی با ما نداشته‌است! این مسئله در دراز مدت می‌تواند آسیب‌های جدی به وجهه حرفه ای چنین پزشکی وارد کند؛ بنابراین، در صوتی که قصد ادامه تحصیل در رشته پزشکی دارید، باید هم به اندازه کافی صبور باشید و هم این مسئله را درک کنید که فرد مراجعه کننده، نه تنها از لحاظ جسمانی بلکه از لحاظ روحی در شرایط خوبی به سر نمی‌برد.

درآمد رشته پزشکی چقدر است؟

میزان درآمد یکی دیگر از مهمترین سوالاتی است که در جلسه مشاوره رایگان کنکور به آن پرداخته می‌شود. اما این پاسخ این سؤال برای دانش آموزانی که قصد ادامه تحصیل در رشته پزشکی را دارند، حیاتی تر است. چرا که تقریباً باید ۷ سال را بدون حقوق سپری کنند! در دوره انترنی، مقدار هزینه مشخص و البته ناچیزی به عنوان حقوق برای دانشجویان در نظر گرفته می‌شود. اما این مقدار، آن قدری نیست که شما با استفاده از آن یک زندگی را اداره کنید.

اما بعد از پایان دوره تحصلیتان، شما می‌توانید با شروع فعالیت رسمیتان، لذت درآمد بالا را تجربه کنید؛ که البته میزان این درآمد به عوامل مختلفی، مانند محل کار، میزان تخصص، میزان تجربه و … دارد! پس اگر خواهان درآمد بالایی هستید، برای رسیدن به آن باید یک دوره ۷ ساله را به خوبی پشت سر بگذارید.

ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر پزشکی چگونه خواهد بود؟

در صورتی که شما ۷ سال گفته شده را با موفقیت پشت سر بگذارید و قصد داشته باشید در یکی از رشته‌های تخصصی پزشکی ادامه تحصیل دهید، باید ابتدا یک دوره طرح را در یک منطقه محروم سپری کنید. بعد از آن باید در یک آزمون دستیاری شرکت کنید. در این آزمون می‌توانید رشته مورد علاقه تان را انتخاب کرده و با کسب نمره بالا در آن، دوره ادامه تحصیل در مقاطع بالاتر پزشکی را شروع کنید.

گرفتن فشار خون بصورت صحیح و علمی یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که پزشکان و پرستاران در دوران تحصیل خود باید فراگیرند. فشار خون یکی از مهم‌ترین اجزای علائم حیاتی بدن است که حتماً در بخش معاینات بالینی باید ثبت شود. در این مقاله به آموزش اندازه‌گیری صحیح و علمی فشار خون با دستگاه‌های عقربه‌ای، جیوه‌ای و دیجیتال به روش استفاده از گوشی پزشکی یا نبض می‌پردازیم و تلاش می‌کنیم که دانشجویان و کارآموزان را با روش‌های صحیح و برخورد درست با بیماران جهت سنجش فشار خون آشنا کنیم.

اهمیت اندازه‌گیری فشار خون

پیش از صحبت درباره روش‌های توصیه شده برای اندازه‌گیری دستی فشار خون باید اطلاعات تازه‌ای را که پیرامون ارتباط فشار خون واقعی بیمار با روش‌های اندازه‌گیری فشار خون در خانه، مطب و دستگاه‌های قابل حمل دیجیتال به دست آمده‌اند، مرور کنیم.

فشار خون واقعی بیمار، میانگین فشار خون اندازه‌گیری شده در طول روزها یا هفته هاست. همچنین متخصصان نگرانی‌هایی را نیز در مورد اعتبار روش معمول خواندن فشار خون در مطب بوسیله پزشکان و دیگر صاحبان حرفه‌های بهداشتی مطرح کرده‌ند.

به دلیل شیوع بالای فشار خون، خطاهای رخ داده در تشخیص فشار خون در مطب، تهدیدی جدی را متوجه تصمیم‌گیری‌های بالینی نموده است. خطای اندازه‌گیری، نوسانات فیزیولوژیک و طبیعی فشار خون و اضطراب و شاخصه‌های موقعیتی، همگی ارتباط فشار خون اندازه‌گیری شده در مطب و فشار خون واقعی بیمار را تحت تأثیر قرار می‌دهند.

روش‌های گرفتن فشار خون در خانه و مطب

روش های گرفتن فشار خون در خانه و بصورت قابل حمل دقیق‌تر بوده و نسبت به روش‌های مرسوم اندازه‌گیری در مطب بهتر می‌توانند بیماری های قلبی – عروقی و آسیب ارگان‌های حیاتی نظیر کلیه، مغز و قلب را پیشگویی کنند.

پایش سیار فشار خون کاملاً خودکار بوده و امکان ثبت فشار خون را در یک بازه زمانی طولانی تر فراهم می‌کند. یک سری ابزارهای خودکار اندازه‌گیری فشار خون در مطب وجود دارند که نوسانات طبیعی امواج فشار شریانی را حس کرده و براساس یک سری الگوریتم‌های تجربی، فشار دیاستولی را تخمین می‌زنند.

این ابزارها می توانند در ۵ نوبت یا بیشتر فشار خون را اندازه‌گیری کرده و مقادیر حاصله را به صورت جداگانه یا میانگین نشان دهند. این ابزارهای نوسان‌سنج نوید‌بخش جایگزینی روش های دستی اندازه‌گیری فشار خون که براساس سمع توسط پزشک هستند می‌باشند. این دستگاه‌ها خطای فردی را حذف کرده، اثر روپوش سفید را کاهش داده و دفعات سنجش فشار خون را افزایش می‌دهند.

تعریف فشار خون نرمال و بالا

میزان نرمال فشار خون برای اندازه‌گیری‌های انجام شده در خانه و اندازه‌گیری توسط دستگاه های خودکار ۸۵ / ۱۳۵ میلی‌متر جیوه است که پایین‌تر از مقادیر اندازه‌گیری شده در مطب می‌باشد. در حال حاضر، اجماعی در مورد شرایط، زمان‌بندی یا تعداد دفعات مورد نیاز اندازه‌گیری فشار خون برای طبقه‌بندی بیماران وجود ندارد.

تقسیم‌بندی پرفشاری خون بر اساس انجمن قلب امریکا بدین صورت است:

• فشار خون طبیعی: فشار سیستولیک کمتر از ۱۲۰ و فشار دیاستولیک کمتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه
• فشار خون افزایش یافته: فشار سیستولیک ۱۲۰ تا ۱۲۹ و فشار خون دیاستولیک کمتر از ۸۰ میلی‌متر جیوه
• تعریف پرفشاری خون یا فشار خون بالا:
  • مرحله ۱: فشار خون سیستولیک بین ۱۳۰ تا ۱۳۹ یا فشار خون دیاستولیک بین ۸۰ تا ۸۹ میلی‌متر جیوه (هر کدام بیشتر بود).
  • مرحله ۲: فشار خون سیستولیک بیش تر از ۱۴۰ یا فشار خون دیاستولیک بیشتر از ۹۰ میلی‌متر جیوه (هر کدام بیشتر بود).

روش‌ها و تکنیک‌ها

تکنیک نامناسب اندازه‌گیری، شامل گرد کردن مقادیر اندازه‌گیری شده به سمت صفر، اضطراب در حین اندازه‌گیری فشار خون، وجود پزشک یا پرستار، و حتی تشخیص قبلی فشار خون همگی می‌توانند به نحو چشمگیری خوانش اندازه‌گیری دستی فشار خون در مطب را تحت تاثیر قرار دهند.

پژوهش‌ها نشان می‌دهند که فشار خون بالای ناشی از اثر روپوش سفید می‌تواند نوعی پاسخ اضطرابی موقعیتی باشد، زیرا به نظر نمی‌رسد که این افراد دچار اضطراب عمومی باشند. بنابراین بهترین کار میانگین گرفتن از چندین نوبت اندازه‌گیری فشار خون است.

چنانچه فشار خون در ۲ نوبت اندازه‌گیری شود، دقت اندازه‌گیری، چه در کلینیک و چه در خانه به طور چشمگیری افزایش می‌یابد؛ با افزایش نوبت‌های اندازه‌گیری به ۴ بار، این دقت باز هم افزایش پیدا می‌کند.

انواع فشارسنج‌ها: جیوه‌ای، عقربه‌ای و دیجیتال

برای تشخیص افزایش فشار خون، استفاده از یک ابزار دقیق حیاتی است. در حال حاضر سه نوع وسیله برای اندازه‌گیری فشار خون در دسترس است: عقربه‌ای، جیوه‌ای و دیجیتال (الکترونیکی). همچنین اخیراً دستگاه‌هایی وارد بازار شده‌اند که ویژگی‌های فشارسنج‌های دستی را با فشارسنج‌های دیجیتال ترکیب کرده و به آن‌ها دستگاه‌های هیبریدی گفته می‌شود. در دستگاه هیبرید، ترکیبی از ویژگی‌های دستگاه‌های الکترونیکی و دستی به کار گرفته شده است. در این دستگاه‌ها، ستون جیوه با یک نشانگر الکترونیکی فشار جایگزین شده است؛ این نشانگر می تواند فشار خون را به صورت ستون جیوه، عقربه‌ای یا به شکل دیجیتال نمایش دهد.

فشار‌سنج‌های جیوه‌‌ای

در برخی مطب‌ها همچنان از کاف‌های جیوه‌ای برای سنجش فشار خون استفاده می شود، هرچند در برخی مناطق این کاف‌ها دیگر برای فروش عرضه نمی‌شوند. صاحب نظران توصیه می‌کنند که همچنان می توان از این فشارسنج‌ها، در صورتی که به نحو مطلوبی در مقابل صدمات محیطی محافظت شده باشند (با توجه به خطر آلودگی محیط با جیوه)، به صورت روتین برای اندازه‌گیری فشار خون در مطب استفاده کرد.

فشارسنج‌های جیوه‌ای دقیق‌ترین نوع فشارسنج هستند و از آن‌ها برای سنجش دقت سایر فشار‌سنج‌ها (عقربه‌ای و دیجیتال) استفاده می‌شود.

فشارسنج‌های عقربه‌ای

این فشارسنج‌ها نیز جزو انواع دستی هستند که بجای ستون جیوه، دارای یک عقربه برای نشان دادن فشار خون می‌باشند. فشارسنج‌های عقربه‌ای بوسیله‌ی انواع جیوه‌ای کالیبره می‌شوند و دقتشان اندکی کمتر از انواع جیوه‌ای است.

فشارسنج‌های دیجیتال

این فشار‌سنج‌ها که امروزه به شکل گسترده‌ای در خانه‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرند می‌توانند بصورت خودکار فشار سیستولیک و دیاستولیک بیمار را تشخیص دهند و ثبت کنند. از آنجایی که کار با این نوع فشارسنج‌ها راحت است، استفاده از آن‌ها روز به روز بیشتر می‌شود.

دقت فشارسنج‌های دیجیتال معمولا کمتر از انواع جیوه‌ای و عقربه‌ای است و فشار‌های بسیار بالا یا بسیار پایین را نمی‌توانند به خوبی اندازه‌گیری کنند. با این وجود برای اندازه‌گیری فشار خون در خانه بسیار مناسب هستند و به بیماران پیشنهاد می‌شود که با این فشارسنج‌ها فشار خون خود را در خانه کنترل کنند.

اندازه‌گیری فشار خون در خانه

بسیاری از بیماران فشار خون خود را در خانه پایش می‌کنند. به بیماران آگاهی دهید که چگونه مناسب‌ترین کاف بازو را برای استفاده در خانه انتخاب کرده و آن را تنظیم کنند. پایش فشار خون از طریق مچ دست و انگشتان محبوبیت زیادی یافته است، اما دقت بالایی ندارد.

فشار سیستولیک در سرخرگ‌های دیستال‌تر (انتهایی) بالاتر است، در حالی که فشار دیاستولی پایین تر می‌باشد. چنانچه اندازه‌گیری فشار خون از طریق مچ دست و انگشتان در سطح قلب انجام نشود، به علت اثرات هیدروستاتیک تفاوت موقعیت مچ دست و انگشتان نسبت به قلب، اندازه‌گیری با خطاهای بیشتری مواجه می شود.

ویژگی‌های کاف فشارسنج مناسب

عرض کیسه بادشونده‌ی كاف باید حدود ۴۰ درصد محيط قسمت فوقانی بازو باشد (تقريباً بین ۱۲ تا ۱۴ سانتی‌متر در بالغین متوسط). طول کيسه بادشونده‌ی كاف باید حدود ۸۰ درصد محيط قسمت فوقانی بازو باشد (به حد کافی بلند باشد تا دور بازو را بپوشاند). كاف استاندارد ۱۲ در ۲۳ سانتی‌متر است که برای بازوهایی با محیط حداکثر ۲۸ سانتی‌متر مناسب است.

اگر کاف بیش‌ از حد کوچک باشد، فشار‌خون بالاتر نشان داده خواهد شد و اگر بیش از حد بزرگ باشد، فشارخون در بازو‌های کوچک پایین‌تر نشان داده‌ خواهد شد.

روش گرفتن دقیق فشار خون

قبل از ارزیابی فشارخون، شما باید چندین مرحله را طی کنید تا مطمئن شوید که اندازه‌گیری شما از دقت کافی برخوردار خواهد بود. تکنیک مناسب مهم است و موجب کاهش اشتباهات مربوط به بیمار یا فرد معاینه‌کننده، ابزار معاینه و شیوه انجام کار می‌شود.

مراحل اندازه‌گیری صحیح فشار خون

آماده کردن بیمار

1. مطلوب این است که به بیمار بگویید حداقل ۳۰ دقیقه قبل از اندازه‌گیری فشارخون از مصرف سیگار یا نوشیدنی های کافئین‌دار خودداری کند.
2. اتاق معاینه را کنترل کنید تا مطمئن شوید آرام و دارای درجه حرارت مطلوب است.
3. از بیمار بخواهید حداقل به مدت ۵ دقیقه آرام در صندلی بنشیند (نه روی تخت معاینه)، به طوری که پاهایش بر روی زمین قرار بگیرد.
4. اطمینان حاصل کنید که بازوی مورد نظر فاقد پوشش باشد. ضمناً نباید فیستول شریانی – وریدی برای دیالیز، اسکار ناشی از کات داون (cut downs) اسبق شریان بازویی یا نشانه های لنف ادم (که به دنبال برداشتن غدد لنفاوی زیر بغل یا پرتودرمانی دیده می‌شود) وجود داشته باشد.
5. شریان بازویی را برای اطمینان از کارآمد بودن نبض آن لمس کنید.
6. دست را طوری قرار دهید که شریان بازویی، در چین جلوی آرنج در سطح قلب قرار گیرد. تقریباً هم‌سطح با فضای بین دنده‌ای چهارم در محل اتصال به استخوان جناغ سینه.
7. اگر بیمار نشسته است، دست او را بر روی میزی قرار دهید که کمی بالاتر از سطح کمر بیمار است و اگر ایستاده است، سعی کنید تا بازوی او را در سطح میانی قفسه سینه قرار دهید.

شروع سنجش فشار خون

1. در حالی که بازو در سطح قلب قرار دارد، کیسه باد شونده را بر روی شریان براکیال قرار دهید. لبه تحتانی کاف باید ۲٫۵ ‌سانتی‌متر بالاتر از چین جلوی آرنج باشد. از سفت بسته شدن کاف مطمئن شوید. دست بیمار را طوری قرار دهید که از ناحیه آرنج اندکی خم شده باشد.
2. برای تشخیص اینکه فشار کاف را تا چه حد باید بالا ببرید، نخست فشار سیستولیک را با لمس حدس بزنید. در حین این که شریان رادیال را با انگشتان دست لمس می کنید، کاف را به سرعت باد کنید تا نبض رادیال ناپدید شود. این فشار را بر روی مانومتر بخوانید و ۳۰ میلی‌متر جیوه به آن اضافه کنید. از عدد به دست آمده به عنوان مقیاس در اندازه‌گیری‌های بعدی استفاده نمایید تا مانع ناراحتی بیمار به دلیل بادکردن زیاد و غیرضروری کاف شوید. این کار همچنین جلوی اشتباهات گه‌گاه ناشی از شکاف سمعی را نیز می‌گیرد (شکاف سمعی، یک فاصله سکوت است که ممکن است بین فشار سیستولیک و دیاستولیک وجود داشته باشد).
3. کاف را به سرعت و بطور کامل خالی کنید و ۱۵ تا ۳۰ ثانیه صبر نمایید.
4. حال قسمت قیف یا کاسه گوشی (بل استتوسکوپ) را به آرامی بر روی شریان بازویی گذاشته و دقت کنید که گوشی کاملاً و دور تا دور به سطح پوست چسبیده باشد. چون صداهای شنیده شده، یا صداهای کورتكف فرکانس نسبتا پایینی دارند با قسمت کاسه گوشی بهتر شنیده می‌شوند.
5. مجدداً کاف فشارسنج را تا حدی که تعیین کرده بودید، به سرعت باد کنید و سپس آن را به آرامی و با سرعتی معادل ۲ تا ۳ میلی‌متر جیوه در ثانیه خالی نمایید. به سطحی که در آن صدای حداقل دو ضربه متوالی را می‌شنوید دقت کنید. این سطح فشار سیستولیک است. کم کردن فشار را به آرامی ادامه دهید تا جایی که صدا گنگ و سپس ناپدید شود. برای تأیید ناپدید شدن صدا، تا کم شدن ۱۰ تا ۲۰ میلی‌متر جیوه دیگر به گوش دادن ادامه دهید. سپس کاف را به سرعت تا حد صفر خالی کنید.
6. نقطه محوشدن صدا که معمولا فقط چند میلی‌متر جیوه پایین تر از ناحيه گنگ شدن صداست بهترین نقطه تخمین فشارخون دیاستولیک واقعی در بالغین است.
7. هم فشار دیاستولیک و هم سیستولیک را به اندازه ۲ میلی‌متر جیوه به نزدیکترین عدد گرد کنید. ۲ دقیقه یا بیشتر صبر کنید و سپس تکرار کنید. میانگین یافته های خود را بدست آورید. اگر دو عدد اول بیش از ۵ میلی‌متر جیوه با هم اختلاف دارند، بار دیگر اندازه‌گیری را تکرار کنید.
8. فشارخون باید حداقل یک‌بار در هر دو دست اندازه‌گیری شود. بطور طبیعی ممکن است اختلافی در حد ۵ میلی‌متر جیوه وجود داشته باشد که گاهی تا ۱۰ میلی‌متر جیوه هم می‌رسد. ارزیابی‌های بعدی باید در بازویی انجام شود که فشار بالاتری دارد.

نکات مهم درباره اندازه‌گیری فشار خون

• اگر شریان بازویی ۷ تا ۸ سانتی‌متر پایین‌تر از سطح قلب باشد، فشارخون تقریباً ۶ سانتی‌متر بالاتر قرائت خواهد شد.
• اگر شریان بازویی ۷ سانتی‌متر بالاتر از سطح قلب باشد، فشارخون تقریبا ۵ سانتی‌متر پایین‌تر قرائت خواهد شد.
• عدم تشخیص شکاف سمعی ممکن است موجب تخمین فشار سیستولیک در حد کمتر از مقدار واقعی و یا فشار دیاستولیک در حد بالاتر از مقدار واقعی گردد.
• در برخی از افراد، نقطه‌ی گنگ و محو شدن از یکدیگر خیلی فاصله دارند. گاهی مثلاً در نارسایی دریچه آئورت صداها هرگز محو نمی‌شوند.
• اختلاف فشار بیش از ۱۰ تا ۱۵ میلی‌متر جیوه بین دو اندام می‌تواند نشان‌دهنده‌ی اختلالات تنگی عروق، دایسکشن آئورت، سندرم دزدی ساب کلاوین (Subclavian Steal Syndrome) و… باشد که نیازمند بررسی‌های بیشتر است.

جمع‌بندی: اندازه‌گیری فشار خون

فشار خون یکی از مهم‌ترین اجزای علائم حیاتی است که باید توسط پزشک و پرستار اندازه‌گیری و ثبت گردد. گرفتن فشار خون بطور صحیح و علمی یکی از مهم‌ترین مهارت‌هایی است که پزشکان باید فراگیرند. امروزه از فشار‌سنج‌های جیوه‌ای، عقربه‌ای و دیجیتالی برای پایش فشار خون استفاده می‌شود. اندازه گیری فشار خون در خانه بسیار مهم‌تر از اندازه‌گیری آن در مطب است و می‌تواند ابتلا به اختلالات قلبی – عروقی، کلیوی و مغزی را بهتر پیش‌گویی کند.

دانلود رایگان کتاب بیوشیمی مرور مصور لیپینکات پزشکی 2017 ویرایش 7 (Lippincott Illustrated Reviews Biochemistry) با فرمت pdf (پی دی اف) و لینک مستقیم.

کتاب بیوشیمی لیپینکات یک کتاب بیوشیمی پزشکی بسیار ارزشمند است که در کنار سایر کتاب های بیوشیمی توانسته است جایگاه مناسبی را پیدا کند. این کتاب از جمله کتاب های رفرنس دانشجویان پزشکی علوم پایه می باشد. آخرین ویرایش این کتاب مربوط به سال 2017 بوده که توسط انتشارات ولترز کلوور در 1716 صفحه چاپ شده است و با فرمت پی دی اف و به رایگان برای دانلود در اختیار شما قرار گرفته است.

کتاب بیوشیمی لیپینکات : معرفی و ویژگی ها

کتاب بیوشیمی مروری مصورلیپینکات یکی از مناسب ترین کتاب های بیوشیمی می باشد که توانسته است با زبانی گویا و با نثر بسیار ساده و تصاویری خلاصه و با کیفیت در کنار سایر کتاب های بیوشیمی از جمله بیوشیمی هارپر و بیوشیمی لنینجر جایگاه مناسبی برای خود پیدا کند.

یکی از محاسن این کتاب مورد استفاده بودن آن برای کلیه سطوح بیوشیمی ( پایه، پزشکی و بالینی) می باشد. در پایان هر فصلی یک نقشه تفهیمی و کاربردی از کلیه مطالب آن فصل آورده شده است و نیز این کتاب با حجم کم ولی مطالب کیفیتی بالا تدوین گردیده است.

نکته مهمی که درباره کتاب بیوشیمی لیپینکات وجود دارد این است که به گفته نویسنده این کتاب، هماهنگی و خلاصه ضروریات بیوشیمی بالینی برای دانش آموختگان متخصص در زمینه های مرتبط با سلامتی که در حال آماده شدن برای آزمون های پزشکی هستند نیز موجود است. همچنین این کتاب مناسب کسانی است که قصد مرور کردن با به روز کردن اطلاعات خود را در زمینه رو به گسترش علوم پزشکی و بخصوص بیوشیمی دارند.

کتاب بیوشیمی مروری مصور از اطلاعات فشرده، به صورت رئوس مطالب همراه با اشکال خلاصه وار و سؤالات تمرینی برای آموزش این مطالب پیچیده استفاده کرده است.

سرفصل های کتاب

کتاب بیوشیمی لپینکات 2017 ویرایش 7 که به رایگان برای دانلود قرار داده شده است دارای 7 بخش اصلی 34 فصل است. برخی از سرفصل های این کتاب عبارتند از:

1. ساختمان و عملکرد پروتئین ها
   1. اسیدهای آمینه
   2. ساختمان پروتئین ها
   3. پروتئین های کروی
   4. پروتئین های رشته ای
   5. آنزیم ها
2. متابولیسم بینابینی
   1. بیوانرژی و فسفریلاسیون اکسیداتیو
   2. مقدمه ای بر کربوهیدرات ها
   3. گلیکولیز
   4. چرخه اسید تری کربوکسیلیک
   5. گلوکونئوژنز
   6. متابولیسم گلیکوژن
   7. متابولیسم مونوساکاریدها و دی ساکاریدها
   8. مسیر پنتوز فسفات و NADPH
   9. گلیکوزآمینوگلیکان ها، پروتئوگلیکان ها و گلیکو پروتئین ها
3. متابولسیم چربی
   1. متابولیسم لیپیدهای غذایی
   2. متابولیسم اسید چرب و تری آسیل گلیسرول
   3. متابولیسم لیپیدهای مرکب
   4. متابولیسم کلسترول و استروئیده
4. متابولیسم نیتروژن
   1. اسیدهای آمینه، منبع نیتروژن
   2. تجزیه و ساخت اسید آمینه
   3. تبدیل اسیدهای آمینه به محصولات تخصص یافته
   4. متابولیسم نوکلئوتید
5. هماهنگی متابولیسم
   1. تأثيرات متابولیک انسولین و گلوکاگون
   2. چرخه سیری / ناشتایی
   3. دیابت شیرین
   4. چاقی
   5. تغذیه
   6. ویتامین ها
6. ذخیره و بیان اطلاعات ژنتیکی
   1. ساختار، همانندسازی و ترمیم DNA
   2. ساختار، سنتز و پردازش RNA
   3. سنتز پروتئین
   4. تنظیم بیان ژن
   5. زیست فناوری و بیماری انسان

در ادامه می توانید کتاب بیوشیمی مروری مصور لیپینکات 2017 ویرایش 7 را به رایگان و با لینک مستقیم و فرمت پی دی اف pdf دانلود کنید.

اطلاعات و دانلود کتاب

• ناشر: ولترز کلوور
• عنوان فارسی: بیوشیمی مروری مصور لیپینکات
• عنوان انگلیسی: Lippincott Illustrated Reviews Biochemistry
• شابک: 9781496344496
• سال انتشار: 2017
• ویرایش: 7
• نویسنده / نویسندگان: Denise R. Ferrier
• زبان: انگلیسی
• تعداد صفحات: 1716
• نوع فایل: pdf
• حجم فایل: 193 مگابایت

دریافت کتاب

دانلود رایگان کتاب درسنامه و اطلس بافت شناسی پایه جان کوئیرا 2018 ویرایش 15 (Junqueira’s Basic Histology Text and Atlas) با لینک مستقیم و فرمت pdf (پی دی اف).

کتاب بافت شناسی جان کوئیرا، کتابی بسیار ارزشمند در زمینه بافت شناسی برای علوم پایه می باشد که متاسفانه با درسنامه فارسی بافت شناسی سلیمانی راد جایگزین شده است، اما با این وجود همچنان ارزش خود را حفظ کرده است و بسیاری از دانشجویان برای مطالعه درس بافت شناسی از این کتاب و اطلس آن استفاده می کنند. آخرین ویرایش این کتاب مربوط به سال 2018 بوده که توسط انتشارات مک گروهیل در 573 صفحه چاپ شده است و با فرمت پی دی اف و به رایگان برای دانلود در اختیار شما قرار گرفته است.

معرفی کتاب بافت شناسی جان کوئیرا

کتاب بافت شناسی پایه جان کوئیرا با دقت و اطمینان کامل و با استفاده از آخرین پژوهش ها در زمینه بافت شناسی انجام گرفته است. نویسنده این کتاب از استادان بنام علوم آناتومی و زیست شناسی سلولی دانشکده پزشکی دانشگاه ایندیانای آمریکای شمالی می باشند، و وسعت اطلاعات ایشان در بیولوژی سلولی معروفیت دارد.

در اهمیت این کتاب، همین بس که با آن که اصل کتاب به زبان اسپانیولی است، تقریبا به تمام زبان های علمی برای دانشکده های پزشکی جهان ترجمه شده و خصوصا متن انگلیسی آن بن مایه اغلب ترجمه ها است.

کتاب بافت شناسی پایه جان کوئیرا یک متن کلاسیک برای یادگیری بافت شناسی در رشته های علوم پزشکی است. نویسنده به راحتی دانشجو را از علوم پایه به طرف تفكر بالینی سوق می دهد. مؤلف در هر یک از عناوین کتاب پرسش و پاسخ های مناسبی را مطرح کرده است که راه گشای درک عمیق تر از مفاهیم کتاب هستند. کتاب با دارا بودن عکس های فراوان و زیرنویس های گویا به صورت یک اطلس در اختیار دانشجویان قرار دارد.

سرفصل های کتاب بافت شناسی پایه جان کوئیرا 2018 ویرایش 15

کتاب درسنامه و اطلس بافت شناسی جان کوئیرا 2018 دارای 13 فصل اصلی است که در هر فصل به بررسی بافت شناسی اندام های مختلف بدن پرداخته است. ازجمله فصول این کتاب می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. بافت شناسی و روش های مطالعه آن: این فصل از کتاب به بررسی آماده سازی بافت ها برای مطالعه، نحوه استفاده از میکروسکوپ نوری، اتورادیوگرافی، کشت سلول و بافت، تفسیر ساختار های موجود در برش های بافتی و شیمی بافتی آنزیمی پرداخته است.
2. سیتوپلاسم
3. هسته
4. بافت اپی تلیال
5. بافت همبند
6. بافت چربی؛ شامل چربی سفید و چربی قهوه ای
7. غضروف؛ شامل غضروف هیالن، فیبری، الاستیک و تولید، رشد و ترمیم غضروف
8. استخوان؛ سلول های استخوانی، ماتریکس و نقش متابولیک استخوان
9. بافت عصبی و دستگاه عصبی؛ نورون ها، سلول های گلیال، دستگاه عصبی مرکزی و محیطی
10. بافت عضلانی شامل عضلات اسکلتی، قلبی و عضلات صاف
11. دستگاه گردش خون؛ قلب، بافت های دیواره رگ و دستگاه لنفاوی
12. خون؛ شامل ترکیب پلاسما، سلول های خونی: گلبول های قرمز، گلبول سفید و پلاکت ها
13. خون سازی؛ مغز استخوان و سلول های بنیادی تمایز نیافته
14. دستگاه ایمنی و اندام های لنفوئید
15. دستگاه گوارش، مری، معده، روده باریک و بزرگ
16. اندام های ضمیمه دستگاه گوارش نظیر پانکراس، غدد بزاقی، کبد، کیسه صفرا
17. دستگاه تنفس، نای، حلق، حنجره، حرکات تنفسی
18. پوست؛ اپی درم، درم، هیپودرم
19. دستگاه ادراری
20. غدد درون ریز
21. دستگاه تولید مثل مرد
22. دستگاه تولید مثل زن
23. چشم و گوش: اندام های حسی ویژه

در ادامه می توانید کتاب بافت شناسی پایه جان کوئیرا 2018 ویرایش 15 شامل درسنامه و اطلس بافت شناسی را بصورت کاملا رایگان و با فرمت pdf دانلود کنید.

اطلاعات و دانلود کتاب

• ناشر: مک‌گروهیل
• عنوان فارسی: درسنامه و اطلس بافت شناسی پایه جان کوئیرا
• عنوان انگلیسی: Junqueira's Basic Histology Text and Atlas
• شابک: 9781260026184
• سال انتشار: 2018
• ویرایش: 15
• نویسنده / نویسندگان: Anthony L. Mescher
• زبان: انگلیسی
• تعداد صفحات: 573
• نوع فایل: pdf
• حجم فایل: 120 مگابایت

دریافت کتاب

معرفی رشته پاتولوژی در پزشکی

مثانه عصبی یا مثانه نوروژنیک بیماری است که در آن عمل ذخیره، تخلیه و کنترل ادرار توسط مثانه به علت بیماری در مراکز عصبی دچار اختلال شده است.

اختلال مثانه عصبی (مثانه نوروژنیک)

مثانه‌ اندامی توخالی در لگن یا قسمت تحتانی شکم است. مثانه دو کارکرد مهم دارد:

1. ادرار را در خود نگه می‌دارد.
2. ادرار را از طریق مدارهای ارتباطی پیچیده در نخاع و مغز دفع می‌کند.

وقتی شرایط نورولوژیک (دستگاه عصبی) بر مثانه تاثیر می‌گذارند عارضه‌ای به نام مثانه نوروژنیک یا اختلال عصبی مثانه را به وجود می آورند.

دو نوع اصلی مشکلات کنترل مثانه وجود دارد که با مثانه نوروژنیک در ارتباط هستند. براساس اعصاب درگیر و ماهیت آسیب دیدگی، مثانه یا دچار بیش فعالی (مثانه اسپاستیک یا به شدت انعکاسی) یا کم فعالی می‌شود (مثانه‌ای که شل شده یا هیپوتونیک)

عارضه مثانه‌ عصبی می‌تواند در روند امور روزمره شما اختلالات زیادی ایجاد کند زیرا شما مرتب مجبور به تخلیه مثانه خود می‌شوید. این اختلال در ابتدا و در موارد خفیف می‌تواند با روش‌هایی چون تمرینات کیگل و رژیم غذایی مناسب درمان شود، اما در بعضی بیماران این اختلال به حدی است که تغییر رژیم غذایی و تمرینات جوابگو نیست و باید اقدام به جراحی کنند.

علت ایجاد مثانه عصبی

مثانه نوروژنیک ممکن است عارضه‌ای مادرزادی باشد (در هنگام تولد وجود داشته باشد) نقایص مادرزادی که ممکن است علت مثانه عصبی باشند، عبارتند از:

• بیرون زدگی نخاع یا اسپاینابیفیدا (میلومننژوسل)
• عدم تشکیل ساکروم
• فلج مغزی

بیرون زدگی نخاع یا اسپاینابیفیدا (میلومننژوسل)

این اختلال ممکن است زمانی روی دهد که ستون فقرات جنین در ماه اول بارداری به درستی تشکیل نشده باشد. نوزادانی که با میلومننژوسل به دنیا می‌آیند در اغلب اوقات دچار فلج یا ضعف هستند که می‌تواند بر نحوه کارکرد مثانه تاثیر بگذارد.

عدم تشکیل ساکروم

این عارضه‌ای است که در آن، بخش‌هایی از قسمت تحتانی ستون فقرات وجود ندارند.

فلج مغزی

فلج مغزی عبارت است از گروهی از اختلالات مزمن یا درازمدتی که باعث تضعیف توانایی فرد برای کنترل حرکات بدن و وضعیت ایستادن می‌شود.
این اختلالات ناشی از آسیب دیدگی نواحی حرکتی مغز هستند.

مشکلی که باعث فلج مغزی شده ممکن است در هنگامی روی داده باشد که نوزاد هنوز در داخل رحم بوده یا پس از تولد ایجاد شده باشد. فلج مغزی، همواره در سال اول پس از تولد کودک قابل شناسایی نیست.

شرایط و بیماری‌هایی که می‌‌توانند باعث مثانه نوروژنیک شوند عبارتند از:

• سکته
• بیماری پارکینسون
• بیماری ام اس (MS)
• آسیب نخاعی
• جراحی‌های ستون فقرات
• اختلال عملکرد نعوظ
• تروما / تصادفات
• تومورهای دستگاه اعصاب مرکزی
• مسمومیت با فلزات سنگین

علایم اختلال مثانه نوروژنیک

شایع‌ترین علایم مثانه نوروژنیک، ناتوانی برای کنترل دفع ادرار است. سایر علایم عبارتند از:

• جریان ادراری ضعیف یا قطره قطره
• تکرر ادرار (دفع ادرار ۸ بار یا بیش از ۸ بار در روز)
• اضطرار ادرار (حس ضرورت فوری برای ادرار کردن)
• ادرار کردن دردناک که ممکن است به معنای عفونت مجرای ادراری باشد.

بیماری مثانه عصبی

تشخیص مثانه عصبی چگونه است؟

پزشک برای تشخیص مثانه عصبی فرد را معاینه می‌کند و ممکن است تست‌های مختلفی برای دستگاه عصبی و مثانه درخواست کند تا بتواند مثانه نوروژنیک را تشخیص دهد. این موارد عبارتند از:

• مطالعات یورودینامیک
• سیستوسکوپی
• رادیوگرافی
• سی تی اسکن
• ام آر آی

مطالعات یورودینامیک

این تست‌های عملکرد مثانه به میزان توانایی مثانه در نگه‌داشتن و ذخیره ادرار، فشار داخل مثانه، وضعیت جریان ادرار و وضعیت تخلیه مثانه زمانی که پر شده است می پردازند.

حس گرهای ویژه ممکن است روی سطح پوست در نزدیکی میزراه (لوله ای که ادرار از طریق آن عبور میکند) یا رکتوم گذاشته شوند تا مشخص شود عضلات و اعصاب این بخش از بدن آیا به درستی کار می‌کنند یا خیر.

سیستوسکوپی

پزشک ممکن است این عمل را برای بررسی داخل مثانه و میزراه با استفاده از تلسکوپ‌های کوچک (سیستوسکوپ) انجام دهد.

روشهای درمان اختلال عصبی

مهم‌ترین روش‌های درمان مثانه نوروژنیک عبارتند از:

• پاکسازی با کاتاترگذاری متناوب (CIC)
• درمان دارویی
• تزریق سم بوتولونیوم A (بوتاکس)
• تقویت مثانه از طریق سیستوپلاستی تقویتی
• تغییر سبک زندگی
• درمان تعدیل عصبی

پاک‌سازی با کاتاترگذاری متناوب (CIC)

کاتاترها یا سوندها عبارتند از لوله‌های نازک انعطاف‌پذیری که می‌توان آن را از طریق میزراه وارد مثانه کرده و ادرار را خارج نمود.

درمان دارویی اختلال مثانه عصبی

داروهای درمان مثانه عصبی عبارتند از داروهای آنتی کولینرژیک (اکسی بوتینین، تولترودین و موارد دیگر)

تزریق سم بوتولونیوم A (بوتاکس)

پزشک بوتاکس را در مثانه یا دریچه های ادراری (اسفنگترها) تزریق می‌کند.

تقویت مثانه (سیستوپلاستی تقویتی)

در این روش جراحی، بخش هایی از روده (کولون سیگموئید) برداشته شده و به دیواره مثانه متصل میشود. به این ترتیب فشار داخلی مثانه کاهش و توانائی آن برای ذخیره سازی ادرار افزایش پیدا می‌کند.

درمان مثانه عصبی تغییرات سبک زندگی

برای بسیاری از بیمارانی که دچار آسیب‌های عصبی خفیف‌تر شده‌اند، اولین گزینه‌های درمانی تغییرات در سبک زندگی هستند. چنین تغییراتی در سبک زندگی باعث کنترل علایم شما خواهند شد. این تغییرات عبارتند از:

• تخلیه تاخیری ادرار
• تخلیه ادرار برنامه ریزی شده
• انقباضات سریع
• دفترچه یادداشت مثانه
• تغییرات رژیم غذایی

تخلیه تاخیری ادرار

در ابتدا چند دقیقه دفع ادرار را به تاخیر می‌اندازید سپس به آهستگی این زمان را به چند ساعت می‌رسانید به این ترتیب یاد می‌گیرید با تمایل برای تخلیه ادرار حتی زمانی که احساس اضطراب دارید مقابله کنید.

اختلال مثانه نورولوژیک

تخلیه ادرار برنامه ریزی شده

در این روش، از یک برنامه روزانه برای رفتن به توالت استفاده می‌کنیم. به جای اینکه هر وقت احساس دفع ادرار داشتید به توالت بروید. در زمان‌های مشخص در طول روز این کار را انجام می‌دهید. بر اساس دفعات استفاده شما از توالت، پزشک معالج شما ممکن است از شما بخواهد این کار را هر ۲ تا ۴ ساعت صرف نظر از حس دفع ادرار انجام دهید.

انقباضات سریع

می‌توانید با استفاده از این روش، حس ضرورت دفع ادرار را کمتر کنید. برخی این روش را انقباضات سریع می‌نامند چون در این روش شما به سرعت عضلات ناحیه لگن را چندین بار تحت فشار قرار داده و آزاد می‌کنید. وقتی که حس ضرورت دفع ادرار ایجاد شد عضلات ناحیه کف لگن خود را تحت فشار قرار داده و آزاد کنید و این کار را با بالاترین سرعتی که می‌توانید انجام دهید.

انجام این تمرین چند بار پشت سر هم زمانی که احساس می‌کنید باید از توالت استفاده کنید توصیه می‌شود. به این ترتیب، پیام‌هایی به دستگاه عصبی شما فرستاده شده و از آنجا به مثانه برگردانده می‌شود تا فرآیند فشار دادن را متوقف کنید. وقتی که فشردن مثانه متوقف شد و شل شدن آغاز گردید، حس دفع ادرار شما باید کمتر شود.

وقتی این تمرین را انجام می‌دهید می‌توانید در وضعیت ثابتی قرار گرفته و تمرکز خود را فقط روی فشردن‌های سریع قرار دهید. پزشک شما می‌تواند با جزئیات بیشتری این روش را برایتان تشریح کند.

دفترچه یادداشت مثانه

یادداشت کردن دفعات استفاده از توالت برای مدت کوتاه در چند روز می‌تواند به شما و پزشک‌تان کمک کند درک درستی از علائم داشته باشید. دفترچه یادداشت مثانه میتواند چیزهایی را نشان دهد که باعث می‌شوند علایم شما بدتر گردد برای مثال این مساله که آیا علائم شما بعد از خوردن یا نوشیدن انواع خاصی از غذاها بدتر می‌شود،‌ آیا وقتی به اندازه کافی مایعات نمی‌نوشید تشدید می‌شوند؟

تغییرات رژیم غذائی

کاهش وزن و محدود کردن مصرف مواد تحریک کننده مثانه و نوشیدنی‌ها می‌تواند مفید واقع شود. ممکن است بخواهید از مصرف قهوه، چای، الکل، نوشابه، و سایر نوشیدنی‌های گازدار، مرکبات و غذاهای پرادویه، اجتناب کنید. برخی بیماران ممکن است هنگام استفاده از گزینه‌های درمانی مربوط به تغییر سبک زندگی، تغییراتی را مشاهده کنند با این حال بسیاری ممکن است نیاز به درمان‌های بیشتری داشته باشند تا با بهبود علائم روبرو شوند.

درمان تعدیل عصبی برای مثانه نورولوژیک

این روش درمان مثانه عصبی به گروهی از درمان‌ها اشاره دارد که طی آنها از انتقال جریان الکتریسیته یا دارو به اعصاب استفاده می‌شود. درمان تعدیل عصبی شامل موارد زیر است:

1. تعدیل عصبی خاجی
2. تحریک عصب تیبیا از طریق پوست

تعدیل عصبی خاجی

از این روش برای بیمارانی استفاده می‌شود که مثانه بیش فعال داشته و تغییرات سبک زندگی یا داروها به آنها کمکی نکرده است. اعصاب ناحیه خارجی، پیام‌هایی را بین نخاع و مثانه منتقل می‌کنند.

تغییر این پیام‌ها می‌تواند باعث بهبود علایم مثانه بیش فعال شود. جراح یک سیم نازک را در نزدیکی اعصاب خارجی قرار می‌دهد سپس سیم به یک دستگاه کوچک که با باطری کار می‌کند و زیر پوست شما قرار داده شده وصل می‌شود. این دستگاه پالس‌های الکتریکی بی‌خطری به مثانه می‌فرستد تا جلوی پیام‌های بدی که ممکن است باعث بیش‌فعالی مثانه شوند را بگیرد.

تحریک عصب تیبیا از طریق پوست

در این روش تبدیل عصبی، یک سوزن داخل عصب پای شما به نام عصب تیبیا گذاشته می‌شود. سپس این سوزن به دستگاهی متصل می‌شود که پالس‌های الکتریکی ارسال می‌کند. این پالس‌ها به سمت عصب تیبیا رفته و سپس به عصب خاجی می‌روند. این کار در مطب پزشک انجام می‌شود اغلب بیماران یک دوره درمانی ۱۲ جلسه‌ای را برای دستیابی به بهترین نتایج طی می‌کنند.

فلج خواب یا بختک

فلج خواب یا بختک خواب یک ناهنجاری خواب، یا رویدادی نامطلوب است که با خواب ارتباط دارد. این اتفاق درست هنگام به خواب رفتن و یا هنگام بیدار شدن در صبح، در زمانی بین خواب و بیداری، رخ می‌دهد.

موارد شایع این مشکل با تجربه‌های خواب دیدن همراه هستند که دارای توهمات دیداری، شنیداری و حسی می‌باشند. این توهمات همگی در مرحله گذار بین بیداری و خواب رخ می‌دهند.

تجربه‌هایی از بختک در خواب قرن‌هاست که گزارش می‌شود و افراد با فرهنگ‌های مختلف دارای تجربه یکسانی از آن هستند. فلج خواب کوتاه است و خطر جانی برای فرد در پی ندارد، اما ممکن است فرد ترس و وحشت آن را به خاطر داشته باشد.

فلج خواب یا بختک

شاید برای شما هم اتفاق افتاده باشد که وحشت‌زده از خواب بپرید ولی قادر به حرکت دادن بدن خود و درست نفس کشیدن نباشید. به این حالت بختک یا فلج خواب می‌گویند.

خوب است بدانید که فلج خواب به هیچ وجه خطرناک نبوده ولی اگر این علائم در شما تکرار شد به یک دکتر مغز و اعصاب مراجعه کنید تا با ارائه برنامه تنظیم خواب و یا تجویز دارو، خواب شب را برای شما آسان سازد.

در هنگام فلج خواب (بختک) چه اتفاقی می‌افتد؟

هنگامی‌که فرد خواب است، بدن در حال استراحت است، و عضلات ارادی بدن حرکتی ندارند. این امر باعث می‌شود تا فرد در حین خواب دیدن آسیبی به خود وارد نکند.

فلج خواب یا بختک شامل یک قطع یا اختلال (بخش بخش شدن) مرحله حرکت سریع چشم در خواب (REM) می‌باشد. بدن بین مرحله حرکت سریع چشم (REM) و حرکت غیر سریع چشم (NREM) می‌ماند از این مرحله به آن مرحله در حال تغییر است.

یک مرحله NREM-REM حدودا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد و بیشتر زمان صرف شده در خواب برای مرحله NREM می‌باشد. در طی این مرحله، بدن در حال استراحت است. در طی مرحله REM چشم‌ها به سرعت حرکت می‌کنند اما بدن در حال استراحت است. رویاها در این مرحله دیده می‌شوند.

در فلج خواب، مرحله گذار و انتقال بدن به خواب REM و یا خارج شدن از آن، با مغز همگام نیست. در این زمان فرد هوشیار است درحالی‌که بدن او در حالت فلج یا خواب باقی‌مانده است. نواحی از مغز که کار تشخیص خطرات را بر عهده دارند در این وضعیت در بالاترین وضعیت و کاماً حساس می‌باشند.

علت بختک در خواب

حمله خواب می‌تواند یکی از علل بختک باشد. اگر در طول روز دچار خستگی مفرط باشید حمله خواب ممکن است علت اصلی بروز این مشکل برای شما باشد. اگر فکر می‌کنید که احتمالا دچار این مشکل هستید با پزشک متخصص در زمینه اختلالات خواب خود صحبت کنید.

علت بختک افتادن در خواب شامل موارد زیر است:

• الگوی نامنظم خواب، مثلا به خاطر پرواززدگی (بی‌خوابی ناشی از مسافرت طولانی با هواپیما) یا کار در شیفت شب.
• خوابیدن به پشت
• سابقه‌ی خانوادگی از فلج خواب
• افسردگی
• میگرن
• آپنه انسدادی با وقفه تنفسی در خواب
• فشارخون بالا
• اختلالات اضطراب و استرس

علائم بختک چیست؟

علائم فلج خواب عبارتند از:

• ناتوانی در حرکت دادن بدن هنگام بخواب رفتن یا بیدار شدن که تا چند ثانیه یا چند دقیقه ادامه دارد.
• هوشیاری فرد بیدار است.
• در حین حمله، فرد قادر به صحبت کردن نیست.
• داشتن توهمات و احساساتی که موجب ترس می‌شوند.
• احساس فشار بروی سینه
• به سختی نفس کشیدن
• احساس نزدیک شدن به مرگ
• عرق کردن
• سردرد، درد عضله و پارانویا (هذیان‌گویی)
• اصوات، احساسات و محرک‌های دیگری که در روز معمولی و غیر ترسناک هستند و مغز به‌طور عادی به آن‌ها اعتنایی نمی‌کند، به‌طور نامتناسب و غیرمعمولی قابل‌توجه می‌شوند.

چگونه فلج خواب تشخیص داده می‌شود؟

فلج خواب معمولا به‌عنوان یک بیماری تشخیص داده نمی‌شود، اما درصورتی‌که علائم آن نگران‌کننده باشند، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.

هنگام بروز این مشکلات، مراقبت‌های پزشکی می‌تواند کمک‌کننده باشد:

• وقتی فلج خواب به‌طور منظم اتفاق بیافتد.
• نگرانی در هنگام به رختخواب رفتن یا به‌سختی خوابیدن
• فرد در طی روز به‌طور ناگهانی بخواب می‌رود یا معمولاً در طول روز خواب‌آلود است.

بخواب رفتن ناگهانی در طی روز می‌تواند نشانه‌ای از حمله خواب باشد، یک اختلال نادر مغزی که باعث می‌شود فرد در زمان‌هایی غیرمنتظره و نابهنگام به خواب رود یا کنترل عضلات خود را از دست بدهد. اگر استرس یا اضطرابی دراین‌باره وجود داشته باشد، بررسی این مشکلات ممکن است به بهبود این علائم کمک کند.

تشخیص فلج خواب

درمان فلج خواب یا بختک

درمان خاصی برای بختک یا فلج خواب وجود ندارد، اما کنترل استرس، داشتن الگوی منظم برای خواب و عادات صحیح خواب می‌تواند احتمال وقوع فلج خواب را کاهش دهد.

راه های درمان فلج خواب می‌تواند موارد زیر باشد:

• خواب کافی داشته باشید
• خود را به یک برنامه زمانی برای خواب عادت دهید
• از عادات نادرست در هنگام خواب پرهیز کنید
• به پهلو بخوابید
• ورزش منظم داشته باشید
• آرامش خود را حفظ کنید
• استفاده از داروهای ضد افسردگی

خواب کافی داشته باشید

یک راه ساده برای کاهش و کنترل بختک در خواب این است که خواب کافی داشته باشید. به‌طورکلی، یعنی شما به حداقل شش ساعت خواب در شب نیاز دارید، البته معمولا هشت ساعت خواب بهتر است. به این معنا که باید خوابتان را در اولویت قرار دهید و هنگام نیاز به خواب به آن اهمیت دهید.

خود را به یک برنامه زمانی برای خواب عادت دهید

خوابیدن در یک زمان مشخص در شب و نیز بیدار شدن در زمانی مشخص در روز، بدنتان را عادت می‌دهد که انتظار چه چیزی را داشته باشد. در این صورت، هنگامی‌که ساعت رفتن به رختخواب فرا می‌رسد خواب‌آلود خواهید بود و احتمالا آسان‌تر به خواب بروید و خواب بهتری خواهید داشت.

همچنین مشخص کردن یک راهنما (علامت) خواب می‌تواند به شما کمک کند. از چیزی‌هایی که شما را آرام می‌کند، مانند نوشیدن یک فنجان چای، خواندن کتاب، عبادت یا مدیتیشن استفاده کنید و این کار را هر شب قبل از خواب انجام دهید.

از عادات نادرست در هنگام خواب پرهیز کنید

در حالیکه انجام برخی کارها قبل از خواب برای کمک به خواب شما حائز اهمیت است، انجام ندادن بعضی کارهای دیگر نیز اهمیت دارد. به طور مثال از مصرف کافئین و الکل خودداری کنید زیرا هر دوی آنها می‌توانند تاثیری منفی روی خوابتان داشته باشند. همچنین حجم غذایی که در شب میخورید خیلی سنگین نباشد و یا قبل از خواب سیگار نکشید.

دو ساعت قبل از خواب سعی کنید همه ی صفحات نمایشگر (مانند تلویزیون و موبایل) را خاموش کنید، زیرا می‌توانند روی خواب‌تان تاثیر گذار باشند و برای رفتن به رختخواب آماده شوید. در این حین از انجام کارهایی که ممکن است بسیار تحریک کننده و برهم زننده خواب باشند، خودداری کنید.

به پهلو بخوابید

بختک یا فلج خواب اغلب و در بیشتر موارد هنگام خوابیدن به پشت اتفاق می افتد. این امر شاید به این خاطر باشد که زبان به سمت عقب در گلو کشیده می‌شود و باعث انسداد موقتی هوا خواهد شد. در عوض، خوابیدن به پهلو می‌تواند احتمال رخ دادن فلج خواب را در شما کمتر کند.

اگر عادت دارید به پشت بخوابید، یک جیب را به پشت لباس خواب خود بدوزید یا یک جوراب را با سنجاق به آن وصل کنید و یک یا دو توپ تنیس را در آن قرار دهید تا از این عادت جلوگیری کند.

ورزش منظم داشته باشید

لازم نیست که حتما به باشگاه بروید. به‌سادگی می‌توانید تمرینات ورزشی سبک را در برنامه‌ی روزانه خود جای دهید. به‌طور مثال، قدم زدن در صبح ایده خوبی خواهد بود.

ورزش کردن می‌تواند به بهتر خوابیدن شما کمک کند، البته نباید درست در زمان خواب یا زمانی بسیار نزدیک به آن ورزش کنید زیرا باعث ایجاد انرژی در بدن می‌شود و از این رو باعث مختل شدن خوابتان خواهد شد. حداقل چهار ساعت قبل از خواب ورزش کنید.

آرامش خود را حفظ کنید

استرس می‌تواند چرخه طبیعی خوابتان را مختل کند و می‌تواند نقش بسزایی در بروز فلج خواب داشته باشد. در طول روز، زمان‌هایی را برای کاهش استرس خود اختصاص دهید، این کار را می‌توانید با چیزهایی که شما را آرام می‌کند، مانند مدیتیشن، گوش دادن به موسیقی، انجام کارهای خلاقانه و یا بازی با کودکان یا یک حیوان خانگی انجام دهید.

همچنین سعی کنید تا جایی که امکان دارد، استرس را در زندگی روزمره‌ی خود کاهش دهید. به‌طور مثال اگر با تماشای اخبار دچار احساس اضطراب و استرس می‌شوید، سعی کنید از انجام دادن این کار خودداری کنید.

استفاده از داروهای ضر افسردگی

گاهی پزشک متخصص شما ممکن است برای کمک به تنظیم خوابتان، داروهای ضد افسردگی تجویز کند. از این رو باعث می‌شود که از موارد بروز بختک در شما کاسته شود. بسیاری از کسانی که دچار بختک یا فلج خواب می‌شوند درمی‌یابند که با مصرف داروی ضدافسردگی، از تعداد دفعات بروز این مشکل در آن‌ها کاسته می‌شود.

کنترل فلج خواب

اگر دچار بختک شدید، برای کنترل آن می‌توانید اقدامات زیر را انجام دهید:

• روی حرکات بدن خود تمرکز کنید
• تصور کنید که در حال حرکت هستید
• برای حفظ آرامش، روی تنفس خود تمرکز کنید
• روی حرکات چشم تمرکز کنید

درمان فلج خواب

روی حرکات بدن خود تمرکز کنید

در هنگام حمله فلج خواب ممکن است دریابید که می‌توانید تنها قسمت‌های کوچکی از بدنتان را حرکت دهید، مانند انگشتان پا، انگشتان دست یا زبان.

هرگاه توانستید حرکتی بسیار کوچک در این اندام‌ها ایجاد کنید می‌توانید از گرفتاری بختک خلاص شوید و سپس می‌توانید قسمت‌های دیگر بدنتان را حرکت دهید.

سعی کنید مانند برنامه‌های ریلکسیشن، به‌طور متوالی روی قسمت‌های مختلف بدنتان تمرکز کنید. توجه‌تان را به انگشتان پا معطوف کنید و به آن‌ها فکر کنید. سپس سعی کنید انگشتان را حرکت دهید و این حرکت را تا کف پا، پاها و دیگر قسمت‌ها ادامه دهید.

تصور کنید که در حال حرکت هستید

برخی افراد عمدا یک حالت فلج خواب را برای خود تلقین می‌کنند تا به تجربه‌هایی که اعتقاد دارند فراتر از کالبد است، دست یابند. ازاین‌رو تصور کردن خود در حالت حرکت یا تصور حرکات می‌تواند برای بیرون آمدن از فلج خواب کافی باشد.

برای حفظ آرامش، روی تنفس خود تمرکز کنید

بختک در خواب می‌تواند با ترس یا حتی وحشت همراه باشد. برخی حتی احساس می‌کنند که گویا یک نفر یا چیزی در اتاق است که آن‌ها را تهدید می‌کند. در صورت بروز این احساسات، سعی کنید به خود یادآوری کنید که همه‌چیز روبه‌راه است. سعی کنید تنفس عمیق داشته باشید، خصوصا اگر احساس سنگینی روی سینه‌تان می‌کنید.

ترس می‌تواند یکی از بدترین جنبه‌های بختک در خواب باشد. سعی کنید به خود یادآوری کنید که چیزی که از آن می‌ترسید، غیرواقعی بوده و وجود خارجی ندارد. روی زمان و مکان حاضر خود تمرکز کنید.

روی حرکات چشم تمرکز کنید

برخی افراد می‌توانند چشم‌هایشان را باز کنند و به اطراف نگاه کنند. اگر می‌توانید این کار را انجام دهید. به‌سرعت به عقب و جلو نگاه بیاندازید. این حرکات کوچک می‌تواند کمک کند تا از حالت فلج خواب خارج شوید.

استرس و اضطراب شدید یک اختلال شایع است که بسیاری از مردم به دلیل شرایط زندگی، کاری، درسی و بسیاری از عوامل دیگر، به آن مبتلا هستند. در صورت عدم درمان استرس شدید ممکن است فرد به بیماری‌های دیگری مبتلا شود و زندگی او مختل شود.

نشانه های استرس و اضطراب شدید

داشتن استرس‌های گاه و بی‌گاه بخشی طبیعی از زندگی است. با این حال افرادی که به اختلالات اضطرابی مبتلا هستند برای کوچکترین اتفاقات روزمره دچار ترس، نگرانی مداوم و استرس شدید می‌شوند.

معمولا اختلال اضطراب شدید به‌صورت دوره‌هایی است که در آن فرد به‌طور ناگهانی احساس ترس، وحشت و اضطراب می‌کند و این ترس و وحشت در طی چند دقیقه به اوج خود می‌رسد و فرد دچار حمله عصبی می‌شود.

این احساس ترس، استرس و حملات عصبی که با تمامی فعالیت‌های روزانه در ارتباط هستند، به‌سختی کنترل می‌شوند، به‌طور ناگهانی فرد را در معرض خطر جدی قرار می‌دهند و می‌توانند برای مدت طولانی بر روی وی تاثیر بگذارند.

علل استرس زیاد

گاهی افراد برای جلوگیری از بروز این احساس ترس و اضطراب از رفتن به برخی مکان‌ها و قرار گرفتن در برخی موقعیت‌ها خودداری می‌کنند. نشانه‌های این بیماری از دوران کودکی و نوجوانی شروع‌شده و تا دوران بزرگسالی در فرد باقی می‌ماند.

مهم نیست که فرد به چه نوعی از اختلال اضطراب مزمن مبتلاست، این بیماری باید به‌طور حتمی درمان شود.

اختلال استرس شدید انواع گوناگونی دارد. این اختلال شامل یک سری بیماری‌های مغزی است. این بیماری‌ها باعث به وجود آمدن استرس و اضطرابی در فرد می‌شود که وی را از داشتن زندگی نرمال و طبیعی باز می‌دارد.

افرادی که به این اختلال مبتلا هستند به‌طور دائمی احساس نگرانی، ترس و اضطراب می‌کنند و این احساس باعث ناتوانی و ضعف آن‌ها می‌شود. اما با تشخیص صحیح این بیماری توسط متخصص مغز و اعصاب و درمان به‌موقع آن بسیاری از افراد می‌توانند آن را پشت سر گذاشته و به زندگی عادی خود بازگردند.

انواع اختلالات اضطرابی

اضطراب شدید انواع مختلفی دارد که عبارتند از:

• اختلال هراس از مکان‌های باز
• اضطراب ناشی از بیماری‌های جسمی
• اختلال اضطراب فراگیر
• اختلال هراس
• اختلال سکوت انتخابی
• اختلال اضطرابی جدایی
• اختلال اضطراب اجتماعی
• اختلال اضطراب ناشی از مواد مخدر

اختلال هراس از مکان‌های باز

هراس از مکان‌های باز نوعی اختلال اضطرابی است که در آن فرد از قرار گرفتن در موقعیت‌ها و مکان‌هایی که باعث وحشت‌زدگی و نانوانی وی می‌شود، به او حس زندانی شدن القا کرده و او را خجالت‌زده می‌کنند می‌ترسد و از آن‌ها دوری می‌کند.

اضطراب ناشی از بیماری های جسمی

اختلال‌های اضطرابی که به دلیل بیماری‌های جسمی در فرد به وجود می‌آیند. مانند نشانه‌های استرس شدید و حمله‌های عصبی که به‌طور مستقیم به دلیل بیماری جسمی در فرد پدیدار شده‌اند.

اختلال اضطراب فراگیر

اختلال اضطراب فراگیر به‌گونه‌ای از اختلالات اضطرابی اطلاق می‌شود که در آن فرد به‌طور دائمی در خصوص موضوعات و یا اتفاقات زندگی احساس نگرانی و ترس می‌کند حتی اگر این موضوعات در خصوص عادت‌ها و زندگی روزمره فرد باشد.

این نگرانی‌ها بدون دلیل و یا وجود اتفاق خاصی در فرد رخ می‌دهند، کنترل آن‌ها بسیار سخت است و بر روی سلامت جسمی فرد نیز تاثیر می‌گذارند. این اختلال معمولا به همراه دیگر ناراحتی‌های روحی و افسردگی در فرد رخ می‌دهد.

اختلال هراس

اختلال هراس شامل دوره‌هایی است که در آن فرد به‌طور ناگهانی دچار احساس ترس و وحشت شده. این ترس و وحشت در طی چند دقیقه به نقطه‌ی اوج خود می‌رسد و فرد دچار حمله‌ی عصبی می‌شود.

در این حملات بیمار احساس می‌کند که هر لحظه امکان دارد اتفاق ناگواری رخ دهد، نفس‌های وی کوتاه شده، در قسمت قفسه سینه دچار درد می‌شود و تپش قلب می‌گیرد.

این حملات عصبی باعث می‌شوند تا فرد در خصوص اتفاق افتادن دوباره آن‌ها نگران شود و از قرار گرفتن در موقعیت‌هایی که باعث به وجود آمدن این حالت‌ها می‌شود دوری کند.

سکوت انتخابی

سکوت انتخابی به شرایطی اطلاق می‌شود که در آن کودک توانایی صحبت کردن خود را در شرایطی خاص مانند مدرسه از دست می‌دهد، حتی اگر در خانه و با افراد خانواده‌ی خود به‌طور کامل صحبت نماید. این اختلال می‌تواند در مدرسه، کار و زندگی اجتماعی کودک تاثیر بگذارد.

اختلال اضطراب جدایی

اختلال اضطراب جدایی یک اختلال مربوط به دوران کودکی است که با استرس و ترس شدید کودکان در حال رشد همراه است. این استرس و ترس معمولا به ترس کودک از جدا شدن از پدر و مادر و یا سرپرستان وی مربوط است.

اختلال اضطراب اجتماعی

اختلال اضطراب اجتماعی یا ترس از اجتماع به ترس و اضطراب شدید فرد و خودداری وی از حظور در اجتماع اطلاق می‌شود. این ترس و اضطراب معمولا به دلیل احساس خجالت، اعتماد به نفس کم و نگرانی از قضاوت‌های منفی دیگران به وجود می‌آید.

اختلال اضطراب ناشی از مواد مخدر

اختلال اضطراب ناشی از مواد مخدر به ترس و اضطرابی اطلاق می‌شود که ناشی از استفاده از مواد مخدر و یا مشتقات آلوده و سمی مواد مخدر است.

علل ابتدا به اضطراب شدید را بشناسید

دلایل اضطراب شدید هنوز مشخص نیست. اتفاقات و وقایع زندگی مانند اتفاقاتی که باعث آسیب‌دیدگی فرد می‌شوند، می‌توانند باعث به وجود آمدن اختلالات اضطرابی در افرادی شوند که از قبل پیش‌زمینه استرس و اضطراب را در خود داشته‌اند. همچنین گاهی عوامل وراثتی نیز می‌توانند باعث ابتلای فرد به اختلالات اضطرابی شوند.

در برخی افراد اختلالات اضطرابی شدید ریشه در بیماری‌های جسمی آنان دارد. در برخی موارد نشانه‌ها و علائم ناشی از اختلال اضطراب از اولین نشانه‌های ابتلا به بیماری‌های جسمی است. اگر پزشک شک کند که استرس و اضطراب فرد به دلیل بیماری‌های جسمی اوست از او می‌خواهد تا برای بررسی‌های بیشتر چندین تست و آزمایش انجام دهد.

بیماری‌هایی که باعث استرس زیاد می‌شوند

نمونه‌هایی از بیماری‌های جسمی که می‌توانند باعث بروز اختلالات عصبی و اضطرابی در فرد شوند:

• بیماری‌های قلبی
• دیابت
• مشکلات تیروئیدی مانند پرکاری تیروئید
• اختلالات تنفسی
• ترک کردن داروهای ضد اضطراب (بنزودیازپین‌ها) و یا دیگر داروها
• درد شدید و یا سندروم روده تحریک‌پذیر
• بیماری‌های نادر مغزی که باعث ترشح هورمون‌های جنگ یا پرواز می‌شوند.

گاهی اضطراب شدید ناگهانی می‌تواند ناشی از عوارض جانبی استفاده از برخی داروها باشد. عواملی که در زیر به آن‌ها اشاره می‌شود می‌توانند خطر ابتلا به اختلالات اضطرابی را افزایش دهند:

• آسیب‌دیدگی
• استرس ناشی از بیماری
• ساختن و جمع شدن استرس در فرد
• شخصیت افراد

آسیب‌دیدگی

احتمال ابتلا به اختلال اضطرابی در کودکان که در گذشته آسیب‌دیده‌اند، از آن‌ها سوءاستفاده شده و یا شاهد یک اتفاق ناگوار بوده‌اند بسیار بیشتر است.
همچنین خطر ابتلا به این اختلال در بزرگ‌سالانی که درگیر یک اتفاق ناگوار بوده‌اند نیز بیشتر است.

استرس ناشی از بیماری

داشتن مشکلات سلامتی و ابتلا به بیماری‌های جدی و خطرناک می‌تواند باعث به وجود آمدن نگرانی و ترس‌هایی در خصوص روند درمان و آینده در فرد بیمار شود.

ساختن و جمع شدن استرس در فرد

گاهی اتفاقات بزرگ و یا چندین اتفاق کوچک استرس‌زا می‌توانند مقدمه‌ای برای بروز اختلالات اضطرابی در فرد شوند. برای مثال مرگ یکی از افراد خانواده؛ نگرانی‌های مالی و نگرانی‌های ناشی از کار.

شخصیت افراد

برخی از افراد با تیپ‌های شخصیتی خاص بیش از دیگران آمادگی ابتلا به اختلالات اضطرابی رادارند.

علائم استرس و اضطراب شدید

علائم و نشانه های اضطراب شدید شامل موارد زیر است:

• احساس نگرانی، بی‌قراری و تنش
• داشتن این احساس که هرلحظه امکان دارد اتفاق ناگوار رخ بدهد و یا خطری بزرگ فرد را تهدید می‌کند.
• افزایش تپش قلب
• تنفس تند و سطحی
• عرق کردن
• لرزش
• احساس خستگی و ضعف
• عدم تمرکز و فکر کردن به موضوعات دیگر به‌جای فکر کردن به موضوعی که در آن لحظه پیش روی آن‌هاست.
• داشتن اختلال در خوابیدن
• داشتن مشکلات گوارشی
• کنترل کردن ترس‌ها و نگرانی‌ها به‌سختی
• دوری کردن از عواملی که باعث بروز این اختلالات در فرد می‌شوند.

عوارض استرس و اضطراب شدید

اختلالات اضطرابی بسیار پیچیده‌تر از ایجاد یک نگرانی ساده در فرد هستند. گاهی این اختلالات باعث به وجود آمدن بیماری‌های ذهنی و جسمی شدیدی در فرد می‌شوند. از جمله عوارض استرس شدید می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سردرد و یا درد شدید و مزمن در فرد
• انزوای اجتماعی فرد
• پدید آمدن مشکلاتی در خصوص مدرسه و شغل فرد
• پایین آمدن سطح زندگی

نحوه تشخیص استرس مزمن

بیمار برای اینکه بفهمد آیا ارتباطی میان استرس و اضطراب وی و بیماری‌های جسمی وی هست یا نه باید به‌طور مرتب به پزشک مراجعه کند. همچنین پزشک هرگونه علامتی را که ممکن است ناشی از بیماری‌های جسمی باشد بررسی می‌نماید و در صورت نیاز به درمان آن می‌پردازد.

برای تشخیص بهتر اختلالات اضطرابی و دیگر بیماری‌های مشابه به آن گاهی پزشک از بیمار می‌خواهد تا یک تست تشخیص استرس انجام دهد. در این تست از بیمار می‌خواهند تا افکار، احساسات و رفتار خود را شرح دهد این کار به تشخیص دقیق بیماری و عوارض ناشی از آن کمک می‌کند.

اختلال اضطراب مزمن معمولا با دیگر بیماری‌های ذهنی مانند افسردگی و یا اختلالات ناشی از استفاده از مواد مخدر همراه است و همین قضیه تشخیص بیماری را پیچیده‌تر می‌نماید.

چگونگی درمان استرس شدید

استفاده از دارو و روان‌درمانی دو روش اصلی درمان اختلالات اضطرابی محسوب می‌شوند. معمولا بیمارانی که به‌صورت هم زمان از هردوی این روش‌ها استفاده می‌کنند سریع‌تر نتیجه می‌گیرند. گاهی پیدا کردن روش مناسب درمان برای هر فرد کمی زمان می‌برد و اشتباهاتی نیز در پی دارد.

به طور کلی روش های درمان استرس شدید شامل موارد زیر است:

• داروهای ضد استرس
• روان درمانی
• تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی

داروهای ضد استرس

داروی ضد استرس

برای درمان اختلالات اضطرابی داروهای مختلفی وجود دارد. این داروها بسته به نوع اختلال اضطرابی بیمار و دیگر بیماری‌های ذهنی وی برای او تجویز می‌شوند. از انواع این داروهای ضد اضطراب می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• داروهای ضدافسردگی
• داروی آرام‌بخش بوسپیرون
• داروی آرام‌بخش بنزودیازپین (برای از بین بردن موقتی نشانه‌های اختلال اضطراب)

در خصوص مزایا و عوارض داروهای ضد استرس استفاده از داروها با پزشک خود صحبت کنید.

درمان استرس به کمک روان درمانی

درمان استرس و اضطراب شدید

در این روش درمانی که به گفتار درمانی یا روانکاوی نیز معروف است بیمار به کمک درمانگر و روان‌شناس تلاش می‌کند تا نشانه های اختلال اضطراب در خود از بین ببرد. این‌یک روش تاثیرگذار برای درمان اضطراب است.

رفتار درمانی شناختی موثرترین روش روانکاوی برای درمان اختلالات اضطرابی است. معمولا در این دوره درمانی کوتاه‌مدت به بیمار مهارت خاصی را می‌آموزند تا نشانه‌ها و علائم اضطراب خود را بهبود ببخشد و به‌آرامی به فعالیت‌هایی بپردازد که به دلیل بیماری خود از آن‌ها دوری می‌کرده.

تغییر سبک زندگی و درمان‌های خانگی

درحالی‌که بیشتر بیماران برای کنترل اختلال اضطراب خود به روانکاوی و استفاده از داروها نیاز دارند اما گاهی تغییر سبک زندگی نیز می‌تواند در درمان این بیماری تأثیرگذار باشد. در ادامه به روش‌هایی که بیماران برای تغییر سبک زندگی خود می‌توانند انجام دهند اشاره می‌کنیم:

• داشتن فعالیت‌های فیزیکی
• ترک کردن سیگار و ترک کردن یا کاهش استفاده از نوشیدنی‌های کافیین دار
• استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن و کاهش استرس
• خواب و استراحت کافی در اولویت قرار دادن
• سالم خوری

داشتن فعالیت‌های فیزیکی

با یک برنامه‌ریزی مناسب بیمار می‌تواند بیشتر روزهای هفته را فعالیت فیزیکی داشته باشد. ورزش کردن یکی از بهترین راه‌های کاهش استرس است. ورزش حال روحی بیمار را بهبود می‌بخشد و به سلامتی او کمک می‌کند. بنابراین بیمار می‌تواند برای کمک به بهبودی خود ورزش را از میزان کم شروع کرده و به‌تدریج آن را افزایش دهد.

ترک کردن سیگار و ترک کردن یا کاهش استفاده از نوشیدنی‌های کافیین دار

نیکوتین و کافئین هر دو باعث شدیدتر شدن استرس می‌شوند.

استفاده از تکنیک‌های ریلکسیشن و کاهش استرس

تکنیک‌های تجسمی؛ مدیتیشن و یوگا روش‌هایی هستند که می‌توانند به کاهش استرس فرد کمک کنند.

خواب و استراحت کافی در اولویت قرار دادن

بیماران باید تمام تلاش خود را بکنند تا خواب و استراحت کافی داشته باشند.

سالم خوری

خوردن غذاهای سالم مانند سبزی‌ها، میوه، غلات کامل و ماهی می‌تواند به کاهش استرس فرد کمک کند اما در این باره تحقیقات بیشتری احتیاج است.

بیماری سرطان مغز رشد بیش از اندازه سلول‌های مغزی است که به صورت توده‌هایی تحت عنوان تومور مغزی نمایان می‌شود.

سرطان مغز چگونه است؟

علت سرطان مغز رشد غیرطبیعی سلول‌های مغز است. این بیماری می‌تواند از سلول‌های اولیه مغز، سلول‌های دیگر اجزای مغز (مثل رگ‌های خونی یا غشاء مغز) یا از رشد سلول‌های سرطانی در سایر اندام‌های بدن شروع شده و از طریق جریان خون به مغز برسد و منجر به سرطان مغز ثانویه یا جابه‌جا شده شود.

اگر یکی از علائم زیر را داشتید، باید به دنبال مراقبت‌های اورژانسی باشید:

• استفراغ دائمی و بدون دلیل
• دوبینی چشم و تاری دید (مخصوصا فقط در یک سمت)
• اختلال خواب
• تشنج‌های جدید
• سردردهای جدید

هرچند سردرد یکی از علائم رایج سرطان مغزی است، اما این سردردها تا مراحل نهایی بیماری اتفاق نمی‌افتد. اگر فرد متوجه هر نوع تغییری در سردردهای خود شد، باید به پزشک متخصص مغز و اعصاب مراجعه کند.

علائم پیشرفته سرطان مغز را بشناسید

اگر یک تومور مغزی شناخته شده داشته باشید، هر نوع علامت جدید یا ناگهانی یا تشدید علائم، بیانگر این است که بیمار باید به نزدیکترین بیمارستان مراجعه کند.

مراقب بروز علائم جدید، از جمله موارد زیر باشید:

• حمله عصبی و تشنج
• تغییر وضعیت ذهنی، مانند افزایش خواب، مشکل حافظه، یا عدم توانایی در تمرکز
• تغییر بینایی یا دیگر مشکلات حسی
• مشکل گفتاری یا مشکل در بیان خود
• تغییر رفتار و شخصیت
• ضعف یا مشکل در راه رفتن
• حالت تهوع یا استفراغ (مخصوصا در افراد میانسال یا مسن)
• شروع ناگهانی تب، مخصوصا پس از شیمی درمانی

انواع سرطان مغز

مغز از انواع مختلفی سلول تشکیل شده است. برخی از سرطان های مغزی زمانی ایجاد می‌شوند که ویژگی‌های طبیعی یک نوع سلول تغییر کند. هنگام که ویژگی‌های طبیعی سلول تغییر می‌کند، سلول به طرز غیر طبیعی رشد یافته و تکثیر می‌شود. با رشد سلول‌های غیرطبیعی، سلول‌ها به صورت توده‌ای در آمده و به تومور تبدیل می‌شوند.

انواع سرطان مغز شامل موارد زیر است:

• سرطان اولیه مغز
• سرطان متاستاتیک مغز

سرطان اولیه مغز

تومورهای مغزی ایجاد شده را تومورهای اولیه مغز می‌نامند زیرا از مغز شروع می‌شوند.

رایج‌ترین تومورهای اولیه مغزی شامل موارد زیر است:

• تومور گلیوما
• مننژیوم‌ها
• آدنوم‌های هیپوفیز
• وستیبولار شوانوما
• تومورهای نورواکتودرمی اولیه (مدولوبلاستوما)

تورمور گلیوما شامل موارد زیر است:

• تومورهای گلیوبلاستوما
• آستروسیتوما
• الیگو دندرو گلیوما
• آپاندیموما

اکثر تومورها با توجه به نام قسمتی از مغز یا نوع سلول مغزی که تومور از آنجا شروع شده، نامگذاری شده‌اند.

سرطان متاستاتیک مغز چیست؟

سرطان‌های متاستاتیک مغز از سلول‌های سرطانی موجود در تومورهای قسمت‌های دیگر بدن به وجود می‌آیند. سلول‌های تومورهای قسمت‌های دیگر بدن از طریق فرآیندی به نام متاستاتیک در مغز منتشر می‌شوند.

این نوع تومور، رایج‌ترین نوع تومور مغزی است.

علت سرطان مغز چیست؟

علت سرطان مغزی مانند بسیاری از سرطان‌ها ناشناخته است. با این وجود موارد زیر ممکن است منجر به ابتلا به این بیماری شود:

• عوامل ژنتیکی
• سموم مختلف موجود در محیط،
• قرارگیری سر در معرض اشعه‌های خطرناک
• عفونت HIV (ایدز)
• سیگار کشیدن

همه این موارد در ایجاد سرطان های مغز نقش دارند. در اکثر موارد هیچ دلیل مشخصی برای سرطان مغز وجود ندارد.

شایعترین علائم سرطان مغز

علائم سرطان اولیه و سرطان متاستاتیک مغز یکسان هستند. رایج‌ترین نشانه های سرطان مغز عبارتند از:

• سردرد
• ناتوانی
• ضعف
• مشکل در راه رفتن
• تشنج

دیگر علائم و نشانه‌های غیراختصاصی این عارضه عبارتند از:

• تغییر وضعیت ذهنی، تغییر در تمرکز، حافظه، توجه یا هوشیاری حالت تهوع و استفراغ
• اختلالات بینایی
• اختلالات تکلم
• تغییر تدریجی توانایی فکری یا پاسخ احساسی

راه تشخیص سرطان مغز چگونه است؟

در اکثر موارد باید یک سی تی اسکن از مغز بیمار انجام شود. سی تی اسکن مغز شبیه عکس‌های رادیوگرافی است اما سه بعدی بوده و جزئیات بیشتری را نشان می‌دهد. معمولا یک ماده کنتراست در رگ بیمار تزریق می‌شود تا موارد غیرطبیعی را به طور مشخص و واضح نشان دهد.

معمولا در موارد مشکوک به تومور مغزی، به جای سی تی اسکن از ام آر آی مغز استفاده می‌شود زیرا حساسیت و دقت ام آر آی برای تشخیص وجود تومور یا تغییرات صورت گرفته در تومور بیشتر است.

مرحله بعد، تایید وجود سرطان تومور مغزی است که با نمونه برداری از تومور و آزمایش نمونه برداشته شده، انجام می‌شود. این کار را بیوپسی یا نمونه‌برداری می‌گویند.

رایج‌ترین روش برای نمونه‌برداری، انجام جراحی است. در جراحی ابتدا جمجمه باز شده و در صورت امکان تمام تومور برداشته می‌شود. سپس قسمتی از تومور به عنوان نمونه برای آزمایش فرستاده می‌شود.

روش های درمان سرطان مغز

سه روش اصلی درمان بیماری سرطان مغز شامل موارد زیر است:

• جراحی مغز
• پرتو درمانی
• شیمی درمانی

جراحی تومور مغزی

این روش درمان سرطان مغز به عواملی همچون سن بیمار، سلامت کلی بیمار، اندازه، محل و نوع تومور بستگی دارد. در بسیاری از افراد مبتلا به تومور مغزی، جراحی انجام می‌شود.

هدف از جراحی تومر مغزی این است که پزشک اطمینان حاصل کند اختلالاتی که در آزمایش‌ها نشان داده شده واقعا تومور است و سپس تومور را بردارد. اگر تومور قابل برداشتن نباشد، جراح نمونه‌ای از تومور را برای انجام آزمایش و تشخیص نوع تومور برمی‌دارد.

در برخی موارد، مخصوصا در تومورهای خوش خیم، با برداشت تومور به وسیله جراحی، علائم نیز کاملا برطرف می‌شوند. جراح مغز و اعصاب تلاش می‌کند که در صورت امکان تمام تومور را بردارد.

جراحی تومور مغزی

ممکن است قبل از جراحی سرطان مغز درمان‌های دیگری نیز روی فرد انجام می‌شود. این درمان‌ها عبارتند از:

• داروی دگزامتازون (دکادرون) برای بیمار تجویز می‌شود تا التهاب را کاهش دهد.
• به بیمار داروی ضد تشنج داده می‌شود تا تشنج‌ها را کاهش داده یا از وقوع تشنج جلوگیری کند.

علاوه بر دو روش بالا، اگر مایع مغزی نخاعی زیادی در اطراف مغز جمع شده باشد، از یک لوله پلاستیکی باریک به نام شانت برای تخلیه مایع استفاده می‌شود.

یک انتهای شانت در حفره‌ای که مایع در آنجا جمع شده قرار دارد و انتهای دیگر شانت به قسمت دیگری از بدن برده می‌شود. مایع مغزی نخاعی از مغز به قسمتی از بدن می‌رود که بتواند از آنجا به راحتی دفع شود.

پرتو درمانی تومور مغزی

پرتو درمانی (که آن را رادیوتراپی نیز می‌نامند) به معنای استفاده از امواجی با انرژی زیاد برای کشتن سلول‌های تومور و جلوگیری از رشد و تکثیر سلول‌های تومور است.

پرتو درمانی در سرطان مغز برای افرادی انجام می‌شود که نمی‌توانند روی آنها جراحی انجام داد. در برخی موارد پس از جراحی، از پرتو درمانی برای کشتن سلول‌های باقی‌مانده تومور استفاده می‌شود.

پرتو درمانی نوعی درمان موضعی است به این معنی که فقط بر روی سلول‌هایی که در مسیر پرتوها قرار دارند تاثیر می‌گذارد و به دیگر سلول‌های بدن یا قسمت‌های دیگر مغز آسیبی نمی‌رساند.

درمان سرطان و تومور مغزی با پرتو درمانی

چند روش برای تابش پرتوها به مغز وجود دارد که عبارتند از:

• تابش پرتو به صورت خارجی
• تابش داخلی یا ایمپلنتی
• جراحی رادیویی استریوتاکتیک

تابش پرتو به صورت خارجی

در تابش پرتو به صورت خارجی، اشعه‌ای با انرژی زیاد به تومور مورد نظر می‌تابد. اشعه تابیده شده از پوست، جمجمه، بافت سالم و دیگر بافت‌های مغز عبور می‌کند تا به تومور برسد.

معمولا درمان سرطان مغز با این روش برای مدت مشخصی و پنج روز در هفته انجام می‌گیرد. هر جلسه درمان فقط چند دقیقه طول می‌کشد.

تابش داخلی یا ایمپلنتی

در تابش داخلی یا ایمپلنتی، یک کپسول رادیواکتیو کوچک در درون تومور قرار داده می‌شود. اشعه از کپسول خارج شده و تومور را از بین می‌برد.

خاصیت رادیواکتیویته کپسول هر روز کمی کاهش می‌یابد و پس از اینکه اشعه به مقدار کافی به تومور تابید، کپسول درآورده می‌شود. در حین درمان، بیمار باید چند روز در بیمارستان بماند.

جراحی رادیویی استریوتاکتیک

جراحی رادیویی استریوتاکتیک که گاهی جراحی بدون چاقو نیز نامیده می‌شود، نوعی روش درمانی است که اصلا جراحی در آن انجام نمی‌شود. در این روش، تومور بدون باز کردن جمجمه، درمان می‌شود. ابتدا یک سی تی اسکن یا ام آر آی انجام می‌شود تا محل دقیق تومور در مغز مشخص شود.

مقدار زیادی پرتوهای متمرکز پر انرژی از زوایای مختلف به تومور می‌تابند. اشعه‌ها، تومور را از بین می‌برند. جراحی رادیویی استریوتاکتیک عوارض کمتری نسبت به جراحی باز داشته و به دوره نقاهت کمتری نیاز دارد.

شیمی درمانی و درمان بیماری سرطان مغز

شیمی درمانی به معنای استفاده از داروهای قوی برای کشتن سلول‌های تومور است. در شیمی درمانی از یک دارو یا ترکیبی از چند دارو استفاده می‌شود.

داروها یا از راه دهان و یا از راه ورید مصرف می‌شوند. برخی از داروها از راه شانتی که برای تخلیه مایع اضافی مغز قرار داده شده، وارد مغز می‌شوند.

معمولا شیمی درمانی سرطان مغز به صورت دوره‌ای انجام می‌شود. یک دوره شامل دوره کوتاهی از درمان شدید و سپس دوره‌ای استراحت و بهبودی است. هر دوره چند هفته می‌کشد.

اکثر برنامه‌های درمان به نحوی برنامه‌ریزی می‌شوند که دو تا چهار دوره درمان کامل انجام شود. سپس یک دوره استراحت وجود دارد تا پزشک ببیند که تومور چگونه به درمان پاسخ داده است.

عوارض شیمی درمانی کاملا شناخته شده هستند. تحمل عوارض شیمی درمانی برای برخی از افراد بسیار سخت است. برخی از عوارض شیمی درمانی شامل حالت تهوع و استفراغ، زخم‌های دهان، کاهش اشتها و ریزش مو هستند. برخی از این عوارض را می‌توان با دارو کنترل کرد.

تست نوار مغز یکی از اصلی‌ترین رو‌ش های تشخیص بیماری‌هایی مانند صرع، تشنج و میگرن است.

کاربرد تست نوار مغز در تشخیص بیماری های مغزی

تست نوار مغزی برای تشخیص فعالیت الکتریکی مغز انجام می‌شود. در این تست، از صفحه‌های فلزی کوچکی به نام الکترود استفاده می‌شود که به سر متصل می‌شوند.

سلول‌های مغزی شما از طریق سیگنال‌های الکتریکی با هم ارتباط برقرار می‌کنند و این انتقال سیگنال حتی در زمانی که خواب هستید نیز ادامه دارد. این فعالیت الکتریکی به صورت امواجی در نتایج تست نوار مغزی نشان داده می‌شود.

تست نوار مغز یکی از اصلی‌ترین تست‌های تشخیصی برای تایید ابتلا به بیماری صرع است. البته از این تست برای تشخیص بسیاری از بیماری‌ها یا مشکلات دیگر نیز استفاده می‌شود.

برای تشخیص بیماری‌هایی دیگری چون تشنج، تومور مغزی، دمانس یا زوال عقل و سکته نیز از نوار مغزی و یا دستگاه eeg استفاده می‌کند.

نصب دستگاه نوار مغزی یا الکتروانسفالوگرافی هیچ درد یا خطری نداشته و بیمار بعد از اتمام آن می‌تواند به کارهای روزمره‌ی خود ادامه دهد. همچنین فرآیند گرفتن نوار مغزی ۴۵ دقیقه تا ۲ ساعت به طول می‌انجامد.

تست نوار مغز

چرا و چه موقع تست نوار مغز بگیریم؟

تست نوار مغزی نشان دهنده فعالیت الکتریکی مغز است و می‌تواند در تشخیص بیماری‌های مغزی خصوصا صرع مفید باشد. تست نوار مغزی نمی‌تواند میزان هوش یا ابتلا به بیماری‌های روانی را تشخیص دهد.

تست نوار مغز می‌تواند در تشخیص یا درمان این موارد مفید باشد:

• صرع یا تشنج
• تومور مغزی
• ضربه به سر
• اختلال عملکرد مغزی که می‌تواند علل مختلفی داشته باشد.
• التهاب مغزی
• سکته مغزی
• اختلالات خواب
• دمانس (زوال مغزی)

از تست نوار مغز همچنین برای تشخیص کمای مداوم استفاده می‌شود. تست نوار مغز را می‌توان به صورت همزمان با بیهوشی برای تشخیص میزان بیهوشی بیمار استفاده کرد.

آیا نوار مغزی ضرر دارد؟ عوارض آن چیست؟

انجام تست نوار مغزی کاملا ایمن است. در برخی از موارد به صورت کاملا عمدی سعی می‌شود که در حین انجام تست افراد مبتلا به صرع برای بروز تشنج تحریک شوند اما تمامی مراقبت‌های پزشکی لازم در حین انجام تست انجام می‌شود.

آمادگی قبل از نوار مغزی چگونه است؟

برای آماده شدن جهت گرفتن نوار مغزی لازم است کارهای زیر انجام شود:

• سر خود را بشویید اما از هیچ کرم یا نرم کننده‌ای استفاده نکنید یا بر سر خود ژل یا واکس یا اسپری نزنید. استفاده از این محصولات می‌تواند موجب شود که چسبیدن الکترودها با سر مشکل شود.
• در روز انجام تست از خوردن کافئین خودداری کنید، چرا که بر روی نتایج تست اثر می‌گذارد.
• داروهای همیشگی خود را طبق معمول مصرف کنید مگر این که پزشکتان از شما خواسته باشد که داروهایتان را نخورید.
• اگر لازم باشد در حین انجام تست بخوابید، ممکن است پزشکتان از شما بخواهد که قبل از تست کمتر بخوابید یا اصلا نخوابید تا در حین تست خوابتان ببرد.

الکتروانسفالوگرافی و تست نوار مغزی

نحوه انجام تست نوار مغز

شما در هنگام انجام تست نوار مغزی کاملا راحت هستید و هیچ دردی حس نمی‌کنید. الکترودهایی که روی سر قرار داده می‌شوند، هیچ حسی ایجاد نمی‌کنند و تنها فعالیت الکتریکی مغز را ثبت می‌کنند.

در حین انجام تست نوار مغزی، اتفاقات زیر می‌افتد:

1. یک تکنسین اندازه دور سر شما را می‌گیرد و روی سر شما علامت گذاری می‌کند تا محل قرار دادن الکترودها را مشخص کند. ممکن است روی این نقاط مشخص شده روی مغز کرم مخصوصی زده شود تا کیفیت دریافت سیگنال توسط الکترودها بیشتر شود.
2. تکنسین با کمک چسب مخصوصی، صفحه‌های فلزی بسیار کوچکی به نام الکترود را روی سر شما قرار می‌دهد.
3. در برخی از موارد از یک کلاه لاستیکی استفاده می‌شود که روی سر محکم می‌شود و سپس الکترودها روی آن قرار داده می‌شوند. این الکترودها به سیم‌هایی متصل هستند که اطلاعات دریافتی را به یک کامپیوتر انتقال می‌دهند.
4. بعد از این که الکترودها قرار داده شدند، انجام تست در حدود ۶۰ دقیقه طول می‌کشد. اگر نیاز باشد که در حین انجام تست بخوابید، ممکن است انجام تست تا ۳ ساعت نیز طول بکشد.

در حین انجام تست شما در حالتی کاملا راحت هستید و چشمان شما بسته است. در بسیاری از موارد، ممکن است تکنسین از شما بخواهد که چشمان خود را باز کنید و ببندید یا یک محاسبه ساده انجام دهید، یک پاراگراف از یک متن را بخوانید، به یک تصویر نگاه کنید، نفس عمیق بکشید یا به نوری که فلش می‌زند نگاه کنید.

در هنگام انجام تست نوار مغز ممکن است نوار ویدئویی نیز ضبط شود. حرکات بدن شما در حین انجام تست ضبط می‌شوند. این ترکیب اطلاعاتی می‌تواند به تشخیص بهتر بیماری کمک کند.

اقدامات بعد از گرفتن نوار مغزی

تکنسین بعد از اتمام گرفتن نوار مغز، الکترودها را از روی سر برمی‌دارد. در صورتی که از هیچ ماده آرام بخشی استفاده نشده باشد، شما هیچ عوارض جانبی احساس نمی‌کنید و می‌توانید بلافاصله بعد از تست به فعالیت‌های روزمره خود ادامه دهید.

در صورتی که در حین انجام تست از ماده آرام بخش استفاده شده باشد، کمی طول می‌کشد که اثر دارو از بین برود و بنابراین شما نمی‌توانید بعد از تست، رانندگی کنید. بهتر است با یکی از آشنایان یا دوستان خود هماهنگ کنید که بعد از اتمام تست شما را به خانه برسانند.

انواع امواج مغزی

امواج مغزی انواع مختلفی دارند که شامل موارد زیر است:

• امواج آلفا که تنها زمانی وجود دارند که شما چشمان خود را بسته‌اید اما بیدار هستید. این امواج در حالتی که چشم‌ها باز هستند یا شما روی موضوعی تمرکز دارید نیز استفاده می‌شود.
• امواج بتا در زمان هوشیاری یا بعد از مصرف بالای دوز بالایی از برخی داروها مانند بنزودیازپاین تولید می‌شوند.
• امواج دلتا معمولا در کودکان و افرادی که خواب هستند وجود دارند.
• امواج تتا این امواج نیز در مغز افراد خواب و کودکان وجود دارد.

نتیجه نوار مغز چه چیزی را نشان می‌دهد؟

نوار مغزی تستی است که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه گیری کرده و ثبت می‌کند. در این تست، حسگرهای مخصوصی به نام الکترود به سر شما متصل می‌شوند. این الکترودها از طریق سیم‌هایی به مغز شما متصل هستند. نتیجه تست نوار مغزی در همان روزی که تست را می‌دهید، آماده خواهند بود.

تفسیر نتایج نوار مغزی در دو دسته عالی و غیرعادی تقسیم‌بندی می‌شود.

تفسیر نتایج عادی نوار مغز

تفسیر نتایج عادی نوار مغز به این صورت است:

• در افراد بزرگسالی که کاملا بیدار و هوشیار هستند تفسیر تست نوار مغزی در اغلب موارد امواج آلفا و بتا را نشان می‌دهد.
• هر دو طرف مغز نشان دهنده الگوی فعالیت الکتریکی یکسان هستند.
• هیچ گونه کاهش یا افزایش ناگهانی در فعالیت الکتریکی مغز وجو ندارد.
• در صورتی که در هنگام انجام تست از فلش نور استفاده شود، یک قسمت از مغز یک واکنش کوتاه به هر بار فلش زدن نور نشان می‌دهد اما امواج مغزی حالتی عادی دارند.

تفسیر نتایج عادی نوار مغزی

تفسیر نتایج غیر عادی نوار مغزی

دو طرف مغز دارای الگوی فعالیت الکتریکی متفاوتی هستند. این موضوع می‌تواند بدین معنا باشد که در یک طرف یا یک ناحیه از مغز مشکلی وجود دارد.

تست نوار مغزی نشان دهنده فعالیت الکتریکی بالای مغز به طور ناگهانی است و یا برعکس فعالیت الکتریکی مغز به طور ناگهانی کم می‌شود. این تغییرات می‌توانند ناشی از تومور، عفونت یا صرع باشند.

اگر شخص به صرع مبتلا باشد، محل دقیق بروز این فعالیت‌های الکتریکی غیر عادی در مغز می‌تواند به تشخیص نوع صرع یا تشنج کمک کند. در بسیاری از افراد مبتلا به صرع احتمال دارد که فعالیت مغزی در زمان‌های بین بروز حمله و تشنج، عادی باشد. تست نوار مغزی به تنهایی نمی‌تواند ابتلا به صرع را به طور قطعی تایید کند.

تفسیر نتایج غیر عادی نوار مغزی

تغییراتی در الگوی تولید پالس‌های الکتریکی مغز وجود دارد که این تغییرات تنها مختص یک ناحیه از مغز نیستند. مشکلی که کل مغز را درگیر کرده است، می‌تواند چنین تغییراتی را ایجاد کند. برخی از عواملی که احتمالا می‌توانند موجب این تغییرات غیر عادی شوند عبارتند از:

• مسمومیت با دارو
• عفونت (انسفالیت)
• اختلالات متابولیسمی مانند دیابت.

این مشکلات می‌توانند تعادل شیمیایی را در بدن و از جمله در مغز تغییر دهند.

نتایج تست نشان دهنده امواج دلتا یا مقدار زیادی امواج تتا در افراد بزرگسال و هوشیار است. این موضوع می‌تواند احتمالا نشان دهنده آسیب مغزی یا بیماری مغزی باشد. برخی از داروها نیز می‌توانند چنین اثری را ایجاد کنند.

نوار مغزی نشان دهنده هیچ فعالیت الکتریکی در مغز نیست. در این حالت، نوار مغزی تنها یک خط کاملا صاف است. این موضوع نشان می‌دهد که مغز فعالیتی ندارد. این مشکل معمولا ناشی از کمبود اکسیژن یا جریان خون در مغز است. این حالت می‌تواند در افرادی که در کما هستند رخ دهد. در برخی از موارد نیز بیهوشی شدید ناشی از داروهای بیهوشی نیز می‌تواند چنین اثری ایجاد کند.

سونوگرافی ترانس کرانیال دوبلکس رنگی چیست؟

سونوگرافی ترانس کرانیال دوبلکس رنگی (TCCS) به صورت گسترده برای بررسی سیستم عروق مغزی در بیماران مبتلا به گرفتگی عروق مغز و گردن استفاده می‌شود. این روشی غیرجراحی و فوری است به همین دلیل می‌تواند به عنوان ابزاری آماده جهت تشخیص بیماران دارای مشکل در همودینامیک مغز استفاده شود.

مطالعات مختلفی اهمیت آن را در تشخیص و بررسی سکته شدید مغزی نشان داده است. TCCS با ترکیب تصویرسازی روش B و داپلر رنگی به نسبت سونوگرافی داپلر ترانسکرانیال، مزایای متعددی دارد:

• تشخیص دقیق‌تری از جریان خون رگ‌های مغزی مشخصی را نشان می‌دهد
• آسیب‌شناسی رگ‌ها را به صورتی دقیق‌تر و با جزئیات بیشتری فراهم می‌کند
• به ابزار تصحیح زاویه این فرصت را می‌دهد که اندازه‌گیری دقیق‌تری از سرعت جریان خون را ارائه دهد

سونوگرافی رنگی

به علاوه، TCCS امکان تشخیص مکان بطن سوم و جابجایی شدید مغز (از خط وسط) در سکته مغزی ایسکمیک را هم فراهم می‌سازد. با اینکه خونریزی مغزی (شامل خونریزی ناشی از سکته مغزی)، آنوریسم، ناهنجاری آرتریووتوس با TCCS قابل تشخیص هستند، اما در این وضعیت‌ها اولین روشی که به ذهن می‌رسد نیست.

TCCS روز به روز بیشتر در مطالعات روی درمان‌های ریکانالیزاسیون به عنوان ابزاری جهت بررسی بیماری‌ انسداد بخش‌های اصلی عروق مغزی، برای بررسی ریکانالیزاسیون، و برای کمک به اتخاذ تصمیمات درمانی استفاده می‌شود. بررسی‌های توسط اولتراسوند اطلاعات پیش‌آگهی مهمی درباره مرحله حاد سکته مغزی به دست می‌دهد.

از رایج ترین روش کاربردی سونوگرافی TCCS تشخیص گرفتگی عروق (مغز ،قلب و گردن) است. گرفتگی عروق باید در اسرع وقت تشخیص داد شود و درمان به سرعت آغاز شود.

برای اطمینان بیشتر از وضعیت سلامتی اکثرا توصیه می شود که این سونوگرافی در افراد بالای ۵۰ سال، دیابتی، چربی و فشار خون باید سالی یکبار انجام شود.

بیماری زوال عقل یا دمانس مغزی

بیماری دمانس مغزی به گروهی از علائم گفته می‌شود که می‌تواند در سالمندان و جوانان ایجاد شود و علت‌های مختلفی دارد. برخی علائم بیماری زوال عقل از دست دادن حافظه و تغییرات خلقی است که می‌توان با دارو و سایر روش‌ها برای درمان و بهبود آن اقدام نمود.

زوال عقل یا دمانس چیست؟

بیماری دمانس یا زوال مغزی یک بیماری خاص نیست بلکه به گروهی از علائم گفته می‌شود تا حدی بر حافظه، تفکر و توانایی‌های اجتماعی فرد اثر می‌گذارند که در عملکردهای روزانه فرد اختلال ایجاد می‌کنند. درست است که دمانس یا زوال عقل موجب از دست رفتن حافظه می‌شود اما علل مختلف دیگری هم می‌توانند موجب از دست رفتن حافظه شوند.

بنابراین ضعف حافظه، به تنهایی نشان‌دهنده این نیست که شما دچار زوال عقل شده‌اید. بیماری آلزایمر یکی از شایع‌ترین علل بروز دمانس مغزی در افراد مسن است اما این بیماری می‌تواند علل دیگری نیز داشته باشد. بسته به علت بروز دمانس، برخی از علائم مرتبط با آن ممکن است درمان شوند.

درباره دمانس مغزی بیشتر بدانید

دمانس مغزی گروهی از علائم است که فراموشی و ضعف حافظه نیز یکی از آن‌ها است. سایر علائم مربوط به زوال عقل شامل مشکل در فکر کردن، حل مسائل و مشکلات زبانی و گفتاری می‌شود. این تغییرات معمولا در ابتدا بسیار جزئی و خفیف هستند اما به تدریج تا حدی شدید می‌شوند که روند زندگی روزمره فرد را تحت تاثیر قرار می‌دهند.

افراد مبتلا به دمانس همچنین ممکن است دچار تغییرات رفتاری و خلق‌وخو نیز شوند. زوال عقل زمانی ایجاد می‌شود که مغز بر اثر بیماری مانند آلزایمر یا سکته‌های مغزی مکرر آسیب می‌بیند.

این مشکلات را می‌توان با سی تی اسکن و گروهی از تست‌های نورولوژیکی بر روی سیستم عصبی بدن، تشخیص داد. درمان این مشکلات نیز با مصرف دارو و برخی ویتامین‌ها و انجام بعضی روش‌های فیزیوتراپی خاص مانند ماساژ است.

بنابراین اگر یکی از عزیزان شما به علائم دمانس مبتلا شده است لازم است به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا از شدت گرفتن و بدتر شدن علائم او جلوگیری کنید.

علت بیماری دمانس مغزی

بیماری دمانس مغزی بر اثر آسیب به سلول‌های عصبی در مغز ایجاد می‌شود که این آسیب ممکن است در نواحی مختلفی از مغز باشد. علائم دمانس در هر فرد به طور متفاوتی بروز می‌کنند که این موضوع بستگی به ناحیه آسیب‌دیده در مغز دارد.

علل ایجاد بیماری دمانس پیش‌رونده

علت دمانس پیش‌رونده که بهبود پیدا نمی‌کنند و قابل بازگشت نیستند، عبارتند از:

1. بیماری آلزایمر
2. دمانس عروقی
3. زوال عقل با اجسام لویی
4. دمانس گیجگاهی پیشانی (فرونتوتمپورال)
5. دمانس ترکیبی

بیماری آلزایمر شایع‌ترین علت دمانس در سالمندان

شایع‌ترین علت دمانس در افراد بالای ۶۵ سال، بیماری آلزایمر است. هرچند علت بروز بیماری آلزایمر مشخص نیست اما در مغز این افراد همیشه پلاک‌ها و گره‌های بافتی یافت می‌شود. این پلاک‌ها از پروتئینی به نام بتاآمیلوئید تشکیل شده‌اند و ماده اصلی گره‌های بافتی نیز پروتئینی به نام تائو است. وجود برخی عوامل ژنتیکی خاص نیز می‌تواند احتمال بروز آلزایمر را زیاد کند.

دمانس عروقی

دومین علت شایع بروز دمانس، وارد شدن آسیب به عروقی است که به مغز خون‌رسانی می‌کنند. مشکلات عروقی می‌تواند ناشی از سکته مغزی یا سایر بیماری‌های عروقی باشد.

زوال عقل با اجسام لویی

اجسام لویی در واقع توده‌های پروتئینی غیرعادی هستند که در مغز افراد مبتلا به این نوع بیماری‌های دمانس اجسام لویی، آلزایمر و پارکینسون یافت می‌شوند. این نوع از زوال عقل نیز یکی از انواع شایع دمانس است.

دمانس گیجگاهی پیشانی (فرونتوتمپورال)

در این بیماری گروهی از سلول‌های مغزی آسیب می‌بینند که در ناحیه قدامی گیجگاهی مغز قرار دارند. این نواحی از مغز بیشتر بر روی رفتار، زبان و گفتار و شخصیت فرد کنترل دارند.

دمانس ترکیبی

انجام مطالعات بر روی مغز افراد بالای ۸۰ سال که به دمانس (علائم فرسایش مغزی) مبتلا بوده‌اند، نشان داده است که اغلب این افراد به طور همزمان به چند نوع دمانس (مانند دمانس عروقی، اجسام لویی و آلزایمر) مبتلا بوده‌اند.

تحقیقات زیادی همچنان در حال انجام هستند تا مشخص شود که داشتن چند نوع دمانس به طور همزمان، چگونه بر بروز علائم مختلف تاثیر می‌گذارد.

سایر بیماری‌های مرتبط با دمانس یا زوال عقل

سایر بیماری‌های مرتبط با دمانس یا زوال عقل شامل موارد زیر است:

1. بیماری هانتینگتون
2. آسیب مغزی بر اثر ضربه به سر
3. بیماری کروتزفلد یاکوب (CJD) یا جنون گاوی
4. بیماری پارکینسون
5. عفونت و بیماری‌های سیستم ایمنی
6. اختلالات متابولیسمی و غدد
7. کمبود‌های غذایی
8. واکنش به داروها
9. هماتوم در اطراف غشای مغزی
10. مسمومیت
11. تومور مغزی
12. آنوکسی یا کمبود اکسیژن
13. هیدروسفالی فشار معمولی

بیماری هانتینگتون

این بیماری بر اثر جهش ژنتیکی ایجاد می‌شود و موجب می‌شود که برخی از سلول‌های مغزی و نخاعی شما از بین بروند. علائم و نشانه این بیماری عبارتند از اختلالات شدید فکری (اختلال درک) که در سن ۳۰ الی ۴۰ سالگی بروز می‌کند.

آسیب مغزی بر اثر ضربه به سر

ممکن است بر اثر وارد شدن ضربات مکرر به سر، آسیب‌های جدی به مغز وارد شود. این حالت برای مثال ممکن است برای ورزشکاران بوکس، ورزشکاران فوتبال آمریکایی یا سربازان پیش بیاید.

بسته به این که کدام قسمت از مغز آسیب‌دیده است، این آسیب می‌تواند موجب بروز علائم دمانس مانند افسردگی، عصبانیت شدید، حرکات غیر هماهنگ، اختلال در گفتار، حرکات آرام بدن و لرزش بدن شود. این علائم ممکن است سال‌ها پس از آسیب‌دیدگی بروز کنند.

بیماری کروتزفلد یاکوب (CJD) یا جنون گاوی

این بیماری معمولا بدون هیچ عامل خطر مشخصی بروز می‌کند و احتمال می‌رود که ناشی از نوعی پروتئین غیرعادی در بدن باشد. بیماری جنون گاوی می‌تواند ارثی باشد و یا بر اثر تماس با مغز و بافت سیستم عصبی شخص بیمار، به فرد دیگر منتقل شود.

بیماری پارکینسون

بسیاری از بیماران مبتلا به بیماری پارکینسون نهایتا دچار علائم دمانس می‌شوند.

عفونت و بیماری‌های سیستم ایمنی

ممکن است بر اثر تب یا سایر واکنش‌های سیستم ایمنی برای مبارزه با عفونت، علائم مشابه با بیماری دمانس بروز کنند. بیماری‌هایی مانند ام اس که ناشی از حمله سیستم ایمنی بدن به سیستم عصبی هستند نیز ممکن است علائم دمانس را ایجاد کنند.

اختلالات متابولیسمی و غدد

افراد مبتلا به اختلال تیروئیدی، هیپوگلیسمی (کمبود قند خون)، کمبود یا داشتن مقدار بیش‌ازحد سدیم یا کلسیم یا افراد مبتلا به نقص عملکردی در جذب ویتامین B12 ممکن است به علائم مشابه دمانس یا تغییرات خلق‌وخویی دچار شوند.

کمبود‌های غذایی

نخوردن آب کافی (کم‌آبی بدن)، عدم مصرف ویتامین B1 به اندازه کافی (که در افراد مبتلا به اعتیاد الکل شایع است) و عدم مصرف ویتامین B6 و B12 به میزان کافی می‌تواند موجب بروز علائم مشابه دمانس یا زوال عقل شود.

واکنش به داروها

واکنش بدن نسبت به تاثیر یک دارو یا بر هم کنش چند دارو که با یکدیگر مصرف شده‌اند، ممکن است موجب بروز علائم مشابه بیماری دمانس مغزی شود.

هماتوم در اطراف غشای مغزی

خونریزی بین سطح مغز و لایه پوششی که مغز را احاطه کرده است می‌تواند موجب بروز علائم دمانس شود. این نوع خونریزی در بین افراد مسن که زمین خورده‌اند زیاد اتفاق می‌افتد.

مسمومیت

قرار گرفتن در معرض فلزات سنگین مانند سرب یا سایر مواد مسموم‌کننده مانند آفت‌کش‌ها و همچنین مصرف مواد مخدر غیرقانونی و سوءمصرف الکل می‌توانند موجب بروز علائم دمانس شوند. ممکن است با انجام اقدامات درمانی، این علائم بهبود پیدا کنند.

تومور مغزی

در موارد بسیار نادری، ممکن است علائم دمانس بر اثر آسیب‌های ناشی از تومور مغزی باشد.

آنوکسی یا کمبود اکسیژن

این مشکل با نام هیپوکسیا نیز شناخته می‌شود و زمانی رخ می‌دهد که یک ارگان به دلیلی اکسیژن کافی دریافت نمی‌کند. آنوکسی ممکن است بر اثر آسم شدید، حمله قلبی، مسمومیت مونوکسید کربن یا هر علت دیگری ایجاد شود.

هیدروسفالی فشار معمولی

این وضعیت بر اثر بزرگ شدن بطن‌های مغزی ایجاد می‌شود و می‌تواند موجب مشکلات راه رفتن، اختلالات ادراری و از دست دادن حافظه شود.

علائم بیماری زوال عقل چیست؟

علائم زوال عقل یا دمانس با توجه علت اصلی بروز آن متفاوت هستند اما شایع‌ترین علائم آن عبارتند از:

1. از دست دادن حافظه که معمولا توسط همسر یا اعضای دیگر خانواده مورد توجه قرار می‌گیرد.
2. مشکل در برقراری ارتباط با دیگران و یافتن کلمات مناسب در حین حرف زدن
3. مشکل در استدلال و حل مسئله
4. مشکل در انجام وظایف ذهنی سنگین و پیچیده
5. مشکل در برنامه‌ریزی و هماهنگی کارها
6. مشکل در تعادل و هماهنگی اعضای بدن
7. گیج بودن و عدم تمرکز
8. افسردگی
9. اضطراب
10. پارانویا

علائم زوال عقل یا دمانس

دلایل بیماری زوال عقل و عوامل افزایش خطر ابتلا به آن

بسیاری از عوامل خطر می‌توانند در نهایت منجر به بیماری زوال عقل یا دمانس شوند. برخی از دلایل زوال عقل عبارتند از:

1. سن
2. سوابق خانوادگی
3. سندرم دان
4. اختلالات ادراکی خفیف
5. مصرف زیاد الکل
6. افسردگی
7. دیابت
8. سیگار کشیدن
9. ابتلا به آپنه (وقفه تنفسی در خواب)

راه های تشخیص دمانس یا زوال عقل

برای تشخیص دمانس یا زوال عقل پزشک ذر ابتدا علائم و شرح‌ حال شما را بررسی کرده و شما را معاینه فیزیکی می‌کند. او همچنین از یکی از نزدیکان شما در مورد علائمی که دارید سؤال می‌کند.

هیچ تست منفرد و مشخصی برای تشخیص قطعی بیماری زوال عقل وجود ندارد و بنابراین پزشکان برای تشخیص دقیق مشکل از چندین روش تشخیصی مختلف استفاده می‌کنند. این تست‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

1. تست‌های ادراکی و نوروفیزیولوژیک
2. ارزیابی نورولوژیکی
3. اسکن مغزی
4. تست‌های آزمایشگاهی

تست‌های ادراکی و نوروفیزیولوژیک

پزشک می‌تواند عملکرد فکری و ادراکی شما را تحلیل کند. تست‌های مخصوصی برای ارزیابی عملکردهای فکری ماند حافظه، تشخیص موقعیت، استدلال، قضاوت، تمرکز و مهارت‌های زبانی و گفتاری وجود دارند.

تشخیص بیماری دمانس یا زوال عقل

ارزیابی نورولوژیکی

ممکن است پزشک عملکرد حافظه، گفتار، ادراک بینایی، تمرکز، قابلیت حل مسئله، حواس تعادل بدن و رفلکس‌ها و سایر علائم مربوط به سیستم عصبی بدن شما را ارزیابی کند.

اسکن مغزی

اکسن مغزی توسط دستگاه‌های زیر انجام می‌شود:

1. سی تی اسکن
2. اسکن ام آر آی
3. پت اسکن (PET scans)

سی تی اسکن و ام آر آی

با استفاده از این اسکن‌ها می‌توان به دنبال علائم بروز سکته مغزی، خونریزی مغزی، تومور یا هیدروسفالی بود.

پت اسکن (PET scans)

این اسکن‌ها، الگوی عملکردی مغز و همچنین وجود رسوبات پروتئین آمیلوئید در مغز را نشان می‌دهند. این پروتئین یکی از علائم مشخصه ابتلا به آلزایمر است.

تست‌های آزمایشگاهی

با انجام آزمایش خون می‌توان مشکلات فیزیکی که بر عملکرد مغز تاثیر دارند را شناسایی نمود، مانند کمبود ویتامین B12 و کم‌کاری غده تیروئید. گاهش اوقات مایع مغزی نخاعی برای بررسی عفونت، التهاب و برخی بیماری‌های فرسایشی مورد آزمایش قرار می‌گیرد.

درمان دمانس

در اغلب موارد نمی‌توان بیماری دمانس را به طور کامل درمان کرد اما راه‌هایی برای کنترل علائم آن وجود دارند. برخی از این راه‌ها عبارتند از:

1. دارو درمانی
2. روش‌های درمانی مکمل
3. سایر روش‌های درمان دمانس

دارو درمانی

این داروها برای بهبود موقتی علائم دمانس تجویز می‌شوند:

1. مهارکننده‌های کولین استراز
2. ممانتین

مهارکننده‌های کولین استراز

این داروها شامل دونپزیل (آریسیتپ)، ریواستیگمین (اگزلون) و گالانتامین (رازادین) می‌شوند و نحوه تاثیرگذاری آن‌ها به این صورت است که میزان پیام رسان‌های شیمیایی مؤثر در حافظه و استدلال مغزی را افزایش می‌دهند.

ممانتین

این دارو موجب تنظیم فعالیت گلوتامات می‌شود. گلوتامات نوعی پیام رسان شیمیایی در عملکردهای مغزی مانند یادگیری و حافظه است. در برخی از موارد، ممانتین همراه با مهارکننده‌های کولین استراز تجویز می‌شود.

روش‌های درمانی مکمل

انواع روش‌های درمان دمانس از جمله مصرف مکمل‌های غذایی، داروهای گیاهی و تراپی‌های مختلف برای افراد مبتلا به بیماری دمانس مورد ارزیابی و تحقیق قرار گرفته‌اند. برخی از این روش‌ها می‌توانند مزایایی را به همراه داشته باشند.

برخی از این روش‌ها برای افراد مبتلا به آلزایمر و سایر انواع زوال عقل که مورد مطالعه قرارگرفته‌اند عبارتند از:

1. ویتامین E: برخی مطالعات نشان داده‌اند که مصرف ویتامین E می‌تواند در کند کردن روند آلزایمر مؤثر باشد، اما شواهد کمی برای اثبات قطعی این نظریه وجود دارد.
2. اسیدهای چرب امگا۳: برخی از شواهد نشان داده‌اند که خوردن ماهی برای ۳ بار در هفته می‌تواند خطر بروز زوال مغزی را کاهش دهد.

سایر درمان‌ها

این روش‌های درمان دمانس یا زوال عقل ممکن است در کاهش آشفتگی و اضطراب بیمار موثر باشند و موجب آرامش بیشتر بیمار شوند:

1. موسیقی درمانی
2. آروماتراپی (رایحه درمانی) که در آن از روغن‌های گیاهی معطر استفاده می‌شود.
3. ماساژ درمانی
4. هنردرمانی

نوار عصب چشم یک تست بسیار مهم در تشخیص بیماری‌های مرتبط با عصب چشم و ضایعه‌های عصبی در قسمت مسیر بینایی است.

شناخت نوار عصب بینایی

VEP به معنای پتانسیل برانگیخته بینایی است و عبارت است از بررسی مسیرهای بینایی بین چشم و مراکز دیداری مغز. هر چشم یا میدان دید به طور جداگانه بررسی می‌شود. این روش مانند بررسی استاندارد بینایی نیست.

نوار عصب چشم شبیه الکتروانسفالوگرام است زیرا امواج مغز را ثبت می‌کند اما با آن تفاوت دارد زیرا بر بخش‌هایی از مغز تمرکز می‌کند که شامل بخش‌های بینایی است.

در این روش هنگامی که در حال مشاهده یک نسخه شطرنجی سیاه سفید هستید سیگنال‌های الکتریکی مغز شما ثبت می‌شوند و در نوار عصب چشم دریافت صحیح اطلاعات بینایی توسط مغز نشان داده می‌شود.

دکتر مغز و اعصاب برای اطمینان از پیشرفت روند بهبود بیماری‌هایی همچون ام اس و تشخیص عارضه‌هایی چون فشار چشم به خصوص در افراد مبتلا به دیابت از نوار بینایی استفاده می‌کنند.

تست نوار عصصب چشم دقت بالاتری نسبت به تست‌هایی چون ام آر آی دارد و برای تشخیص‌های بسیار دقیق استفاده می‌شود.

نوار عصب چشم برای چیست؟

برای تشخیص بیماری‌های زیر از عکس عصب چشم استفاده می‌شود.

• آب سیاه
• مشکوک بودن بیمار به آب سیاه
• ام اس
• اختلالات بینایی
• آسیب جمجمه
• حرکات غیر عادی چشم

پزشک از روش نوار عصب بینایی چشم برای موارد زیر نیز استفاده می‌کند.

• ارزیابی عملکرد سیستم عصبی
• تشخیص ناهنجاری‌ها و آسیب‌های سیستم عصبی
• بررسی پیشرفت یا درمان بیماری‌ها تحلیل‌ برنده عصب
• بررسی فعالیت مغز و سیگنال‌های عصبی در طی جراحی مغز یا نخاع افرادی که تحت بیهوشی عمومی قرار دارند.
• ارزیابی عملکرد مغز بیمارانی که در کما به سر می‌برند.

مزایای نوار عصب چشم در جراحی

برخی از متخصصان به دلیل مزایای نوار عصب چشم در طول جراحی از آن استفاده می‌کنند. این مزایا به شرح زیر هستند:

• نیازی به وارد کردن ابزار‌های پزشکی در بافت مربوطه نیست.
• معیار بسیار خوبی برای هشدار است.
• تنها روش شناخته شده برای ارزیابی مسیر بینایی در طی عمل جراحی است.

محدودیت‌های نوار عصب بینایی در عمل جراحی

برخی از محدودیت‌هایی که پزشکان در استفاده از نوار عصب بینایی در جراحی با آن مواجه هستند، عبارتند از:

• استانداردها و دستورالعمل‌های ناهماهنگ
• بالا بودن میزان تغیرات (ظاهر و ناپدید شدن بدون هیچ دلیلی)
• پایین بودن میزان حساسیت و تشخیص
• واکنش‌های بدست آمده ممکن است به آزمایشات متعددی نیاز داشته باشد که این مساله باعث به تعویق افتادن تحلیل می‌شود. (۳۰-۱۵ ثانیه)
• ممکن است به خاطر وجود مواد بیهوشی، ثبت آن دشوار یا غیر ممکن باشد.
• توسط کوتر برقی پوشانده شود.

فاکتور‌های موثر در نوار عصب بینایی چشم

فاکتورهایی که در تست نوار عصب چشم موثر هستند شامل موارد زیر است:

• سن
• جنسیت
• دقت دید
• میزان دقت

سن

در طی دوران بزرگسالی بر تغیرات پایدار دامنه نهفتگی p100 به ویژه پس از ۴۵ سالگی تاثیر می‌گذارد.

جنسیت

دوران نهفتگی p100 در خانم‌ها کوتاه‌تر است.

دقت دید

تغیرات مربوط به نهفتگی p100 به روشنایی شبکیه و سایز آن بستگی دارد.

میزان دقت

با مشاهده و بررسی و الگوی الکتروتینوگرافی

آمادگی برای نوار عصب چشم چگونه است؟

بهتر است قبل از انجام تست عکس عصب چشم برخی نکات را انجام دهید. این نکات عبارتند از:

• در صورت امکان قبل از مراجعه برای انجام نوار عصب چشم سر خود را بشویید و از زدن هرگونه اسپری، ژل، روغن یا هر ماده دیگری به موهای خود خودداری نمایید.
• استراحت کامل داشته باشید زیرا در طول آزمایش باید هوشیار باشید.
• در صورتی که از هرگونه دارویی استفاده می‌کنید برای طبیعی بودن وضعیت بدن مصرف آن را قطع نکنید.

تست نوار عصب چشم چگونه انجام می‌شود؟

مراحل انجام تست نوار عصب چشم عبارتند از:

1. تست توسط متخصص بالینی انجام می‌شود و حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد. در این زمان شما روی یک صندلی راحت در یک اتاق می‌نشینید.
2. در ابتدا پزشک درباره پیشینه پزشکی سوالاتی را مطرح می‌کند (عمدتا در خصوص علایم و داروها) سپس به طور کامل تست را برای شما توضیح می‌دهد.
3. متقابلا شما نیز می‌توانید سوالات خود را مطرح کنید.
4. سپس پزشک برای بررسی مختصر وضعیت چشم ها از شما می‌خواهد حروف نوشته شده روی یک جدول را بخوانید.
5. سپس به بررسی سر می‌پردازد و هفت دیسک فلزی کوچک که الکترود نامیده می‌شوند را به کمک چسب مخصوص در نقاط ویژه ای از سر قرار می‌دهد. این جریان حدود ۱۰ دقیقه طول می‌کشد.
6. پس از قرار دادن الکترود‌ها روی سر پزشک از شما می‌خواهد روی صندلی بنشینید و یک چشم خود را با چشم‌بندی بپوشانید.
7. سپس از شما می‌خواهد آرام باشید و به مرکز تخته‌ای که مربع‌های سیاه و سفید متحرک را نشان می‌دهد نگاه کنید (تصویر را مشاهده کنید).
8. برای انجام این تست باید به مدت ۲ دقیقه به یک صفحه نگاه کنید، سپس همانند آنچه در بخش فوق ذکر شد پزشک وضعیت چشم‌ها را بررسی می‌کند.

اقدامات پس از آزمایش نوار عصب چشم

پس از انجام نوار عصب چشم همه الکترود‌ها برداشته و سر تمیز می‌شود. ممکن است به علت استفاده از چسب موهای شما اندکی چسبناک به نظر برسد که با شستشو این مورد برطرف می‌شود.

هیچ گونه عوارض جانبی در نوار عصب چشم وجود ندارند و می‌توانید پس از انجام آزمایش به منزل برگردید و طبق روال گذشته به فعالیت‌های خود ادامه دهید.

اثرات جانبی نوار چشم

نباید هیچگونه درد یا مشکل در این روش احساس شود. انجام تست نوار عصب چشم کاملا ایمن و بی خطر است در حقیقت از انجام این تست لذت می‌برید و منتظر خواهید بود مجددا آن را انجام دهید. می‌توانید پس از آزمایش موهای خود را بشویید.

مدت زمان انجام تست نوار عصب چشم

انجام آزمایش حدود ۱۵ دقیقه طول می‌کشد در حقیقت این زمان به همکاری شما با پزشک بستگی دارد.

تفسیر نوار عصب چشم

پس از انجام تست متخصص سلامت در خصوص نتایج بدست آمده از تست با شما صحبت می‌کند.

نتایج مورد قبول

مورد قبول بودن نتایج به این معناست که هیچ مشکلی در خصوص ارتباط عصبی بین چشم و مغز وجود ندارد. هیچگونه تفاوت چشمگیری بین چشم راست و چپ مشاهده نشده است و این امر به این معناست که از دید خوبی برخوردارید.

نتایج غیرقابل قبول

قابل قبول نبودن نتایج به این معناست که در ارتباط عصبی بین چشم و مغز مشکل وجود دارد. بین چشم راست و چپ اختلافاتی وجود دارد و این مساله می‌تواند به معنای تنبلی یکی از چشم‌ها باشد.

تنبلی چشم به این معناست که در دوران کودکی از یکی از چشم‌ها استفاده کافی نشده است. لوچی (چپ بودن چشم‌ها) عیوب انکاری (خطا در تمرکز نور چشم) یا اختلال عصب بینایی در زمره دلایل تنبلی چشم قرار دارند.

در صورتی که نتایج آزمایش نوار عصب چشم یا بینایی شما قابل قبول نبود برای انجام بررسی‌های بیشتر و درمان به چشم پزشک ارجاع می‌شوید. آزمایشات شامل آزمایش دقیق‌تر چشم‌ها، نوار عصب چشم و آزمایش‌های استاندارد بینایی است که توسط چشم پزشک انجام می‌شود.

سوالات متداول درباره نوار عصب بینایی چشم

در ادامه سوالات متداول درباره نوار عصب بینایی چشم را که معمولا توسط بیماران پرسیده می‌شود، پاسخ می‌دهیم.

آیا نتیجه آزمایش به بیمار تحویل داده می‌شود؟

خیر. ممکن است بررسی نوار عصب چشم یا بینایی شما توسط متخصصین فیزیولوژی اعصاب کمی طول بکشد. گزارشی از یافته‌های بدست آمده ثبت می‌شود و به پزشک شما ارسال می‌شود. پس پزشک برای تعیین قرار ملاقات تماس می‌گیرد و در خصوص نتایج بدست آمده با شما صحبت می‌کند.

آیا من چیزی را احساس می‌کنم؟

قبل از قرار دادن الکترودها روی سر احساس می‌کنید پوست شما با پنبه تمیز می‌شود در غیر این صورت چیزی احساس نمی‌کنید.

آیا باید موهایم را کوتاه کنم؟

خیر. می‌توان این آزمایش را در افرادی که موی بلند یا کوتاه دارند انجام داد. باید قبل از آزمایش موهای خود را تمیز کنید و از فرم دهنده‌های مو استفاده نکنید.

تست نوار عصب و عضله یکی از آزمایشات رایج به منظور تشخیص بیماری‌های عصبی عضلانی به شمار می‌رود.

تست نوار عصب و عضله چیست؟

تست نوار عصب و عضله (EMG) یک روش تشخیصی برای ارزیابی سلامت عضلات و سلول‌های عصبی که آن‌ها را کنترل می‌کنند (نورون‌های حرکتی) می‌باشد.

نورون‌های حرکتی سیگنال‌های الکتریکی را که باعث انقباض عضلانی می‌شوند انتقال می‌دهند. یک EMG یا تست نوار عصب و عضله این سیگنال‌ها را به نمودارها، صداها یا مقادیری تبدیل می‌کند تا یک متخصص بتواند آن‌ها را تفسیر کند.

در یک تست نوار عصبی و عضلانی از دستگاه‌های بسیار کوچکی بنام الکترود برای انتقال یا کشف سیگنال‌های الکتریکی استفاده می‌شود. در طی یک EMG سوزنی، یک الکترود سوزنی مستقیما در یک عضله قرار می‌گیرد تا فعالیت الکتریکی موجود در آن عضله را ثبت کند.

در یک بررسی و مطالعه هدایت عصبی که بخش دیگری از تست نوار عصب و عضله می‌باشد، از الکترودهایی استفاده می‌شود که بر روی پوست چسبانده شده‌اند (الکترودهای سطحی) تا سرعت و قدرت سیگنال‌های انتقالی در بین دو یا چند نقطه را اندازه‌گیری کنند.

تست نوار عصب و عضله

نتیجه تست نوار عصب و عضله چه چیزی را نشان می‌دهد؟

نتایج آزمایش نوار عصب و عضله می‌تواند اختلال عصبی و عضلانی و یا مشکلاتی با انتقال سیگنال از عصب به ماهیچه را نشان دهند.

مطالعه‌ی هدایت عصبی و آزمایش الکترومیوگرافی (نوار عصب و عضله) از مهم‌ترین آزمایش‌ها و بررسی‌ها هستند و از طرفی برای یافتن مشکلاتی در اعصاب و عضلاتی مانند سندروم تونل کارپال و درد یا گرفتگی عضله روش بسیار مفیدی است.

در مورد اختلالات عصبی، این آزمایش پاسخ کاملی ارائه نمی‌دهد، مگر آنکه مشکل یک درگیری یا فشار عصب مرکزی باشد و برای تعیین مشکل اصلی در هر بیمار، باید ارزیابی کاملی توسط دکتر متخصص مغز و اعصاب تهران انجام شود.

نوار عصب و عضله برای چیست؟

اگر علائم یا نشانه‌هایی دارید که دلالت بر وجود مشکلات عصبی عضلانی دارند، پزشک متخصص شما ممکن است تست عصب و عضله را تجویز کند. این علائم عبارت‌اند از:

• احساس سوزش و سوزن سوزن شدن
• بی‌حس شدن و خواب رفتن دست و پا
• ضعف عضلات
• درد یا گرفتگی عضله
• انواع به خصوصی از درد اندام‌های بدن

هدف از انجام نوار عصب و عضله چیست؟

نتایج نوار عصب و عضله اغلب برای تشخیص یا کنار زدن تعدادی از مشکلاتی می‌باشد مانند:

• اختلالات عضلانی ازجمله دیستروفی عضلانی یا پلی میوزیت
• بیماری‌هایی که بر ارتباط بین عصب و ماهیچه تأثیرگذارند ازجمله میاستنی گراویس (ضعف وخیم عضلانی)
• اختلالات عصبی خارج از طناب نخاعی (اعصاب محیطی)، از جمله سندروم تونل کارپال یا نوروپاتی محیطی
• مشکلاتی که نورون‌های حرکتی موجود در مغز یا نخاع را تحت تأثیر قرار می‌دهد ازجمله اسکلروز جانبی آمیوتروفیک (Amyotrophic lateral sclerosis) یا بیماری فلج اطفال (polio).
• اختلالاتی که ریشه‌ی عصبی را تحت تأثیر قرار می‌دهد، ازجمله فتق دیسک کمر

نحوه آمادگی برای نوار عصب و عضله

متخصص مغز و اعصاب (نورولوژیست) برای انجام نوار عصبی عضلانی نیاز دارد که بداند آیا شما مبتلا مشکلات و بیماری به خصوصی هستید یا خیر. اگر داری مشکلات و موارد زیر هستید، حتما متخصص مغز و اعصاب یا دیگر کارکنان و دستیاران آزمایشگاه را در جریان قرار دهید:

• دستگاه تنظیم‌کننده‌ی ضربان قلب یا دستگاه‌های پزشکی الکتریکی دیگر دارید.
• داروهای رقیق‌کننده‌ی خون استفاده می‌کنید.
• هموفیلی دارید، یک اختلال انعقاد خونی است که باعث خونریزی‌های طولانی می‌شود.
• اعتیاد به الکل
• استفاده از داروهای مخصوص مغز و اعصاب ازجمله شل کننده‌ی عضلات، داروهای مسکن و افیونی، یا داروهای روان‌گردان
• دیابت
• بیماری‌های سیستماتیک
• کم‌کاری تیروئید

الکترودهایی که در این تست استفاده می‌شود ممکن است بر روی ضربانهای الکتریکی دستگاه کارشده در بدنتان اثر داشته باشند. چند روز قبل از انجام این تست از لوسیون یا روغن‌های پوستی استفاده نکنید. این مواد می‌توانند از قرارگیری درست الکترودها بروی پوستتان جلوگیری کنند. خالی بودن شکم برای این آزمایش لازم نیست، اما ممکن است از شما خواسته شود که قبل از آن از مصرف کافئین خودداری کنید.

در طی گرفتن نوار عصب و عضله از شما خواسته می‌شود تا برای انجام این تست، لباس و روپوش بیمارستانی به تن کنید و روی میز آزمایش دراز بکشید. برای اینکه درک درستی از این تست پیدا کنید، سه نکته زیر را بدانید:

• الکترودهای مورد استفاده در تست
• احساسی که در زمان عبور جریان الکتریکی خواهید داشت
• دستورالعمل‌هایی که باید رعایت کنید

نوار عصب و عضله

الکترودهای مورد استفاده در تست نوار عصب و عضله

متخصص مغز و اعصاب یا یک تکنسین، الکترودهای سطحی را در نقاط مختلفی روی پوستتان قرار می‌دهد. تعیین این نقاط به محل مشاهده علائم در شما بستگی دارد یا اینکه متخصص ممکن است الکترودهای سوزنی را در محل‌های مختلفی، بسته به علائم شما وارد کند.

احساسی که در زمان عبور جریان الکتریکی خواهید داشت

بعضی اوقات الکترودها یک جریان الکتریکی بسیار اندکی را می‌گذرانند که در آن زمان ممکن است احساس یک پیچش یا گرفتگی کنید. الکترود سوزنی ممکن است باعث کمی ناراحتی یا درد شود که معمولا بعد از برداشتن سوزن این درد برطرف می‌شود. اگر نگران درد و ناراحتی هستید، می‌توانید از متخصص خود بخواهید تا وقفه‌ای کوتاه در حین انجام تست داشته باشد.

دستورالعمل‌هایی که در حین آزمایش عصبی عضلانی باید رعایت کنید

در حین انجام تست نوار عصب و عضله، متخصص نوار عصب و عضله بروز هرگونه فعالیت الکتریکی خودبه‌خودی را در هنگام استراحت عضلات ارزیابی خواهد کرد (فعالیتی که در بافت‌های عضلانی سالم وجود ندارد) و نیز میزان فعالیت در حینی که عضلاتتان را کمی منقبض می‌کنید کنترل می‌شود.

وی دستورالعمل‌هایی را برای استراحت دادن و منقبض کردن یک عضله را در زمان‌های مختلف به شما خواهد گفت. بسته به اینکه کدام عضله و اعصاب مورد آزمایش قرار می‌گیرند، ممکن است از شما بخواهد که وضعیتتان را در حین انجام آزمایش عوض کنید.

عوارض نوار عصب و عضله را بشناسید

ممکن است در نقاطی که الکترودهای سوزنی به درون عضلاتتان وارد شده، کمی کبودی کوچک و موقتی داشته باشید. این کبودی می‌بایست در طی چند روز از بین برود. اگر بعد از گذشت چند روز همچنان کبودی‌ها وجود داشت، با پزشک خود تماس بگیرید.

تست اندازه‌گیری سرعت هدایت عصبی (NCV)

یک آزمایش سرعت هدایت عصبی (NCV) برای ارزیابی آسیب و اختلال عصبی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این آزمایش که به آن تست هدایت عصبی نیز می‌گویند، میزان سرعت انتقال سیگنال‌های الکتریکی را درمیان اعصاب مرکزی اندازه‌گیری می‌کند.

سیستم اعصاب مرکزی در خارج از مغز و در طول طناب نخاعی شما واقع‌ شده است. این اعصاب به شما کمک می‌کنند تا عضلاتتان را کنترل کنید و حس‌ها را دریافت کنید. عصب‌های سالم، سیگنال‌های الکتریکی را سریع‌تر و با قدرت بیشتری نسبت به اعصاب آسیب‌دیده ارسال می‌کنند.

آزمایش اندازه گیری سرعت هدایت الکتریکی به پزشک کمک می‌کند تا آسیب‌های واردشده به رشته‌ی عصبی را از آسیب به غلاف میلین (پوشش حفاظتی اطراف عصب) تشخیص دهد. همچنین می‌تواند به پزشک کمک کند تا اختلال عصبی و مشکلی را که در آن یک آسیب عصبی عضلات را تحت تأثیر قرار داده است، از هم تشخیص دهد.

نوار عصب عضله چگونه گرفته میشود

آزمایش نوار عصب و عضله برای تشخیص چه بیماری‌هایی استفاده می‌شود؟

از یک تست نوار عصب NCV می‌توان برای تشخیص تعدادی از اختلالات عصبی و عضلانی استفاده کرد، از جمله:

• سندروم گیلن بازه
• سندروم تونل کارپال
• بیماری شارکوماری توث
• فتق دیسک کمر و گردن
• پلی نوروپاتی و نوروپاتی التهابی مزمن
• مشکلات عصب سیاتیک
• آسیب اعصاب محیطی

اقدامات ضروری در هنگام تست نوار عصب و عضله

مشخصات آزمایش نوار عصب و عضله ممکن است متغیر باشند، اما از یک فرآیند کلی پیروی می‌کنند:

1. از شما خواسته می‌شود تا هر نوع وسیله‌ی فلزی مانند جواهرات را که ممکن است در انجام آزمایش اختلال وارد کنند دربیاورید.
2. ممکن است لازم باشد که لباس‌هایتان را عوض کنید و روپوش بپوشید.
3. برای انجام تست، روی یک میز می‌نشینید یا دراز می‌کشید.
4. پزشک عصبی را که باید مورد آزمایش قرار بگیرد را پیدا می‌کند.
5. سپس دو الکترود را روی پوستتان قرار خواهد داد که یکی از آن‌ها عصب را تحریک می‌کند و دیگری این تحریک را ثبت می‌کند. ممکن است از یک ژل یا نوعی خمیر برای چسباندن الکترود به پوست استفاده کنند.
6. عصب توسط یک شوک الکتریکی مختصر از جانب الکترود تحریک‌کننده، تحریک شود. در یک تست معمولی، تحریک عصب‌ها در انگشت و ثبت تحریکات توس الکترودی در نزدیکی مچ دست انجام می‌گیرد.

کل این آزمایش حدودا ۲۰ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد. کمی احساس ناراحتی وجود خواهد داشت اما معمولا دردی احساس نمی‌شود. پزشک متخصص شما ممکن است این تست را در چند ناحیه انجام دهد.

در یک مطالعه، محققان از تست NCV برای بررسی و آزمایش آسیب واردشده به عصب زند زبرین که مسئول ایجاد حس در دستان و پاها است، استفاده کردند. با اضافه کردن یک محرک سوم به دو محرکی که به‌ طور عادی در این تست بکار برده می‌شوند، میزان حساسیت تست از ۸۰ درصد به ۹۶ درصد افزایش یافت.

تفسیر جواب نوار عصب و عضله

یکی از مزایای تست NCV این است که در این تست اندازه‌گیری عینی (خارجی) از سلامت اعصاب، در مقایسه با گزارش‌های غیر عینی از درد یا عملکرد ضعیف آن‌ها مدنظر می‌باشد.

به‌طورکلی یک سرعت هدایت عصبی بین ۵۰ تا ۶۰ متر در ثانیه، دامنه‌ای نرمال در این تست محسوب می‌شود. سرعتی خارج از این دامنه نشان می‌دهد که عصب آسیب‌دیده یا دچار بیماری شده است. اگرچه، این تست علت دقیق آسیب را نشان نمی‌دهد. تعداد زیادی از بیماری‌ها و مشکلات می‌توانند اعصاب را تحت تأثیر قرار دهند.

از جمله این بیماری‌ها می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سندروم تونل کارپال
• آسیب جراحتی به عصب میانی
• پلی نوروپاتی التهابی مزمن
• نوروپاتی دیابتی
• فلج عصب میانی القا شده از دارو
• بیماری شارکوماری توث
• بیماری فتق دیسک
• فشردگی اعصاب
• آسیب اعصاب محیطی
• آسیب وارده از داروهای درمان سرطان

دوره درمان و بهبودی یکسانی برای آسیب‌دیدگی یا بیماری‌های اعصاب وجود ندارد. روش‌های درمانی بر اساس شرایط خاص شما و نیز عصب آسیب‌دیده متغیر و متفاوت خواهند بود.

بیماری آبسه مغزی

آبسه مغزی یا اپیدورال نوعی عفونت در داخل مغز است که محدود به قسمت عفونی شده مغز بوده و معمولا یک یا چند قسمت مغز را در بر می‌گیرد. این بیماری باعث ایجاد مشکلاتی در عملکرد مغز و نخاع می‌شود.

نکته اصلی در درمان آبسه مغزی تشخیص زودهنگام بیماری است. بیماران مبتلا به آبسه مغزی باید فورا در بیمارستان بستری شوند و خیلی سریع آنتی بیوتیک مصرف کرده و احتمالا جراحی شوند و تحت مراقبت باشند.

هدف از درمان بیماری کاهش فشار موجود در سر و در صورت نیاز، تخلیه عفونت است. برای کنترل عفونت، تشنج، تب و دیگر مشکلات موجود از دارو استفاده می‌شود.

شدت بیماری به شدت عفونت در مغز بستگی دارد و وجود بیماری یا مشکلی در دیگر اعضای بدن نیز بر بیمار تاثیر می‌گذارد. در مواردی که بیماری فرد خیلی شدید باشد، بیمار برای تنفس راحت‌تر به دستگاه تنفس مصنوعی نیاز خواهد داشت.

بیماری آبسه و عفونت مغزی در بزرگسالان

آیا آبسه مغزی خطرناک است؟

هرچند امروزه احتمال ابتلا به آبسه مغزی بسیار کم است اما آبسه مغز زندگی فرد را به خطر می‌اندازد و باید هر چه زودتر تشخیص داده شده و درمان شود.

روش‌های درمانی مختلفی، مانند دارو و جراحی، برای درمان آبسه مغز وجود دارد که پزشک با توجه به اندازه، محل و ویژگی‌های آن، یکی از روش‌ها را برای درمان بیمار انتخاب می‌کند.

دکتر متخصص مغز و اعصاب پس از تشخیص بیماری و با توجه به شرایط بیمار، بهترین روش درمان را برای او تجویز می‌کند.

علت ایجاد آبسه مغزی

رایج‌ترین علت آبسه مغزی یک ویروس، قارچ یا باکتری است که از میان این سه، باکتری رایج‌ترین و مهم‌ترین علت ایجاد آبسه مغز می‌باشد.

یک ویروس یا باکتری به سه روش می‌تواند وارد بدن شده و مغز را عفونی کند. این سه روش عبارتند از:

• عفونت بخشی دیگر از جمجمه مانند عفونت گوش، سینوزیت یا آبسه دندان که مستقیما به مغز می‌رسد.
• عفونت قسمتی از بدن، مانند عفونتی که باعث ذات الریه می‌شود و از طریق خون به مغز می‌رسد.
• تروما، مانند وارد شدن آسیب شدید به سر که باعث شکستگی جمجمه شده و باکتری یا قارچ از راه شکستگی وارد مغز می‌شوند

با وجود موارد فوق، در برخی موارد منبع عفونت ناشناخته باقی می‌ماند.

چه عواملی باعث عفونت در مغز می‌شود؟

عواملی که ممکن است منجر به عفونت مغزی شوند عبارتند از:

• بیماری قلبی مادرزادی
• بیماری مننژیت
• عفونت مزمن گوش میانی و سینوس‌ها
• عفونت صورت یا پوست سر
• آسیب به سر یا شکستگی جمجمه
• تراکشن، یک وسیله پزشکی که دارای پایه‌ها یا پیچ‌هایی است که دور سر قرار داده می‌شود تا سر و گردن را بی‌حرکت نگه دارد. تراکشن در بیمارانی که دچار شکستگی گردن شده‌اند یا در جراحی‌هایی که نیاز به ثابت ماندن سر و گردن است، استفاده می‌شود.
• عفونت در اثر استفاده از شانت (وسیله‌ای که برای تخلیه مایع نخاعی اضافی استفاده می‌شود.)
• دیابت
• سیستم ایمنی سرکوب شده، وضعیتی که در آن بخاطر شرایط ژنتیکی یا مصرف داروهای قوی سرکوب کننده سیستم ایمنی، توانایی بدن برای مبارزه با عفونت دچار نقص و اختلال می‌شود.

نشانه ها و علائم آبسه مغزی

علائم آبسه در مغز ممکن است به سرعت یا به تدریج ظاهر شوند. این علائم عبارتند از:

• سردرد، که معمولا سردرد شدید در یک قسمت از سر است و با داروهای مسکن نیز تسکین پیدا نمی‌کند.
• تغییر وضعیت مغزی، مانند گیجی یا تحریک پذیری
• مشکل در عملکرد سیستم عصبی، مانند ضعف عضلانی، لکنت زبان یا فلج شدن یک طرف بدن
• تب ۳۸ درجه سانتیگراد یا بالاتر
• تشنج
• تهوع و استفراغ
• گرفتگی گردن
• تغییر دید، مانند دوبینی چشم و تاری دید (در اثر فشاری که آبسه روی عصب بینایی وارد می‌کند)

عوارض آبسه مغزی

عوارض آیسه مغز شامل موارد زیر است:

• آبسه مجدد
• آسیب مغز
• صرع
• مننژیت

آبسه مجدد

اگر بیمار احتمال دهد که آبسه عود کرده باید بلافاصله به پزشک مراجعه کند. احتمال آبسه مجدد در افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف یا بیماری قلبی سینوسی بیشتر است.

آسیب مغز

اگر آسیب خفیف یا ملایمی به مغز وارد شود، به مرور زمان بهبود می‌یابد اما آسیب شدید مغزی احتمالا دائمی خواهد بود و تاخیر در تشخیص و درمان برای بیمار خطرناک است.

صرع

افراد مبتلا به بیماری صرع مرتب تشنج می‌کنند.

مننژیت

مننژیت عفونتی کشنده‌ است که پرده مننژ مغز را درگیر کرده و نیاز به درمان فوری دارد و بیشتر در کودکان رایج است.

نحوه تشخیص آبسه مغزی

اگر فرد مشکوک به آبسه مغز باشد، پزشک یک ارزیابی اولیه بر اساس علائم بیماری، سابقه پزشکی و اینکه آیا فرد اخیرا به عفونت یا بیماری‌ ضعیف کننده سیستم ایمنی‌ مبتلا شده یا نه انجام می‌دهد.

برای تشخیص عفونت مغزی آزمایش‌های خون، ادرار و مدفوع انجام می‌شود. دیگر آزمایش‌های تشخیصی مورد استفاده عبارتند از:

• عکس رادیوگرافی
• ام آر آی
• سی تی اسکن
• کشت خلط سینه
• لومبار پانکچر (اسپینال تپ)

عکس رادیوگرافی

نوعی آزمایش تشخیصی است که از پرتوهایی با انرژی الکترومغناطیس برای تهیه تصویر از بافت‌ها، استخوان‌ها و اجزای داخلی مغز بر روی یک فیلم استفاده می‌کند.

ام آر آی برای تشخیص عفونت در مغز

ام آر آی (تصویرسازی با روش رزونانس مغناطیسی) یک روش تشخیصی است که در آن از آهن‌رباهای بزرگ، رادیوفرکانسی و کامپیوتر برای تهیه تصاویر دقیق از اندام‌ها و بافت‌های داخلی بدن استفاده می‌شود. ممکن است در حین اسکن از ماده کنتراست داخل وریدی استفاده شود تا آبسه بهتر نشان داده شود.

کاربرد سی تی اسکن برای تشخیص عفونت مغزی

سی تی اسکن نوعی تصویربرداری تشخیصی است که با استفاده از اشعه ایکس و کامپیوتر عکس‌های افقی یا محوری (که برش نامیده می‌شوند) از بدن تهیه می‌کند.

در سی تی اسکن تصاویر دقیقی از قسمت‌های مختلف بدن، از جمله استخوان‌ها، عضلات، چربی‌ها و اندام‌های دیگر تهیه می‌شود. سی تی اسکن نسبت یه عکس رادیوگرافی جزئیات بیشتری را نشان می‌دهد.

کشت خلط سینه

یک آزمایش تشخیصی بر روی اخلاطی که از ریه به دهان آمده و دفع می‌شود انجام می‌گیرد. کشت خلط معمولا برای تائید وجود عفونت انجام می‌شود.

لومبار پانکچر (اسپینال تپ) و تشخیص آبسه مغزی

یک سوزن مخصوص در قسمت پایین کمر، در داخل مجرای نخاعی قرار داده می‌شود. مجرای نخاعی همان فضای اطراف نخاع است. سپس فشار مجرای نخاعی و مغز اندازه‌گیری می‌شود.

ممکن است مقدار کمی از مایع مغزی نخاعی برداشته شده و آزمایش شود تا پزشک اطمینان حاصل کند که آیا عفونت یا مشکل دیگری وجود دارد یا خیر. اگر مغز دچار تورم شدید باشد یا تغییری در بافت‌های مغز مشاهده شود، ممکن است از روش لومبار پانکچر برای تشخیص عفونت یا بیماری استفاده شود.

گاهی ممکن است اصلا از لومبار پانکچر استفاده نشود (زیرا ممکن است بیمار دچار فتق مغزی شود یعنی مغز فشرده شده و سپس در اثر فشار زیاد، تغییر کند).

راههای درمان آبسه مغزی

آبسه مغزی یک وضعیت اورژانسی محسوب می‌شود. تورمی که در اثر آبسه به وجود می‌آید ممکن است مانع رسیدن غذا و اکسیژن به مغز شود. همچنین خطر پارگی آن نیز وجود دارد. اگر عفونت مغز درمان نشود، منجر به آسیب دائمی مغز شده و کشنده خواهد بود.

روش های درمان عفونت مغزی عبارتند از:

• درمان دارویی
• جراحی آبسه مغز

داروهای آبسه مغزی

اگر آبسه در قسمت‌های عمقی مغز یا کمتر از ۵/۲ سانتیمتر باشد، احتمالا با آنتی بیوتیک درمان می‌شود. همچنین از آنتی بیوتیک برای درمان هر نوع عفونت دیگری که باعث ایجاد آبسه شده نیز استفاده می‌شود.

در اکثر موارد پزشک قبل از تشخیص نهایی، درمان با آنتی بیوتیک را شروع می‌کند تا خطر ایجاد علائم دیگر را کاهش دهد. معمولا پزشکان انواع مختلف آنتی بیوتیک که برای ازبین بردن باکتری‌های مختلف مناسب هستند را تجویز می‌کنند. ممکن است بیمار به بیش از یک نوع آنتی بیوتیک نیاز داشته باشد.

درمان آبسه مغزی با دارو

جراحی آبسه مغزی

معمولا اگر آبسه با آنتی بیوتیک، کوچک‌تر نشود، جراحی عفونت مغز پیشنهاد می‌شود. همچنین اگر آبسه بیش از ۵/۲ سانتیمتر باشد، جراحی برای بیمار بهتر است. برداشت آبسه با جراحی معمولا با بازکردن جمجمه و کشیدن آب آبسه انجام می‌شود.

مایع خارج شده به آزمایشگاه فرستاده می‌شود تا علت عفونت مشخص شود. آگاهی از علت عفونت باعث می‌شود پزشک مناسب‌ترین آنتی بیوتیک را برای فرد تجویز کند. اگر آنتی بیوتیک موثر نباشد، بیمار به جراحی نیاز خواهد داشت. بنابراین آگاهی از علت آبسه برای انتخاب بهترین روش درمان ضروری است.

جراحی شامل تخلیه عفونت‌ها از طریق ایجاد یک سوراخ در جمجمه (مکش ساده) یا باز کردن جمجمه وبرداشت کامل آبسه (کرانیوتومی) می‌باشد.

سیستم عصبی بدن عبارت است از مغز، نخاع، دستگاه‌های حسی و تمامی اعصابی که این اندام‌ها را به دیگر مناطق بدن متصل می‌کنند.

آناتومی سیستم عصبی بدن شامل چه قسمت‌هایی است؟

آناتومی سیستم عصبی بدن انسان را می‌توان به دو زیر سیستم که با هم در تعامل هستند تقسیم کرد:

1. سیستم عصبی محیطی
2. سیستم عصبی مرکزی

سیستم عصبی مرکزی شامل مغز و نخاع است و سیستم عصبی محیطی شبکه گسترده‌ای از اعصاب است که سیستم عصبی مرکزی را به ماهیچه‌ها و قسمت‌های حسی مرتبط می‌سازد.

سییستم مغز و اعصاب انسان، سیستم بسیار پیچیده‌ای است که از بافت‌ها و سلول‌های گوناگون تشکیل شده و وظیفه و نوع عملکرد هر کدام بسیار متفاوت می‌باشد. اگر مبتلا به یکی از بیماری‌های سیستم عصبی هستید آشنایی با سیستم عصبی به طور مختصر و ساده شما را در درمان بیماری یاری می‌نماید.

بخشهای سیستم عصبی مرکزی

قسمت‌های مختلف سیستم عصبی مرکزی عبارتند از:

• پوست سر
• مننژ یا پرده‌های مغز
• سد خونی مغزی
• مغز
• نخاع

آناتومی سیستم عصبی مرکزی

پوست سر

جمجمه از مغز محافظت می‌کند و روی آن را پوست سر پوشانده است. پوست سر از یک لایه پوست بیرونی تشکیل شده که آزادانه به غلاف‌ ماهیچه متصل است. غلاف ماهیچه یک لایه تاندون مسطح و وسیع است که لایه‌های سطحی پوست را نگه می‌دارد.

پوشش استخوانی زیر غلاف ماهیچه، استخوان‌های جمجمه را محکم در بر گرفته و وظیفه محافظت از استخوان‌ها، غذارسانی به استخوان‌ها و ترمیم استخوان‌ها را بر عهده دارد.

مننژ یا پرده‌های مغز

در زیر لایه جمجمه، سه لایه پرده وجود دارد که مننژ یا پرده‌های مغز نامیده می‌شوند و مغز را احاطه کرده‌اند. لایه مننژی که به استخوان‌های جمجمه نزدیک‌تر است، سخت شامه (لایه ی محکم و خارجی مغز) نامیده می‌شود. در زیر لایه سخت شامه، لایه عنکبوتیه وجود دارد.

درونی‌ترین لایه مننژ، یک غشاء حساس به نام نرم شامه است. لایه نرم شامه، بر خلاف دیگر لایه‌های مننژ، محکم به سطح پیچاپیچ مغز چسبیده است. در بین لایه عنکبوتیه و نرم شامه، فضای زیر عنکبوتیه یا ساب آراکنوئید وجود دارد.

فضای زیر عنکبوتیه با مایع مغزی نخاعی پر شده است. این مایع آبکی توسط سلول‌های کوروئید پلکسوس (شبکه مشیمه‌ای) تولید می‌شود. شبکه مشیمه‌ای یا کوروئید پلکسوس، فضایی در هر بطن مغز است که از سلول‌های اپیتلیال مکعبی (که شبکه‌های مویرگی متراکم اطراف را در برگرفته‌اند) تشکیل شده است. مایع مغزی نخاعی مواد غذایی را به بافت‌های عصبی برده و مواد زائد را از بافت‌های عصبی خارج می‌کند.

سد خونی مغزی

بافت‌های سیستم عصبی مرکزی از محفاظت بیشتری برخوردار هستند زیرا مانند سایر بافت‌ها در معرض خون و سیستم ایمنی قرار ندارند. عروق خونی که مواد مغذی و سایر مواد شیمیایی را به مغز می‌رسانند، در بالای نرم شامه قرار دارند.

مویرگ‌های متصل به رگ‌های خونی مغز، نفوذپذیری کمتری نسبت به مویرگ‌های سایر نقاط بدن دارند. سلول های اندوتلیال مویرگی، اتصالات تنگی را تشکیل می‌دهند که انتقال اجزای خون به مغز را کنترل می‌کند.

علاوه بر این، مویرگهای جمجمه دارای روزنه‌ها (ساختاری پر از منفذ که توسط یک غشا محاصره شده‌ است) و کیسه‌های پینووکیتوتیک کمتری نسبت به دیگر مویر‌گ‌ها هستند. در نتیجه، مواد سیستم گردش خون ارتباط مستقیم با سیستم عصبی مرکزی ندارند.

این پدیده به نام سد خونی مغزی شناخته می‌شود. سد خونی مغزی مایع مغزی نخاعی را از آلودگی محافظت می‌کند و پاتوژن‌های میکروبی را از مغز دور نگه می‌دارد. در نتیجه هیچ میکروبیتا (جاندار ریز) طبیعی در مایع مغزی نخاعی وجود ندارد.

سد خونی مغزی نیز مانع حرکت بسیاری از داروها، به ویژه ترکیباتی که محلول در چربی نیستند، به مغز می‌شود. سد خونی مغزی انشعابات عمیقی برای درمان عفونت‌های سیستم عصبی مرکزی دارد، زیرا داروها نمی‌توانند از سد خونی مغزی عبور کرده و بر پاتوژن‌هایی که باعث عفونت می شوند تاثیر گذارند.

مغز

مغز، که برای محافظت بیشتر در جمجمه محصور شده، از سه قسمت اصلی تشکیل شده است:

• مغز پیشین که حافظه و تفکر را کنترل می‌کند
• مخچه که تعادل و هماهنگی را کنترل می‌کند
• بصل النخاع که فعالیت‌های غیر ارادی مثل ضربان قلب، تنفس و هضم را کنترل می‌کند.

مغز یک فرد بزرگسال ۳ پوند (حدود یک و نیم کیلوگرم) وزن دارد. مغز دارای ۱۰۰ بیلیون عصب است که نورون نامیده می‌شوند و تریلیون‌ها سلول کمکی به نام گلیا دارد.

نخاع

نخاع نیز مانند مغز در یک ساختار محافظت کننده محصور شده است. درون مهره‌ها، ماده‌ای از جنس پرده سخت شامه مغز، آراکنوئید یا عنکبوتیه، نرم شامه و یک سد خونی نخاعی وجود دارد که انتقال اجزای خون از رگ‌های خونی مرتبط با نخاع را کنترل می‌کند.

بخشهای سیستم عصبی محیطی

سیستم عصبی محیطی از اعصابی تشکیل شده که اندام‌ها، اعضا و دیگر قسمت‌های بدن را به مغز و نخاع متصل می‌کند. دستگاه عصبی محیطی، بر خلاف مغز و نخاع، هیچ محافظی از جنس استخوان، مننژ یا سدهای خونی ندارد. در نتیجه اعصاب سیستم عصبی محیطی بیشتر در معرض آسیب و عفونت هستند.

آسیب‌های میکروبی به اعصاب محیطی منجر به سوزش یا بی حسی می‌شود که به نام نوروپاتی شناخته شده است. آسیب‌های روحی و عوامل دیگری به جز عفونت، مانند برخی از داروها یا بیماری‌های مزمن مانند دیابت نیز باعث سوزش و بی حسی می‌شوند.

سلول‌های سیستم عصبی

بافت‌های سیستم عصبی مرکزی و محیطی از سلول‌هایی به نام سلول‌های گلیال (سلول‌های نوروگلیال ) و نورون‌ها (سلول‌های عصبی) تشکیل شده‌اند که در ادامه به بررسی هرکدام می‌پردازیم:

نورون‌ها

نورون‌ها همان سلول‌های عصبی هستند. نورون یک سلول تحریک‌پذیر الکتریکی است که اطلاعات را از طریق سیگنال‌های الکتریکی و شیمیایی پردازش کرده و سپس اطلاعات را انتقال می‌دهد.

سیگنال‌های شیمیایی از طریق سیناپس‌ها که اتصالات خاص با سلول‌ها هستند، به نورون‌ها می‌رسند. نورون‌ها به یکدیگر متصل شده و شبکه‌ای را تشکیل می‌دهند.

یک نورون معمولی شامل یک جسم سلولی (که سوما نامیده می‌شود)، یک دندریت و یک آکسون است. دندریت‌ها رشته‌هایی هستند که از جسم سلولی بوجود می‌آیند، و اغلب تا صدها میکرومتر گسترش یافته و دارای چندین شاخه هستند که یک درخت دندریتیک پیچیده را تشکیل می‌دهند. آکسون یک رشته سلولی خاص است که از جسم سلولی بوجود آمده و تا فاصله یک متر حرکت می‌کند.

سلول‌های گلیال

سلول‌های گلیال در سازماندهی نورون‌ها کمک کرده و چهارچوبی برای برخی از ویژگی‌های عملکردهای نورونی فراهم می‌کنند و همچنین در بهبود و التیام آسیب‌های عصبی نیز نقش دارند.

سیستم اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک

سیستم اعصاب پاراسمپاتیک، تعادل، ثبات و توازن بدن و همچنین کنترل بدن در حالت استراحت را بر عهده دارد و مسئول عملکرد استراحت و هضم در بدن است.

سیستم اعصاب سمپاتیک، کنترل‌کننده پاسخ‌های بدن در هنگام خطر و مسئول پاسخ جنگ یا فرار است. اعصاب سمپاتیک و پاراسمپاتیک بخشی از سیستم اتوماتیک هستند که مسئول اعمال غیر ارادی بدن انسان است.

نحوه عملکرد سیستم عصبی

سیستم عصبی دارای سه عملکرد مشترک بر اساس ورودی‌های حسی، هماهنگی و خروجی‌های حرکتی است.

ورودی‌های حسی

ورودی‌های حسی از گیرنده‌های حسی می‌آیند که تغییرات حسی درون و بیرون بدن را به مغز می‌رسانند. مجموع تمام اطلاعاتی که توسط این گیرنده‌ها جمع می‌شود را ورودی حسی می‌نامند.

سیستم عصبی این ورودی‌های حسی را پردازش و تفسیر کرده و تصمیم می‌گیرد که چه واکنشی انجام دهد. سیستم عصبی، اندام‌های مسئول مانند ماهیچه‌ها و غدد را فعال می‌سازد تا به ورودی پاسخ بدهند. این پاسخ را خروجی حرکتی می‌نامند.

آناتومی اعصاب بدن

هماهنگی حسی

عملکرد اولیه سیستم عصبی، کنترل و انتقال اطلاعات درسراسر بدن است. سیستم عصبی با استفاده از گیرنده‌های حسی، اطلاعات را از محیط گرفته و آنها را به قسمت‌های مختلف بدن می‌فرستد. ورودی‌های حسی به سیستم عصبی مرکزی ارسال می‌شود تا در آنجا پاسخ مناسب تعیین شود.

پاسخ حرکتی

هنگامی که پاسخ مشخص شد، سیگنال‌ها را از طریق خروجی حرکتی به عضلات یا غدد می‌فرستد تا پاسخ دادن آغاز شود. در انسان، وجود سیستم پیشرفته باعث شده تا مواردی مانند زبان، بیان مفاهیم به صورت انتزاعی، انتقال فرهنگ و بسیاری از ویژگی‌های دیگر جامعه به وجود آیند که اگر این سیستم عصبی پیشرفته وجود نداشت، چنین مواردی نیز وجود نداشتند.

بیماری اوتیسم یک اختلال نورولوژیک است که خودش را در سال‌های اولیه رشد کودک نمایان می‌کند. این اختلال باعث مشکلاتی چون رفتارهای تکراری، نقص در مهارتهای ارتباطی کلامی و غیرکلامی و رفتارهای اجتماعی می‌گردد.

منظور از اختلال اوتیسم در کودکان و بزرگسالان چیست؟

اختلال اوتیسم به گروهی از اختلالات پیچیده عصبی گفته می‌شود که به الگوهای تکراری و مشخص رفتاری و مشکلات ارتباطات و تعامل اجتماعی مربوط می‌شود. علائم اوتیسم از دوران کودکی شروع می‌شود و زندگی فرد را به شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد.

طیف وسیعی از علائم، مهارت‌ها و سطوح ناتوانی در عملکرد وجود دارد که می‌تواند در افراد مبتلا به اختلال اوتیسم رخ دهد. بعضی از کودکان و بزرگسالان مبتلا به اختلال اوتیسم به‌طور کامل قادر به انجام تمام فعالیت‌های روزمره زندگی هستند، درحالی ‌که دیگر بیماران اوتیسمی برای انجام فعالیت‌های اساسی نیاز به پشتیبانی زیادی دارند.

آیا اوتیسم درمان دارد؟

اوتیسم ناتوانی مادام العمر است که بر بعضی از کودکان و بزرگسالان تاثیر می‌گذارد. مشکل اصلی دشواری در مهارت‌های اجتماعی و ارتباطی و داشتن رفتارهای محدود یا تکراری است. کیفیت زندگی بسیاری از کودکان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم می‌تواند به‌طور قابل‌ توجهی با تشخیص زودهنگام و درمان مناسب بهبود یابد.

در حال حاضر هیچ روش استانداردی برای درمان بیماری اوتیسم وجود ندارد. راه‌های زیادی برای افزایش توانایی فرزند شما جهت رشد و یادگیری مهارت‌های جدید وجود دارد. شروع به یادگیری زودهنگام این مهارت‌ها می‌تواند نتایج بهتر به همراه داشته باشد. درمان اوتیسم شامل رفتاردرمانی و ارتباطات درمانی، آموزش مهارت‌ها و مصرف داروها برای کنترل علائم است.

درمان اوتیسم

علت بیماری اوتیسم چیست؟

متخصصین علت اصلی بیماری اوتیسم را نمی‌دانند اما تحقیقات نشان می‌دهد که ژن‌ها و محیط‌ زیست نقش مهمی ایفا می‌کنند.

برخی از عوامل خطر اوتیسم عبارت‌اند از:

• جنسیت
• داشتن خواهر و برادر مبتلا به اختلال اوتیسم
• داشتن پدر و مادر مسن
• ژنتیک

جنسیت

احتمال ابتلا پسران به اختلال اوتیسم بیشتر از دختران تشخیص داده شده است.

داشتن پدر و مادر مسن

مادری که زمان تولد نوزاد بیش از۳۵ ساله دارد یا پدری که ۴۰ ساله یا بیشتر است.

ژنتیک

بعضی از کودکان مبتلا به بیماری اوتیسم اختلال ژنتیکی خاصی نیز دارند. این شرایط شامل سندرم داون، سندرم X شکننده و اسکلروز توبول است.

علائم اوتیسم در کودکان و بزرگسالان

برای بسیاری از کودکان علائم بیماری اوتیسم با افزایش سن و رفتار درمانی بهبود می‌یابد. برخی از کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم در دوران نوجوانی ممکن است دچار افسردگی یا مشکلات رفتاری شوند و درمان آن‌ها هنگام انتقال به بزرگسالی ممکن است تغییراتی داشته باشد.

افراد مبتلا به اختلال اوتیسم معمولا در زمان بزرگسالی نیز نیاز به کمک و پشتیبانی دارند، اما بسته به‌ شدت اختلال، افراد مبتلا ممکن است قادر به داشتن شغل موفق و داشتن زندگی مستقل یا همراه با حمایت باشند.

شدت اختلال اوتیسم می‌تواند بسیار متفاوت باشد و بر اساس میزان ارتباط اجتماعی، اصرار بر محیط و فعالیت‌های مشابه و الگوهای تکراری رفتاری می‌تواند عملکرد روزانه فرد را تحت تاثیر بگذارد.

علائم اوتیسم عبارت‌اند از:

• مشکل در تعاملات اجتماعی
• ضعف در برقراری ارتباطات
• حساسیت به محرک‌های بیرونی

مشکل در تعاملات اجتماعی

افراد مبتلا به اوتیسم ایجاد و حفظ روابط را دشوار می‌دانند. این به این دلیل است که آن‌ها به‌طور غریزی به اشکال غیرکلامی ارتباطات مانند حالت صورت، حرکات فیزیکی و تماس چشمی پاسخ نمی‌دهند.

آن‌ها اغلب قادر به درک و بیان نیازهای خود نیستند زیرا آن‌ها قادر به تفسیر و درک نیازهای دیگران نیستند. این موضوع توانایی آن‌ها در به اشتراک گذاشتن علایق و فعالیت‌هایشان با دیگران را دچار لطمه می‌کند.

ضعف در برقراری ارتباطات

از آنجا که افراد مبتلا به بیماری اوتیسم در مهارت‌های ارتباطی مشکل دارند، ممکن است ملاقات با افراد و دوست شدن برایشان دشوار باشد. اغلب به نظر می‌رسد که آن‌ها در جهان خودشان زندگی می‌کنند.

آن‌ها همچنین ممکن است در پیشرفت گفتاری تاخیر داشته باشند و درک بسیاری از چیزهایی که افراد به آن‌ها می‌گویند برایشان دشوار است و این بر توانایی آن‌ها در ایجاد و حفظ مکالمات تاثیر می‌گذارد.

آن‌ها کنایه را درک نمی‌کنند و همه‌چیز را به معنای واقعی کلمه متوجه می‌شوند. افرادی که مبتلا به اوتیسم هستند اغلب بسیار صادق هستند، زیرا قبل از صحبت کردن چیزی را فیلتر نمی‌کنند.

این بیماران همچنین ممکن است عباراتی را که در تلویزیون شنیده‌اند یا کلماتی که افراد پیش از آن به آن‌ها گفته بودند تکرار کنند. برای افرادی که مبتلا به اوتیسم هستند و مهارت‌های زبان خوبی هم دارند، بیان نیازهایشان و تفسیر نیازهای دیگران دشوار است و ممکن است از جملات به‌ صورت تصادفی بدون توجه به معنا یا موضوع صحبت استفاده کنند.

حساسیت به محرک‌های بیرونی

افراد مبتلا به اختلال اوتیسم همچنین به صداها، لمس، مزه‌ها، بوها، نور و رنگ‌ها بیش ‌از حد حساس هستند. برای فرد اوتیسمی که دارای حساسیت بیش ‌از حد است، صداهایی که دیگران ممکن است متوجه آن‌ها نباشند، غیرقابل تحمل است و ممکن است نیازمند استفاده از محافظ گوش برای جلوگیری از شنیدن صداها باشد.

برخلاف بیماران اوتیسمی خیلی حساس، افراد مبتلا به بیماری اوتیسم نیز وجود دارند که هیچ حساسیتی نسبت به رفتارهای خود ایمنی ندارند و یا حساسیت آنها بیش ‌از حد پایین است برای مثال بیمار ممکن است به دست و پای خود آسیب بزند، بیش ‌از حد بچرخد یا سرش را به جایی بکوبد.

چگونگی تشخیص اختلال اوتیسم

تست اوتیسم در کودکان شامل پرسشنامه یا ابزار غربالگری برای جمع‌آوری اطلاعات در مورد پیشرفت و رفتار کودک می‌باشد. بعضی از ابزارهای غربالگری صرفا بر مشاهدات والدین تکیه می‌کنند، در حالی ‌که برخی دیگر بر ترکیبی از مشاهدات والدین و پزشک متکی هستند.

اگر ابزارهای غربالگری احتمال اختلال اوتیسم را نشان دهند، معمولا ارزیابی جامع‌تر انجام خواهد شد.

راههای کنترل و درمان بیماری اوتیسم

درمان قطعی اوتیسم وجود ندارد. درمان و مداخلات رفتاری برای بهبود علائم خاص طراحی‌ شده و می‌تواند این علائم را به‌طور قابل‌ توجهی بهبود بخشد. برنامه درمان مناسب با درمان‌ها و مداخلات همراه است که نیازهای خاص فرد را برآورده می‌کنند. اکثر متخصصان معتقدند که مداخله زودهنگام بهتر و مفیدتر است.

به طور کلی روش‌هایی که برای کنترل اختلال اوتیسم پیشنهاد می‌شود شامل موارد زیر است:

• مداخلات آموزشی و رفتاری
• دارو درمانی

مداخلات آموزشی و رفتاری

مداخلات رفتاری و آموزشی زودهنگام در بسیاری از کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم بسیار موفق بوده است. در این مداخلات درمانگرها از تمرینات آموزشی بسیار متمرکز و شدید برای کمک به مهارت‌های اجتماعی و زبان کودکان، مانند تجزیه ‌و تحلیل کاربردی رفتار استفاده می‌کنند که رفتارهای مثبت را تقویت می‌کند و مانع از رفتارهای منفی می‌شود.

درمان اختلال اوتیسم

علاوه بر این، مشاوره خانواده برای والدین و خواهر و برادر کودکان مبتلا به اختلال اوتیسم اغلب به خانواده‌ها کمک می‌کند تا با چالش‌های خاص زندگی با یک کودک مبتلا به اختلال اوتیسم مقابله کنند.

دارو درمانی اوتیسم

در حالی که دارو نمی‌تواند بیماری اوتیسم یا حتی علائم اصلی آن را درمان کند، اما برخی از داروها می‌توانند به کاهش علائم مرتبط مانند اضطراب، افسردگی و اختلال وسواس فکری و رفتاری کمک کنند. داروهای ضد روان‌پریشی برای درمان مشکلات رفتاری شدید استفاده می‌شوند.

همچنین در صورت وقوع تشنج، می‌توان آن را با یک یا چند داروی ضد تشنج درمان می‌شود. داروهایی که برای درمان افراد مبتلا به اختلال کمبود توجه مورد استفاده قرار می‌گیرند، می‌تواند به‌طور مؤثر برای کمک به کاهش تکانشگری و بیش فعالی در افراد مبتلا به بیماری اوتیسم استفاده شود.

والدین، مراقبین و افرادی که مبتلا به اوتیسم می‌باشند باید قبل از اتخاذ هر نوع درمان اثبات نشده احتیاط کنند.

شناخت بیماری آنوریسم مغزی

آنوریسم مغزی به معنای وجود یک ناحیه ضعیف و برآمده در دیواره شریانی است که به مغز خونرسانی می‌کند. در اغلب موارد آنوریسم یا کلاف مغزی هیچ علائمی ایجاد نمی‌کند و بیمار متوجه آن نمی‌شود.

در موارد نادری، آنوریسم مغزی پاره می‌شود و در نتیجه خونریزی مغزی و به دنبال آن، سکته مغزی ایجاد می‌شود. در صورتی که آنوریسم مغزی پاره شود، خونریزی زیر عنکبوتیه رخ می‌دهد. بسته به شدت خونریزی، ممکن است آسیب‌های مغزی یا مرگ رخ دهد. ناحیه‌ای که بیش از همه در آن خونریزی رخ می‌دهد، شبکه‌ای از رگ‌های خونی در پایه مغز است که حلقه شریانی ویلیس نام دارد.

آیا آنوریسم مغزی باعث مرگ میشود؟

آنوریسم مغزی با علائمی مانند سردرد ناگهانی، استفراغ، از دست دادن هوشیاری و تشنج همراه است. اگر شما یا یکی از اطرافیانتان چنین علائمی دارند، لازم است که سریعا به پزشک مراجعه کنید.

آنوریسم‌هایی که منجر به خونریزی شده باشند بسیار جدی و خطرناک هستند. در بسیاری از موارد، خونریزی آنوریسم مغزی منجر به مرگ یا ناتوانی‌هایی در بیمار می‌شود.

برای کنترل آنوریسم لازم است که بیمار در بیمارستان بستری شود و به منظور کاهش فشار داخلی مغز و کنترل تنفس و علائم حیاتی (مانند فشارخون) کاملا تحت نظر باشد و لازم است که برای پیشگیری از برآمدگی مجدد شریان‌ها، درمان‌های لازم صورت گیرند.

آنوریسم مغزی

علت آنوریسم مغزی چیست؟

ممکن است شخصی به صورت ارثی مستعد بروز آنوریسم مغزی باشد و یا اینکه بالا رفتن سن یا تصلب شرایین موجب بروز این مشکل شود. برخی از عوامل خطر نیز موجب افزایش احتمال بروز آنوریسم مغزی می‌شوند و یا در صورتی که شخص به آنوریسم مبتلا باشد، خطر پارگی آن را افزایش می‌دهند.

مهمترین دلایل پارگی آنوریسم مغزی عبارتند از:

• سابقه خانوادگی
• سابقه ابتلا به آنوریسم در گذشته
• جنسیت
• نژاد
• فشارخون بالا
• سیگار کشیدن

سابقه خانوادگی

افرادی که سابقه خانوادگی در ابتلا به آنوریسم مغزی دارند، بیش از دیگران در معرض ابتلا به آنوریسم مغزی هستند.

سابقه ابتلا به آنوریسم در گذشته

افرادی که قبلا دچار این مشکل شده‌اند، ممکن است در آینده مجددا نیز به آن دچار شوند.

جنسیت

زنان بیشتر از مردان دچار کلاف مغزی و خونریزی زیر عنکبوتیه می‌شوند.

نژاد

افرادی از نژاد آفریقای آمریکایی بیشتر از سفیدپوستان مستعد خونریزی زیر عنکبوتیه هستند.

فشارخون بالا

خطر بروز خونریزی زیر عنکبوتیه در افرادی که سابقه فشارخون بالا دارند بیشتر است.

سیگار کشیدن

سیگار کشیدن علاوه بر این که موجب بالا رفتن فشار خون می‌شود، به طور مستقیم نیز خطر پاره شدن آنوریسم مغزی را بسیار بالا می‌برد.

علائم آنوریسم مغزی چیست؟

آنوریسم مغزی در اغلب موارد موجب بروز هیچ علائمی نمی‌شود و طی تست‌های تشخیصی که برای سایر مشکلات انجام می‌شوند، به طور تصادفی تشخیص داده می‌شود. اما در برخی موارد دیگر، آنوریسم مغزی با ایجاد فشار بر روی نواحی از مغز، موجب بروز مشکلات و علائمی می‌شود.

در صورتی که این حالت رخ دهد، شخص دچار علائمی مانند سردرد شدید، تاربینی، تغییر در گفتار، درد گردن و سایر علائم می‌شود که این موضوع بستگی به محل بروز آنوریسم در مغز و شدت آن دارد.

علائم آنوریسم مغزی پاره شده معمولا به طور کاملا ناگهانی بروز می‌کنند. اگر هر یک از علائم زیر را دارید یا متوجه وجود آن در سایر افراد شدید، فورا با اورژانس تماس بگیرید:

• سردرد ناگهانی و شدید که با سردردهایی که تابه‌حال داشته‌اید فرق می‌کند.
• درد گردن
• سرگیجه، حالت تهوع و استفراغ
• حساسیت به نور
• غش کردن و از دست دادن هوشیاری
• تشنج

روشهای تشخیص آنوریسم مغزی

از آنجایی که آنوریسم مغزی موجب بروز هیچ علائمی نمی‌شود، این بیماری معمولا در حین تشخیص یا درمان سایر بیماری‌ها به طور تصادفی تشخیص داده می‌شود.

در صورتی که پزشک شما به وجود کلاف مغزی مشکوک باشد، ممکن است یکی از تست‌های تشخیصی زیر را تجویز کند:

• سی تی اسکن
• اسکن سی تی ای (CTA) یا توموگرافی کامپیوتری آنژیوگرام
• ام آر آی
• آنژیوگرام مغزی

سی تی اسکن

با کمک این تست می‌توان خونریزی مغزی را تشخیص داد. در صورتی که پزشک حدس بزند که آنوریسم مغزی شما پاره شده و خونریزی زیر عنکبوتیه رخ داده است، پانکسیون کمری (نمونه‌برداری از مایع مغزی نخاعی) نیز انجام می‌شود.

اسکن سی تی ای (CTA) یا توموگرافی کامپیوتری آنژیوگرام

این تست نسبت به اسکن سی تی دقیق‌تر است و با کمک آن بهتر می‌توان رگ‌های خونی را بررسی کرد. در این تست از اسکن سی تی، تکنیک‌های کامپیوتری ویژه و ماده کنتراست رنگی که در خون تزریق می‌شود، استفاده می‌شود.

اسکن ام آر آی

این تست مشابه با CTA است و در آن از میدان‌های مغناطیسی و امواج رادیویی برای عکسبرداری از رگ‌های خونی استفاده می‌شود. در این روش نیز ممکن است از ماده کنتراست رنگی برای رسیدن به وضوح بهتر عکس استفاده شود.

آنژیوگرام مغزی

طی این تست که لوله بسیار باریک از طریق رگی که در کشاله ران یا بازو قرار دارد وارد رگ‌های بدن شده و وارد مغز می‌شود. سپس یک ماده کنتراست رنگی درون شریان مغزی تزریق می‌شود. مانند تست‌های بالایی، ماده کنتراست رنگی موجب می‌شود که وجود هر مشکلی در رگ‌های مغزی از جمله آنوریسم، در تصاویر اشعه ایکس نمایان شود.

این تست بیشتر تهاجمی است و خطرات بیشتری به همراه دارد اما این روش بهترین راه ممکن برای تشخیص محل آنوریسم‌های کوچک (کمتر از ۵ میلی‌متر است)

نحوه درمان آنوریسم مغزی

پزشک شما قبل از انتخاب بهترین روش درمانی باید موارد مختلفی را مدنظر قرار دهد. عواملی که بر انتخاب روش درمان آنوریسم مغزی موثرند عبارت‌اند از سن، اندازه آنوریسم، سایر عوامل خطر و وضعیت کلی سلامتی شما.

از آنجایی که احتمال پاره شدن آنوریسم‌های کوچک (کمتر از ۱۰ میلی‌متر) کم است و جراحی برای درمان آنوریسم مغزی یک جراحی پرخطر محسوب می‌شود، در این موارد پزشک تنها وضعیت شما را تحت نظر می‌گیرد و جراحی انجام نمی‌دهد. پزشک راه‌هایی را برای سالم نگه داشتن عروق خونی به شما پیشنهاد می‌دهد مانند کنترل فشارخون و ترک سیگار.

درمان آنوریسم مغزی

اگر آنوریسم مغزی بزرگ باشد و یا موجب علائمی مانند درد شده باشد و یا این که شما سابقه پارگی آنوریسم مغزی در گذشته را داشته باشید، ممکن است جراحی آنوریسم مغزی برای شما تجویز شود.

از روش‌های زیر برای درمان آنوریسم مغزی پاره شده و پاره نشده استفاده می‌شود:

• روش آمبولازیسیون اندوواسکولار (بستن رگ از طریق جراحی بسته)
• روش کلیپس زدن با جراحی باز
• تغییر سبک زندگی

روش آمبولازیسیون اندوواسکولار (بستن رگ از طریق جراحی بسته)

طی این عمل جراحی یک لوله بسیار باریک وارد شریان مورد نظر می‌شود و در نزدیکی آنوریسم مغزی قرار می‌گیرد. در یکی از روش‌ها، یک سیم‌پیچ نرم از طریق لوله وارد شریان شده و درون آنوریسم را پر می‌کند و بنابراین احتمال پاره شدن آنوریسم بسیار کم می‌شود.

در روشی دیگر یک توری در آنوریسم قرار داده می‌شود تا جریان خون در فضای آنوریسم کم شود و آنوریسم پاره نشود. این روش از روش جراحی باز بسیار کم تهاجمی‌تر است اما با خطراتی مانند پاره شدن آنوریسم همراه است.

روش کلیپس زدن با جراحی باز

در این جراحی یک کلیپس فلزی کوچک در اطراف پایه‌ی آنوریسم قرار داده می‌شود تا این قسمت به طور کامل از جریان خون درون شریانی جدا شود. این کار موجب کاهش فشار روی آنوریسم می‌شود و از پاره شدن آن جلوگیری می‌کند. امکان انجام این جراحی به محل آنوریسم، اندازه آن و وضعیت کلی سلامت شما بستگی دارد.

هر دوی این جراحی‌ها باید در بیمارستان انجام شوند.

در برخی از موارد، شکل آنوریسم مغزی به گونه‌ای است که هر دو سر کلاف مغزی باید بریده شود و سپس دو انتهای رگ مجددا به هم بخیه زده شود، اما این حالت به ندرت رخ می‌دهد. گاهش اوقات این شریان به اندازه کافی بلند نیست که دوباره به هم بخیه زده شود که در این صورت از پیوند شریان که از شریان دیگری گرفته شده استفاده می‌شود.

تغییر سبک زندگی

اگر شما به آنوریسم مغزی پاره نشده دچار هستید، می‌توانید با ایجاد تغییراتی در سبک زندگی خود، احتمال پاره شدن آن را کاهش دهید. این موارد عبارتند از:

• سیگار نکشید و از مواد یا داروهای مخدر و نشاط آور استفاده نکنید. در صورتی که از این مواد استفاده می‌کنید، با پزشک خود مشورت کنید تا با طرح برنامه درمانی مناسب به شما کمک کند که مصرف این مواد را ترک کنید.
• رژیم غذایی سالمی داشته باشید و ورزش کنید. تغییر در سبک زندگی و ورزش کردن موجب کاهش فشارخون می‌شود.
• در مورد نحوه ایجاد تغییرات مناسب در رژیم غذایی و فعالیت‌های خود با پزشک مشورت کنید.
• مصرف کافئین را محدود کنید. کافئین یک ماد محرک است که می‌تواند موجب افزایش ناگهانی فشارخون شود.
• از وارد کردن فشار زیاد به بدن خود خودداری کنید. وارد کردن فشار زیاد و ناگهانی به بدن مانند زمانی که چیز سنگینی را بلند می‌کنید، موجب افزایش ناگهانی فشارخون می‌شود.

ام آر آی یک روش تصویربرداری پیشرفته است که از طریق آن می‌توان تصویر بافت‌های درونی بدن را دید. در صورتی که اصول ایمنی رعایت شود، ام ار ای یک روش کاملا ایمن برای تصویر برداری است.

تصویربرداری ام آر آی (MRI) و مزایای آن

تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (ام آر آی) روشی است که در آن از میدان مغناطیسی و امواج رادیویی برای تصویربرداری دقیق از ارگان‌ها و بافت‌های درون بدن استفاده می‌شود.

بیشتر دستگاه‌های ام آر ای بزرگ و لوله‌ای شکل هستند. زمانی که شما داخل دستگاه ام آر آی می‌شوید، میدان مغناطیسی باعث می‌شود که‌ اتم‌های هیدروژن به طور موقتی در بدن شما تغییر جهت یابند. امواج رادیویی باعث همسو شدن اتم‌ها و ایجاد شدن سیگنال‌های بسیار ضعیف شده که برای ساختن عکس‌های مقطعی‌ ام آر ای استفاده می‌شود.

دستگاه ام آر آی همچنین می‌تواند برای تولید عکس‌های سه بعدی که از زوایای مختلف دیده می‌شوند به کار برده شود. امروزه پزشکان برای عکس‌برداری از داخل بدن بیماران از دستگاهی به نام ام آر ای استفاده می‌کنند.

مزایای ام آر آی نسبت به دیگر تجهیزات عکس‌برداری این است که تصاویر واضح‌تری را ارائه می‌دهد؛ اما افرادی که اضافه وزن بسیار دارند یا از ایمپلنت‌های فلزی استفاده کرده‌اند برای استفاده از ام آر آی محدودیت دارند. همچنین زنان باردار نیز قبل از استفاده از دستگاه ام آر ای باید با پزشک یا متخصص رادیولوژی مشورت نمایند.

چرا عکس‌برداری به روش ‌ام آر آی انجام می‌شود؟

ام آر آی (MRI) یک روش غیرتهاجمی است که پزشک برای معاینه ارگان‌ها، بافت‌ها و سیستم اسکلتی بدن به کار می‌برد. با این روش تصاویری با کیفیت بالا از بدن گرفته می‌شود که به تشخیص بسیاری از بیماری‌ها و مشکلات کمک می‌کند.

انواع ام ار ای

ام ار ای انواع مختلفی دارد که شامل موارد زیر است:

• ام آر ای مغز و نخاع
• ام آر آی قلب و عروق خونی
• ام آر آی ارگان‌های داخلی دیگر
• ام آر آی استخوان‌ها و مفاصل
• ام آر آی سینه

انواع ام آر آی مغز

ام آر ای مغز و نخاع

در بسیاری از موارد از ام آر آی مغز و نخاع استفاده می‌شود. این تصاویر غالبا برای کمک به تشخیص بیماری‌های زیر به کار برده می‌شوند:

• آنوریسم عروق مغزی
• اختلالات چشم و گوش داخلی
• اسکلروز چندگانه (ام اس)
• آسیب‌دیدگی‌های نخاعی
• سکته مغزی
• تومورهای مغزی
• آسیب‌دیدگی‌های مغز ناشی از وارد آمدن ضربه به سر

یکی از انواع ام آر ای، ام آر آی (MRI) عملکردی مغز است. با این روش تغییرات متابولیسمی ایجاد شده در مغز اندازه‌گیری می‌شود. همچنین با این روش آناتومی مغز بررسی شده و مشخص می‌شود که کدام قسمت مغز عملکرد بحرانی دارد.

ام آر آی مغز به مشخص شدن قسمت‌های کنترل حرکتی و زبانی در مغز افرادی که می‌خواهند عمل مغز انجام دهند کمک می‌کند. ام آر آی عملکردی همچنین برای ارزیابی آسیب‌دیدگی ناشی از جراحات سر و اختلالاتی نظیر بیماری آلزایمر به کار می‌رود.

ام آر آی قلب و عروق خونی

ام آر آی قلب و عروق خونی برای بررسی و ارزیابی موارد زیر به کار برده می‌شود:

• اندازه و عملکرد دهلیزهای قلب
• ضخامت و حرکت دیواره‌های قلب
• گستردگی آسیب‌دیدگی‌های ناشی از حملات یا بیماری‌های قلبی
• مشکلات ساختاری در آئورت مانند آئوریسم یا انسداد آئورت
• التهاب یا انسداد عروق خونی

ام آر آی ارگان‌های داخلی دیگر

ام آر ای ممکن است برای بررسی تومورها یا ناهنجاری‌های دیگر در بسیاری از ارگان‌های بدن به کار برده شود. برخی از این ارگان‌ها عبارتند از:

• کبد و مجرای صفراوی
• کلیه‌ها
• طحال
• پانکراس
• رحم
• تخمدان‌ها
• پروستات

ام آر آی استخوان‌ها و مفاصل

ام آر آی (MRI) همچنین برای ارزیابی قسمت‌های زیر در بدن به کار برده می‌شود:

• ناهنجاری‌های مفصلی که به دلیل ضربه یا آسیب‌دیدگی‌های مکرر ایجاد شده‌اند مانند پارگی غضروف یا رباط‌ها
• ناهنجاری‌های دیسکی در ستون فقرات
• عفونت‌های استخوانی
• تومور استخوان و بافت نرم

ام آر آی سینه

ام آر آی همچنین ممکن است همراه با ماموگرافی برای تشخیص سرطان سینه به خصوص در زنانی که بافت توده‌ای در سینه دارند یا در آنهایی بیشتر در معرض ابتلا به این سرطان قرار دارند انجام شود.

عوارض ام آر آی چیست؟

از آنجا که در دستگاه MRI از میدان مغناطیسی قوی استفاده می‌شود، وجود تجهیزات فلزی در بدن ممکن است باعث ایجاد عوارضی شده یا بر قسمتی از تصاویر گرفته شده به روش ام آر آی تاثیر بگذارد.

قبل از انجام ام آر آی به تکنسین آن در مورد استفاده از دستگاه‌های الکترونیکی یا فلزی در بدن اطلاع دهید تا شما را از عوارض دستگاه ام ار ای آگاه سازند. برخی از این تجهیزات فلزی یا الکترونیکی عبارتند از:

• پروتزهای متحرک فلزی
• دریچه‌های مصنوعی قلب
• دیفیبلاتور متحرک قلب
• پیس میکر
• گیره‌های فلزی
• ایمپلنت‌های حلزونی
• گلوله یا هر شی‌ء فلزی دیگر

اگر شما خالکوبی کرده‌اید، از پزشک در مورد تاثیر آن بر تصاویر گرفته شده با ام آر ای سؤال کنید. برخی از جوهرهای تیره ممکن است حاوی مواد فلزی باشند.

قبل از انجام ام آر آی، به پزشک در مورد قصد خود برای بارداری اطلاع دهید. خطر ام ار ای در بارداری شامل اثرات میدان مغناطیسی روی جنین هنوز به طور دقیق مشخص نشده است. ممکن است پزشک از روش‌های جایگزین استفاده کرده یا تصویربرداری به روش ام آر آی را به تاخیر بیندازد.

قبل از انجام ام آر آی حتما به پزشک و تکنسین دستگاه در مورد مشکلات کلیوی و کبدی خود اطلاع دهید زیرا بیماری‌های این ارگان‌ها ممکن است باعث ایجاد محدودیت در عوامل کنتراست تزریقی را در حین اسکن محدود کند.

نحوه آماده شدن برای انجام ام آر آی

قبل از انجام ام آر آی، می‌توانید مطابق برنامه خود غذا خورده و داروهای خود را مصرف کنید مگر این که پزشک دستور دیگری داده باشد. معمولا از شما خواسته می‌شود اشیای فلزی که ممکن است بر میدان مغناطیسی تاثیر بگذارند را از خود دور کنید. برخی از این وسایل عبارتند از:

• جواهرات
• گیره سر
• عینک
• ساعت
• کلاه‌گیس
• پروتزهای دندانی
• سمعک
• سینه‌بند

آمادگی برای ام آر آی

در حین انجام ام آر آی چه اقداماتی انجام می‌شود؟

دستگاه MRI مانند یک لوله بزرگ باریک است که هر دو طرف آن باز است. شما روی یک تخت متحرک دراز کشیده و به سمت داخل این لوله هدایت می‌شوید. یک تکنسین از اتاق دیگری شما را تحت نظر دارد و شما می‌توانید از طریق یک میکروفون با او صحبت کنید.

اگر شما ترس از محوطه‌های بسته دارید (کلاستروفوبیا) به شما داروهایی داده می‌شود که در هنگام انجام ام آر آی خوابیده و اضطراب کمتری داشته باشید. بیشتر افراد این فرآیند را بدون مشکل انجام می‌دهند.

دستگاه ام آر آی یک میدان مغناطیسی قوی و امواج رادیویی هدایت شده اطراف شما ایجاد می‌کند. انجام این فرایند دردی به همراه ندارد. شما میدان مغناطیسی یا امواج رادیویی را احساس نمی‌کنید و قسمت متحرکی هم در اطراف شما وجود ندارد.

در حین انجام ام آر آی، قسمت داخلی مگنت، ضربات مکرر، ضربان و صداهای دیگری ایجاد می‌کند. استفاده از محافظ گوش یا گوش دادن به موسیقی می‌تواند اثر این نویزها را کاهش دهد.

در برخی موارد، ماده کنتراست که معمولا گادولینیوم است ممکن است از طریق سیاهرگ‌های دست یا بازو تزریق به شما شود. ماده کنتراست برخی ظواهر تصویر را بهبود می‌بخشد. احتمال بروز واکنش‌های آلرژیک در اثر استفاده از ماده کنتراستی که در ام آر آی به کار برده می‌شود کمتر از ماده کنتراستی است که در سی تی اسکن استفاده می‌شود.

فرآیند انجام ام آر آی ممکن است از ۱۵ دقیقه تا بیش از یک ساعت طول بکشد. شما باید کاملا بی‌تحرک باشید زیرا هر حرکتی باعث تار شدن عکس می‌شود.

در هنگام انجام ام آر آی عملکردی شما باید برخی کارها را انجام دهید که عبارتند از ضربه زدن با شصت به انگشتان دیگر، سائیدن سنباده یا پاسخ به پرسش‌هایی که از شما می‌شود. این کارها به مغز در کنترل فعالیت‌ها کمک می‌کند.

مراقبت بعد از ام آر آی

اگر شما تحت تاثیر داروهای آرام‌بخش نباشید می‌توانید بلافاصله پس از انجام اسکن به فعالیت‌های روزمره و عادی خود بپردازید. اما اگر برای انجام این اسکن به بیمار آرام‌بخش داده شود پرسنل ممکن است تا یکی دو ساعت بعد از دریافت داروی آرامش‌بخش بیمار را مرکز نگه داشته تا کاملا هوشیار شود.

تفسیر جواب ام آر آی

پزشکی که برای تفسیر تصاویر MRI آموزش دیده است (رادیولوژیست) تصاویر گرفته شده از شما را آنالیز کرده و به پزشک شما گزارش می‌دهد. پزشک شما هر مطلب مهمی را با شما در میان گذاشته و مراحل را با شما پیش می‌برد.

هزینه ام آر آی

ام آر آی نسبت به دیگر تجهیزات عکس‌برداری مانند سی تی اسکن هزینه بیشتری دارد اما به دلیل اینکه تصاویر واضح‌تری را ارائه می‌دهد. اکثر متخصصین برای تشخیص دقیق بیماری‌ها استفاده از آن را ترجیح می‌دهند. مثلا برای اختلالات مغزی مانند تومور مغزی با وجود اینکه هزینه ام آر آی مغز بیشتر از سایر روش‌های عکس برداری است، اما توصیه می‌شود تنها ام آر آی انجام شود.

اختلال یادگیری یک مشکل شایع در میان کودکان است که باعث می‌شود کودک با وجود داشتن هوش عادی یا حتی بیشتر از آنها، در خواندن، نوشتن، هجی کردن، استدلال کردن، به خاطر آوردن، و یا سازماندهی اطلاعات، مشکل داشته باشند. این مقاله به بررسی انواع اختلال یادگیری می‌پردازد و راهکارهای مناسب جهت درمان این اختلال را بیان می‌کند.

اختلال یادگیری در کودکان شامل چه مواردی می‌شود؟

اختلال یادگیری مشکلی است که بر چگونگی دریافت و پردازش اطلاعات فرد تاثیر می‌گذارد. کودکانی که مبتلا به اختلال یادگیری هستند ممکن است در هریک از موارد زیر دچار مشکل شوند:

• خواندن
• نوشتن
• محاسبات ریاضی
• درک جهت‌های فضایی

اختلال در یادگیری کودکان هیچ ربطی به هوش فردی ندارد. به عبارت بهتر، کودکی که دچار اختلال یادگیری است فقط ممکن است چیزها را به ‌طور متفاوتی ببیند، بشنود یا درک کند. این مسئله می‌تواند کارهای روزمره نظیر مطالعه برای امتحان یا تمرکز داشتن سر کلاس را بسیار دشوار کند.

فرد مبتلا به این اختلال می‌تواند تدابیری اتخاذ کند تا بتواند این تفاوت‌ها را راحت‌تر مدیریت کند. با شناخت زودتر علائم احتمالی اختلال یادگیری، والدین می‌توانند هرچه زودتر به فرزند خود کمک لازم را بکنند. تاخیر در راه افتادن و صحبت کردن یا مشکل در اجتماعی شدن می‌تواند از علائم اختلال یادگیری در کودکان نوپا، دانش آموزان و دبستانی‌ها باشد.

اگر شاهد این علائم در فرزند خود هستید به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید تا مغز کودک و اختلال عصبی مرکزی وی را مورد سنجش و یررسی قرار دهد.

اختلالات یادگیری در کودکان

پزشک می‌تواند داروهایی تجویز کند تا اختلال یادگیری برطرف شده و مشکلات جانبی مثل استرس و اضطراب کاهش یابد. همچنین متخصص می‌تواند تشخیص دهد که آیا کودک شما مبتلا به بیش فعالی و عدم تمرکز (ADHD) است یا خیر؛ زیرا بیش فعالی خود می‌تواند سبب اختلال یادگیری شود که این مشکل با مصرف دارو قابل کنترل است.

انواع اختلال یادگیری

انواع مختلفی از اختلالات و ناتوانی‌های یادگیری وجود دارند که می‌توانند روی کودک تاثیرات مختلفی داشته باشند. نکته حائز اهمیت آن است که اختلال بیش فعالی و نقص توجه (ADHD) و اختلال اوتیسم شبیه اختلالات یادگیری نیستند.

انواع اختلال های یادگیری عبارتند از:

• دیسپراکسیا یا اختلال کنش‌پریشی در کودکان
• دیسلکسیا (خوانش‌پریشی)
• دیسگرافیا (نوشتار‌ پریشی)
• دیسکلکولیا (محاسبه‌ پریشی)
• اختلال پردازش شنوایی
• اختلال پردازش بینایی

دیسپراکسیا یا اختلال کنش پریشی در کودکان

این اختلال روی مهارت‌های حرکتی کودک تاثیر می‌گذارد. مهارت‌های حرکتی به ما در حرکت و هماهنگی عضلات کمک می‌کنند. طفل مبتلا به دیسپراکسیا ممکن است به اشیا برخورد کند یا در نگهداشتن قاشق یا بستن بند کفش خود دچار مشکل شود. بعدها ممکن است در کارهایی مثل نوشتن و تایپ کردن نیز با اشکال مواجه شود.

مشکلات دیگر مرتیط با دیسپراکسیا عبارتند از:

• مشکل در تکلم
• حساسیت به نور، لمس، طعم یا بو
• مشکل در حرکت چشم‌ها

دیسلکسیا (خوانش پریشی)

خوانش پریشی بر چگونگی پردازش زبان فرد تاثیر می‌گذارد و می‌تواند خواندن و نوشتن را با مشکل مواجه کند. این اختلال همچنین می‌تواند سبب مشکلاتی در دستور زبان، خواندن و درک مطلب شود. کودکان ممکن است در بیان شفاهی خود نیز مشکل پیدا کنند و افکار خود را در حین گفتگو تنها کنار هم بچینند.

اختلالات یادگیری دیسلکسیا

دیسگرافیا (نوشتار‌ پریشی)

این اختلال روی توانایی‌های نوشتاری فرد تاثیر می‌گذارد. افراد مبتلا به نوشتار‌ پریشی ممکن است مشکلات متنوعی داشته باشند که عبارتند از:

• دستخط بد
• مشکل در هجی کردن کلمات
• مشکل در انتقال افکار روی کاغذ

اختلال یادگیری دیسگرافیا

دیسکلکولیا (محاسبه‌ پریشی)

این اختلال بر توانایی فرد در انجام محاسبات ریاضی تاثیر می‌گذارد. اختلال یادگیری ریاضی می‌تواند اشکال زیادی داشته باشد و علائم آن از فردی به فرد دیگر متفاوت است.

اختلال یتدگیری دیسکلکولیا

محاسبه‌ پریشی در خردسالان ممکن است بر یادگیری شمردن و به‌خاطر آوردن اعداد تأثیر بگذارد. با بالا رفتن سن کودک، او ممکن است در حل کردن مسائل پایه ریاضی یا حفظ کردن جدول ضرب دچار مشکل شود.

اختلال پردازش شنوایی

این مشکل به نحوه پردازش صداهای دریافت شده توسط مغز مربوط می‌شود و ربطی به نقص در سیستم شنوایی ندارد. افراد مبتلا به این اختلال ممکن است در موارد زیر نیز دچار مشکل شوند:

• یادگیری خواندن
• تمیز قائل شدن بین صداهای اصلی و پس‌زمینه
• پیروی از دستورات شفاهی
• گفتن تفاوت‌های بین کلمات شبه آوا (که آوای شبیه هم دارند)
• به‌خاطر سپردن چیزهایی که می‌شنوند.

مشکلات شنوایی

اختلال پردازش بینایی

کودک مبتلا به این اختلال در تفسیر اطلاعات دیداری دچار مشکل است. ممکن است برای چنین فردی خواندن یا گفتن تفاوت بین دو چیز شبیه به هم کار سختی باشد. افراد مبتلا به اختلال پردازش بینایی اغلب در هماهنگی بین دست و چشم مشکل دارند.

مشکل بینایی

نحوه تشخیص اختلال یادگیری

تشخیص اختلال یادگیری در کودکان و ناتوایی‌های یادگیری می‌تواند مشکل باشد زیرا هیچ گونه فهرستی از علائم قطعی که با هر کودکی متناسب در بیاید موجود نیست. همچنین بسیاری از کودکان سعی می‌کنند مشکل خود را پنهان کنند. ممکن است علائمی به جز شکایت‌های مکرر در مورد انجام تکالیف یا عدم تمایل به رفتن مدرسه مورد توجه شما قرار نگیرد.

با این وجود، موارد زیر می‌تواند نشانه‌هایی از نوعی اختلال یادگیری باشد:

• عدم اشتیاق به خواندن یا نوشتن
• مشکل در به‌‌یاد آوردن چیزها
• آهسته کار کردن
• مشکل در پیروی از قوانین و راهنمایی‌ها
• مشکل تمرکز در انجام کاری
• مشکل درک معانی مجازی
• کمبود توجه به جزئیات یا توجه بیش از حد به جزئیات
• مهارت‌های اجتماعی ضعیف
• آشوب و اغتشاش

راه های درمان اختلال یادگیری

اگر اختلالات یادگیری بدون درمان رها شوند، کودک ممکن است در انجام تکالیف مدرسه دچار احساس ناکامی و سرخوردگی کند که این می‌تواند منجربه به اعتماد به نفس پایین، افسردگی و دیگر مشکلات شود.

متخصصین معمولا تلاش می‌کنند تا با کار کردن روی نقاط قوت کودک و ایجاد راه‌هایی برای جبران نقاط ضعف موجود، به او کمک کنند مهارت‌هایی را بیاموزد. این مداخلات بسته به ماهیت و دامنه‌ی این اختلالات متفاوت است.

موارد زیر، تنها چند مثال کوچک از روش‌های درمان اختلال یادگیری است که مربیان با استفاده از آن‌ها، به کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری خاص کمک می‌کنند.

روشهای درمان دیسلکسیا شامل موارد زیر است:

• تکنیک‌های ویژه‌ی تدریس
• تغییرات کلاسی
• استفاده از تکنولوژی

تکنیک‌های ویژه تدریس

این روش‌ها شامل کمک به کودک برای یادگیری از طریق تجارب چندحسی و دادن بازخورد فوری به‌منظور تقویت توانایی او در به‌خاطر آوردن کلمات است.

تغییرات کلاسی

برای مثال، معلمین می‌توانند به دانش‌آموزان مبتلا به دیسلکسیا زمان بیشتری برای انجام تکالیف داده و از آنها با آزمون‌های ضبط شده امتحان بگیرند تا کودک به‌جای خواندن سؤالات به آنها گوش دهد.

استفاده از تکنولوژی

برای کودکان مبتلا به دیسلکسیا ممکن است شنیدن نوارهای ضبط شده کتاب یا استفاده از برنامه‌های پردازش کلمه با ویژگی چک کردن املا یا هجی کلمات مفید باشد.

روشهای درمان دیسگرافیا (نوشتار‌پریشی) شامل موارد زیر است:

• استفاده از ابزار مخصوص
• استفاده از تکنولوژی
• روش‌های دیگر کاهش نیاز به نوشتن

ابزار مخصوص

معلمین می‌توانند امتحان شفاهی بگیرند، یادداشت‌برداری کنند و یا برای کودک شرایطی را فراهم کنند که به‌جای نوشتن، پاسخ‌های خود را ضبط کند.

استفاده از تکنولوژی

به کودک مبتلا به نوشتار‌پریشی می‌توان یاد داد که از برنامه‌های پردازش کننده کلمات یا دستگاه ضبط صدا به‌جای نوشتن با دست استفاده کند.

روش‌های دیگر کاهش نیاز به نوشتن

معلمین می‌توانند یادداشت، خلاصه یا برگه‌های چاپ شده در اختیار این دانش‌آموزان قرار دهند.

روش های درمان دیسکلکولیا (محاسبه پریشی) شامل موارد زیر است:

• تکنیک‌های دیداری
• استفاده از روش‌های کمکی برای به‌خاطر سپردن
• استفاده از رایانه

تکنیک‌های دیداری

برای مثال معلمین می‌توانند تصویر کلمات مشکل‌دار را بکشند و به دانش‌آموز نشان دهند که چگونه می‌تواند با استفاده از مدادرنگی بخش‌های مشکل‌دار را از هم تمیز دهد.

استفاده از روش‌های کمکی برای به‌خاطر سپردن

قافیه و موسیقی از جمله تکنیک‌هایی هستند که می‌توانند برای به‌خاطر سپردن مفاهیم ریاضی به کودک کمک کنند.

استفاده از رایانه

کودک مبتلا به محاسبه‌پریشی می‌تواند از رایانه برای مشق‌ها و تمرینات خود استفاده کند.

روش های درمان دیسپراکسیا (کنش‌ پریشی) شامل موارد زیر است:

• محیط آرام یادگیری
• پیشاپیش کودک را در جریان بگذارید
• کاردرمانی

محیط آرام یادگیری

برای کمک به کودکی که دچار حساسیت به صدا یا عوامل حواس پرتی است، مربیان می‌توانند ترتیبی دهند تا کودک در مکان آرامی آزمون دهد، صامت خوانی کند یا فعالیت‌های دیگری را که نیازمند تمرکز است انجام دهد.

پیشاپیش کودک را در جریان بگذارید

برای مثال کودکی که نسبت به صدا حساس است در صورتی که از قبل درمورد رویدادهایی مثل مانورهای آتش‌سوزی در مدرسه و گردهم‌آیی‌ها بداند، برایش بهتر است.

کاردرمانی

تمرینات ورزشی با هدف تمرکز بر کارهای روزمره می‌تواند به کودک مبتلا به ضعف در هماهنگی عضلات کمک کند.

کودک مبتلا به اختلال یادگیری ممکن است با عزت نفس پایین، سرخوردگی و مشکلات دیگر دست به گریبان باشد. متخصصین بهداشت و روان می‌توانند به کودک کمک کنند که این احساسات را درک کند، ابزار مدیریت آن را پرورش دهد و ارتباطات سالمی پایه‌ریزی کند.

کودکان مبتلا به اختلالات یادگیری گاهی بیماری‌های دیگری نظیر بیش ‌فعالی نیز دارند. این بیماری‌ها درمان خاص خود را می‌طلبد که می‌تواند شامل مداوا و مصرف دارو باشد.

تربیت کودک مبتلا به اختلال یادگیری

بهترین کاری که شما به عنوان پدر یا مادر می‌توانید انجام دهید تنها آن است که کودکتان را عاشقانه دوست داشته باشید و او را حمایت کنید. نکات زیر نیز می‌تواند در کمک به فرزندتان موثر باشد:

• هرچه می‌توانید یاد بگیرید
• حامی فرزندتان باشید
• مطمئن شوید که کودکتان عادات سالمی دارد
• به خلق‌وخوی کودکتان توجه کنید

هرچه می‌توانید یاد بگیرید

همه حقایق را در مورد اختلال یادگیری و چگونگی تاثیر آن بر روند یادگیری کودکتان بیاموزید.

حامی فرزندتان باشید

قوانین آموزش عالی کشور و سیاست‌های مدرسه را بشناسید تا به این وسیله اطمینان حاصل کنید که فرزندتان بیشترین بهره را از مدرسه رفتن می‌برد. بسیاری از خدمات می‌تواند در دسترس شما قرار گیرد؛ اما تا مادامی که درخواست نکنید به شما ارائه نخواهد شد.

مطمئن شوید که کودکتان عادات سالمی دارد

کودکی که شب به اندازه کافی می‌خوابد، رژیم متعادلی دارد و زیاد ورزش می‌کند هم از لحاظ مغزی و هم جسمی کودک سالم‌تری است.

به خلق‌وخوی کودکتان توجه کنید

مراقب علائم افسردگی نظیر بدخلقی، تغییرات خواب یا اشتها و یا عدم علاقه به فعالیت‌های معمول باشید.

سرگیجه ، درمان سرگیجه

سرگیجه اصطلاحی است که برای توصیف طیفی از احساسات مانند احساس غش کردن، منگی سر، عدم تعادل و ضعف به کار می‌رود و می‌تواند باعث ایجاد حس غلطی مبنی بر چرخش فضای اطراف در دور سر شود. در این مقاله پیرامون درمان سرگیجه و چرخیدن محیط صحبت نموده و علت چرخیدن اتاق دور سر را مورد بررسی قرار می‌دهیم.

سرگیجه چیست؟

تقریبا همه افراد در زمانی از زندگی خود احساس عدم تعادل یا چرخیدن محیط به دور سر خود را داشته‌اند که این علائم معمولا با نام سرگیجه شناخته می‌شوند. این مشکل شیوع بالایی دارد ولی در صورتی‌که علت سرگیجه عواملی مانند فشار پایین خون و یا بیماری پارکینسون باشند می‌تواند به عارضه‌ای جدی تبدیل شود.

این عارضه در صورت درمان نشدن می‌تواند فعالیت‌های روزانه مانند رانندگی کردن و یا حتی راه رفتن را با مشکل مواجه کند، بنابراین مهم است که به هنگام مشاهده علائمی مثل حالت تهوع و سرگیجه به پزشک خود مراجعه کنید.

سرگیجه دائمی

بروز سرگیجه دائمی و مکرر می‌تواند به طور جدی زندگی شما را تحت تاثیر قرار دهد، ولی با این وجود به ندرت نشانه‌ای از یک عارضه خطرناک است. درمان سرگیجه به علت و علائم آن بستگی دارد. این درمان اثربخش خواهد بود ولی ممکن است مشکل شما دوباره بروز کند.

انواع سرگیجه ها

سرگیجه از نظر پزشکی، معنی به خصوصی ندارد ولی چهار عارضه اصلی وجود دارند که به‌عنوان انواع سرگیجه در نظر گرفته می‌شوند که عبارتند از:

1. چرخیدن محیط به دور سر یا احساس حرکت اجسام ثابت
2. سنگینی سر
3. عدم تعادل

درمان انواع سرگیجه

چرخیدن محیط به دور سر یا احساس حرکت اجسام ثابت

زمانی که این مشکل در جریان زندگی عادی فرد به وجود می‌آید نشان‌دهنده‌ی مشکلی در سیستم وستیبولار گوش داخلی می‌باشد.

این سیستم مسئول حفظ تعادل بدن بوده و موقعیت بدن و سر شما را در فضا درک می‌کند. در حدود نیمی از موارد سرگیجه، از این نوع هستند.

سنگینی سر

سنگینی سر که با نام سنکوپ خفیف نیز شناخته می‌شود حالتی است که فرد احساس می‌کند در حالت غش کردن قرار دارد. این حالت معمولا به دلیل بلند شدن بسیار سریع و یا تنفس عمیق به تعداد لازم برای ایجاد این حس بروز پیدا می‌کند.

عدم تعادل

عدم تعادل از جمله مشکلات مربوط به راه رفتن می باشد. فرد مبتلا به عدم تعادل زمانی که بر روی پاهای خود می‌ایستند احساس عدم تعادل کرده و فکر می‌کنند در حال زمین خوردن هستند.

برای کدام سرگیجه به متخصص مغز و اعصاب مراجعه کنید؟

سرگیجه هایی که در زیر ذکر شده‌اند نیاز به مراجعه به متخصص مغز و اعصاب و عکس‌برداری دارند: 

• سرگیجه جدید در سن بالای ۵۰ سال
• سرگیجه در افراد مبتلا به دیابت یا فشار خون یا چربی خون بالا
• سرگیجه در بیماران قلبی و یا مبتلا به آریتمی قلبی
• سرگیجه در بیماران مبتلا به ام اس
•  سرگیجه‌هایی که با خوابیدن و یا دراز کشیدن بدتر می‌شود
•  سرگیجه‌هایی که بیش از ۲۴ ساعت طول بکشد
•  سرگیجه با علائمی مانند دوبینی چشم و تاری دید و ضعف عضلانی یا بی‌حسی یک طرفه بدن و یا با کاهش سطح هوشیاری

علت سرگیجه و سنگینی سر چیست؟

علت سرگیجه می‌تواند شامل دلایل بسیار متفاوتی باشد. از جمله مشکلات مربوط به گوش داخلی، دریازدگی و اثرات دارویی. در برخی از مواقع این مشکل به دلیل یک عارضه پزشکی ایجاد می‌شود مثل گردش خون نامناسب، عفونت و یا آسیب.

احساسی که سرگیجه برای شما ایجاد می‌کند و عواملی که باعث شروع آن می‌شوند، سرنخ‌هایی برای پیدا کردن دلایل سرگیجه هستند.

به طور کلی علت سرگیجه می‌تواند شامل موارد زیر باشد:

1. عارضه‌های عصبی
2. مشکلات مربوط به گوش داخلی (گیج رفتن سر)
3. مشکلات مربوط به گردش خون
   1. کاهش فشارخون
   2. گردش خون ناکافی
   3. فقر آهن (کم‌خونی)
   4. پایین بودن قند خون (هیپوگلایسمی)
4. داروها
5. اختلالات اضطراب
6. گرمازدگی و از دست رفتن آب بدن

درمان و علت بروز سرگیجه

عارضه‌های عصبی

برخی از اختلالات عصبی مثل بیماری پارکینسون و ام اس می‌توانند به‌طور پیش‌رونده باعث از دست دادن تعادل شوند.

مشکلات مربوط به گوش داخلی (گیج رفتن سر)

مغز افرادی که به اختلالات گوش داخلی مبتلا هستند، سیگنال‌هایی را از گوش داخلی دریافت می‌کند که با اطلاعات دریافت شده از چشم و عصب‌های حسی مطابقت ندارند. این مشکل باعث ایجاد پریشانی می‌شود.

مشکلات مربوط به گردش خون

در صورتی‌که قلب شما خون کافی را به طرف مغز پمپ نکند ممکن است احساس سرگیجه و غش کردن و یا عدم تعادل داشته باشید.

از جمله علل این مشکل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کاهش فشارخون
2. گردش خون ناکافی
3. فقر آهن (کم‌خونی)
4. پایین بودن قند خون (هیپوگلایسمی)

 کاهش فشارخون

کاهش شدید و ناگهانی فشار سیستولی خون (عدد بالاتر به هنگام اندازه‌گیری فشارخون) می‌تواند سبب سنگینی موقتی سر و یا احساس غش کردن شود. این مشکل ممکن است پس از ایستادن بسیار سریع ایجاد شود. این عارضه با نام هیپوتانسیون ارتواستاتیک نیز شناخته می‌شود.

 گردش خون ناکافی

عارضه‌هایی مثل آسیب به عضله قلبی، حمله قلبی، آریتمی قلبی و یا حمله ایسکمیک گذرا می‌توانند سبب سرگیجه شوند. همچنین کاهش حجم خون می‌تواند سبب کمبود خون‌رسانی به مغز و گوش داخلی شود.

فقر آهن باعث کم‌خونی و سرگیجه میشود

از جمله علائم دیگری که با داشتن کم‌خونی همراه با سرگیجه بروز پیدا می‌کنند می‌توان به خستگی مفرط، ضعف و رنگ‌پریدگی اشاره کرد.

پایین بودن قند خون (هیپوگلایسمی)

این مشکل معمولا در افراد مبتلا به دیابت که از انسولین استفاده می‌کنند رخ می‌دهد. سرگیجه (سنگین شدن سر) ممکن است با تعریق شدید و اضطراب همراه باشد.

داروهایی که باعث سرگیجه می شوند

سرگیجه ممکن است یکی از عوارض جانبی برخی از داروها مانند داروهای ضد تشنج، ضدافسردگی، آرام‌بخش‌ها و داروهای خواب‌آور باشد. به‌طور خاص، داروهایی که فشارخون را کاهش می‌دهند در صورتی‌که فشارخون را بیش‌ازحد پایین بیاورند سبب سرگیجه و غش کردن می‌شوند.

اختلالات اضطراب

برخی از انواع خاص اختلالات اضطراب می‌توانند سبب سرگیجه و سنگینی سر شوند. از جمله این اختلالات می‌توان به حمله‌های عصبی و یا ترس از ترک خانه و قرار گرفتن در محیط‌های باز و بزرگ (آگورافوبیا) اشاره کرد.

گرمازدگی و از دست رفتن آب بدن

اگر در آب و هوای گرم فعالیت می‌کنید و یا اگر مقدار کافی مایعات نمی‌نوشید ممکن است به دلیل گرمازدگی و یا کمبود آب بدن احساس سرگیجه کنید. این مشکل در افرادی که داروهای خاص مربوط به قلب مصرف می‌کنند بارزتر است.

مشکلات و عوارض سرگیجه چیست؟

افرادی که به سرگیجه دچار می‌شوند ممکن است آن را با علائم بسیار متفاوتی توصیف کنند. از جمله عوارض سرگیجه شامل موارد زیر می‌شود:

•  توهم حرکت کردن یا چرخیدن (گیج رفتن سر)
•  احساس معلق بودن، سرگیجه و سنگینی سر
• سردرد ناگهانی یا شدید
•  استفراغ ممتد
•  تغییرات ناگهانی در تکلم و حس بینایی و شنوایی
•  تلوتلو خوردن و مشکل در راه رفتن
•  غش کردن
•  درد سینه یا ضربان قلب نامنظم
•  بی‌حسی یا ضعف
•  تنگی نفس
•  تب بالا
•  خشک شدن و گرفتگی گردن
•  آسیب به سر
•  تشنج

روشهای تشخیص سرگیجه توسط پزشک متخصص

تشخیص سرگیجه یک فرایند پیچیده است و معمولا به چندین تست مختلف نیاز دارد. در اکثر موارد روند تشخیص با بررسی دقیق سوابق پزشکی و یک معاینه فیزیکی شروع می‌شود. هرچقدر که در مورد زمان شروع سرگیجه، زمانی که سرگیجه شیوع بیشتری دارد و احساسات خود به هنگام بروز سرگیجه اطلاعات دقیقتری به پزشک بدهید، او بهتر می‌تواند تشخیص را انجام دهد.

تست حرکت چشم

یکی از شاخصه‌های سیستم تعادلی بدن که به راحتی قابل اندازه‌گیری است، حرکت سریع و ناخودآگاه چشم به نام دودوئک یا نیستاگموس می‌باشد.

با تحریک دستگاه عصبی شما با روش‌های مختلف که باعث تحریک دستگاه تعادلی می‌شوند و سپس اندازه‌گیری دقیق حرکت چشم، پزشک شما می‌تواند در مورد مشکلات موجود در دستگاه وستیبولار، اطلاعات زیادی را کسب کند.

از جمله آزمایشات دیگر می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

•  آزمایش عصب کرانیال
• تست موقعیتی حرکت دادن سر
•  آزمایشات تعادل ایستایی مانند تست رومبرگ

آزمایشات مخصوص نیز شامل موارد زیر است:

• تست فشار فیستولا
•  سی تی اسکن
• اسکن MRI

راههای درمان سرگیجه چیست؟

روش‌های درمانی متعددی برای سرگیجه و مشکلات تعادلی وجود دارند. متخصص شما می‌تواند روش درمانی مناسب برای شما را بررسی کند. روشهای درمان سرگیجه شامل موارد زیر است:

1. درمان خانگی سرگیجه و تغییر در سبک زندگی
2. دارو درمانی
3. عمل جراحی
4. تمرینات
5. سایر روش‌ها

راه‌های درمان سرگیجه

روش خانگی درمان سرگیجه و تغییر در سبک زندگی

سرگیجه معمولا به صورت خود به خودی از بین می‌رود. اگر شاهد سرگیجه های مکرر بودید، نکات زیر را در نظر داشته باشید:

•  از انجام حرکت‌های ناگهانی خودداری کرده و برای تعادل بیشتر و در صورت نیاز با عصا راه بروید.
• نور محیط را به اندازه مناسب و کافی تنظیم کنید.
•  بلافاصله به هنگام احساس سرگیجه بنشینید یا دراز بکشید. اگر شاهد سرگیجه شدید هستید، به‌طور ثابت در یک اتاق تاریک دراز بکشید و چشم‌های خود را ببندید.
•  اگر به‌طور ناگهانی و مکرر به سرگیجه دچار می‌شوید، از رانندگی و انجام کارهای حساس خودداری کنید.
•  استفاده از کافئین، الکل، نمک و تنباکو را کنار بگذارید. استفاده بیش ‌از حد از این مواد می‌تواند علائم و نشانه‌های عارضه شما را تشدید کند.
•  مقادیر کافی مایعات مصرف کنید، از یک رژیم غذایی سالم استفاده کنید، به مقدار کافی بخوابید و از استرس دوری کنید.
•  اگر سرگیجه شما به علت مصرف داروی خاصی می‌باشد، در مورد قطع مصرف و یا کاهش دوز آن با پزشک خود گفتگو کنید.
• در یک محیط خنک استراحت کنید و آب یا نوشیدنی‌های ورزشی بنوشید.

دارو درمانی

داروهای ضد سرگیجه متعددی وجود دارند که می‌توانند به شما در مراحل اولیه یا شدید سرگیجه کمک کنند. این داروها همان داروهایی هستند که برای درمان دریازدگی به کار می‌روند. این داروها معمولا در دوره‌های ۳ تا ۱۴ روزه تجویز می‌شوند که به عارضه مورد درمان بستگی خواهد داشت.

عمل جراحی

تنها بخش بسیار جزئی و کوچکی از افراد مبتلا به سرگیجه برای بهبود علائم خود نیازمند عمل جراحی می‌باشند. عمل جراحی تنها برای افرادی در نظر گرفته می‌شود که پس از استفاده‌ی بلندمدت از داروها و انجام برنامه‌های توان‌بخشی، بهبودی در علائم وی مشاهده نشده است.

تمرینات توانبخشی برای رفع سرگیجه

برخی از انواع تمرینات رفع سرگیجه و درمان آن عبارتند از:

1. تمرین تعادل گوش درونی
2. تمرینات کاوتورن کوکسی
3. تمرین تثبیت چشم
4. حرکات تغییر موقعیت مجاری نیم‌دایره‌ی گوش (CRP)
5. تمرینات برانت داروف

تمرین تعادل گوش درونی

تمرین تعادل گوش درونی روندی است که به مغز شما این اجازه را می‌دهد تا کنترل تعادل بدن را دوباره به دست گرفته و زمانی که بین اندام‌های وستیبولار گوش داخلی چپ و راست ناهماهنگی ایجاد شده و یا این ارگان‌ها آسیب دیده‌اند، علائم سرگیجه کاهش یابد.

تمرینات کاوتورن کوکسی

هدف از انجام تمرینات کاوتورن کوکسی شل شدن عضلات گردن و شانه‌ها، تمرین دادن چشم‌ها برای حرکت مستقل از سر، تمرین تعادل برای موقعیت‌های عادی روزانه، تمرین حرکات سر که باعث سرگیجه می‌شوند، بهبود هماهنگی کلی بدن و تقویت حرکات طبیعی بدن می‌باشد.

تمرین تثبیت چشم

هدف از انجام تمرین تثبیت چشم، بهبود توانایی بینایی و قدرت تمرکز بر روی یک شی ثابت در زمان حرکت کردن سر می‌باشد.

حرکات تغییر موقعیت مجاری نیم‌دایره‌ی گوش (CRP)

هدف از انجام حرکات تغییر موقعیت مجاری نیم‌دایره‌ی گوش (CRP)، درمان افراد مبتلا به سرگیجه وضعیتی حمله‌ای خوش‌خیم (BPPV) با استفاده از یک سری حرکات سر و اندام فوقانی می‌باشد که این حرکات توسط یک متخصص آموزش دیده انجام خواهند شد.

تمرینات برانت داروف

تمرینات برانت داروف را می‌توانید در منزل و بدون نیاز به کمک یک متخصص انجام دهید. این حرکات جزو تمرینات عادت دهنده بوده و روشی برای تغییر موقعیت مجاری نیم‌دایره (CRP) نیست!

بدین معنی که این روش نمی‌تواند موقعیت ذرات را تغییر دهد ولی می‌تواند آن‌ها را پراکنده کرده و به شما کمک کند تا با استفاده از حرکات مکرر سر، به علائم سرگیجه عادت کنید.

دیگر روش‌های درمانی سرگیجه در خانه 

•  رفتاردرمانی شناختی (CBT) می‌تواند برای افرادی که به استرس، اضطراب و یا افسردگی مبتلا هستند مفید باشد.
•  روش‌های آرامش بخشی و تمرینات تنفسی می‌توانند برای کاهش استرس و اضطراب مؤثر واقع شوند.
•  بسیاری از افراد می‌گویند که مدیتیشن نیز می‌تواند استرس را کاهش دهد.

ام اس یک بیماری التهابی مرتبط با سیستم عصبی مرکزی است که علت و علائم متفاوتی دارد. از راه های درمان بیماری ام اس دارو درمانی و فیزیوتراپی است که مشورت با بهترین متخصص مغز و اعصاب به شما کمک می‌کند تا بهترین روش درمانی را انتخاب کنید.

بیماری ام اس چیست؟

تصلب بافت چندگانه یا ام اس یک بیماری طولانی مدت است که می‌تواند بر مغز، نخاع و اعصاب بینایی چشم‌ها تاثیر بگذارد. بیماری ام اس باعث مشکلاتی در بینایی، تعادل، کنترل عضلات و سایر عملکردهای بدن می‌گردد.

تاثیرات آن اغلب برای هر شخص مبتلا به بیماری متفاوت است. برخی افراد دارای علائم خفیفی هستند و نیازی به درمان ندارند. سایر افراد در انجام امور روزمره مشکل پیدا می‌کنند.

بیماری ام اس ام اس چگونه بوجود میاد؟

ام اس یک بیماری التهابی مزمن در سیستم عصبی مرکزی (مغز و نخاع) است و زمانی رخ می‌دهد که سیستم ایمنی بدن به مواد چربی به نام میلین که برای محافظت از رشته‌های عصبی دور آنها می‌پیچند، حمله می‌کنند. اعصاب بدون پوسته بیرونی آسیب می‌بینند و ممکن است بافت اسکار شکل بگیرد.

آسیب بدین معنی است که مغز نمی‌تواند سیگنال‌ها را بطور مناسب در بدن ارسال کند. همچنین اعصاب آنطور که باید برای حرکت و احساسات کمک نمی‌کنند.

چه افرادی ام اس می گیرند؟

هر فردی می‌تواند دچار بیماری ام اس شود، اما احتمال ابتلا به آن در زنان دو برابر بیشتر است و معمولا بین ۱۵ تا ۶۰ سالگی تشخیص داده می‌شود. احتمال ابتلا به ام اس در صورتی که سابقه خانوادگی ابتلا به این بیماری یا سایر اختلالات خود ایمنی وجود داشته باشد، بالاتر است.

داشتن سابقه مونونوکلئوز و  سیگاری بودن نیز خطر ابتلا به ام اس را افزایش می‌دهد .

چگونه بفهمیم ام اس داریم یا نه؟

علائم ام اس در مراحل اولیه می‌توانند بطور مکرر ظاهر و برطرف شوند؛ ممکن است در یک دوره زمانی یک علامت داشته باشید و سپس به مدت چند ماه یا حتی چند سال هیچ علائمی نداشته باشید.

ام اس می‌تواند تاثیر بدی بر زندگی داشته باشد مگر اینکه بطور زود هنگام تشخیص داده شده و درمان شود.

علت بیماری ام اس (MS) در مردان و زنان چیست؟

پزشکان دقیق نمی‌دانند که چه عاملی باعث ام اس می‌شود، اما عوامل زیادی وجود دارند که به نظر موجب افزایش احتمال ابتلا به بیماری می‌شوند.

برخی علت بیماری ام اس عبارتند از:

1. افرادی که دارای برخی ژن‌ها هستند ممکن است بیشتر مستعد ابتلا به این بیماری باشند.
2. سیگار کشیدن نیز می‌تواند خطر آن را افزایش دهد.
3. برخی افراد ممکن است بعد از ابتلا به یک عفونت ویروسی مانند ویروس اپشتین‌بار یا هرپس ویروس انسانی ۶ که باعث می‌شود سیستم ایمنی بدن نتواند بطور طبیعی کار کند، دچار ام اس شوند. عفونت ممکن است موجب تحریک بیماری یا برگشت آن شود. دانشمندان در حال مطالعه بر روی رابطه‌ی بین ویروس‌ها و ام اس هستند، اما هنوز پاسخ واضحی نیافته‌اند.
4. برخی مطالعات نشان می‌دهند که ویتامین D که از نور خورشید دریافت می‌شود، موجب تقویت سیستم ایمنی بدن شده و از ابتلا به ام اس جلوگیری می‌کند. برخی افرادی که بیشتر مستعد ابتلا به بیماری هستند در صورتی که به نواحی آفتابی بروند، احتمالا کمتر در معرض خطر خواهند بود.

علت بیماری ام اس MS

عوامل و دلایل ابتلا به ام اس

برخی عوامل و دلایل ابتلا به ام اس که خطر ابتلا به بیماری را افزایش می‌دهند شامل موارد زیر است:

1. سن
2. جنسیت
3. سابقه خانوادگی

سن

شروع بیماری در ۷۰ درصد از بیماران در سنین بین ۲۰ تا ۵۰ سالگی و متوسط آن ۳۰ سالگی است. این بیماری همچنین هم در افراد جوان و هم افراد مسن رخ می‌دهد. در موارد نادر قبل از ۱۵ سالگی یا بعد از ۶۰ سالگی نیز مشاهده شده است.

جنسیت

ام اس در زنان حدود ۲.۵ برابر بیشتر شایع است. شکاف جنسیتی در میان افرادی که در جوانی دچار ام اس می‌شوند بیشتر است. هرچند برخی مطالعات نشان می‌دهد که مردان در اثر بیماری بیشتر ناتوان می‌شوند.

سابقه خانوادگی

ابتلا به بیماری ممکن است برخی افراد را بیشتر مستعد ابتلا به آن کند، هر چند برای شخصی که تمام عوامل ژنتیکی که در ام اس نقش دارند را به ارث برده باشد، خطر ابتلا به آن تنها حدود ۲ تا ۴ درصد است.

برخی مطالعات نشان می‌دهند که اعضای خانواده‌ای که دچار ام اس هستند احتمالا در یک سن مشخص دچار بیماری می‌شوند. با این حال سابقه خانوادگی پیش‌بینی نمی‌کند که آیا یک عضو خانواده به همان شدت دچار بیماری می‌شود یا خیر.

علائم بیماری ام اس در مردان و زنان چیست؟

علائم بیماری ام اس در مردان و زنان عبارتند از:

1. مشکل در راه رفتن
2. احساس خستگی
3. ضعف یا گرفتگی عضلانی
4. تاری دید یا دوبینی چشم
5. بی‌حسی و مور مور شدن
6. مشکلات جنسی
7. کنترل ضعیف مثانه یا روده
8. درد
9. افسردگی
10. مشکل در تمرکز یا یادآوری

شروع سن بیماری ام اس

اولین علائم ام اس اغلب در سنین ۲۰ تا ۴۰ سالگی بروز پیدا می‌کنند. بیشتر افراد مبتلا به ام اس دچار حملاتی می‌شوند که مرحله عود بیماری نامیده می‌شود که طی آن شرایط بطور چشمگیری بدتر می‌شود. پس از این حملات معمولا دوره بهبودی است و علائم بهبود می‌یابند. برای سایر افراد، بیماری در طول زمان بدتر می‌شود.

انواع دوره‌های ام اس (ms)

ام اس اغلب بصورت یکی از سه دوره بالینی رخ می‌دهد که هر یک ممکن است خفیف، متوسط یا شدید باشند. این دوره‌ها عبارتند از:

1. عود کننده – فروکش کننده (RRMS)
2. پیشرونده – اولیه (PPMS)
3. پیشرونده – ثانویه (SPMS)

بیماری ام اس عود کننده – فروکش کننده (RRMS)

خصوصیت نوع ام اس عود کننده – فروکش کننده بهبودی نسبی یا کامل بعد از حملات است. این حالت شایع‌ترین نوع ام اس می‌باشد و ۷۰ تا ۷۵ درصد از بیماران مبتلا به ام اس در ابتدا مبتلا به دوره عود کننده – فروکش کننده می‌شوند.

ام اس عود کننده – فروکش کننده

بیماری ام اس پیشرونده – اولیه (PPMS)

این نوع بیماری یک دوره پیشرونده از زمان آغاز است. علائم معمولا برطرف نمی‌شوند. ۱۵ درصد از افراد مبتلا به ام اس دچار نوع پیشرونده – اولیه هستند، هرچند تشخیص معمولا باید بعد از زمانی که فرد برای یک دوره زمانی با ناتوانی پیشرونده زندگی کرده اما حملات حادی را تجربه نکرده است، انجام شود.

ام اس پیشرونده

بیماری ام اس پیشرونده – ثانویه (SPMS)

ام اس پیشرونده – ثانویه در واقع دوره‌ عود کننده – فروکش کننده‌ای است که بطور ثابتی پیشرونده می‌شود. در این حالت حملات و بهبودهای نسبی بطور مکرر رخ می‌دهند. از بین ۷۰ تا ۷۵ درصد از افرادی که دچار بیماری نوع عود کننده- فروکش کننده می‌شوند، بیشتر از ۵۰ درصد ظرف ۱۰ سال و ۹۰ درصد ظرف ۲۵ سال دچار نوع پیشرونده- ثانویه می‌شوند.

ام اس پیشرونده

تشخیص بیماری ام اس چگونه است؟

تشخیص بیماری ام اس می‌تواند دشوار باشد، زیرا علائم آن می‌تواند شبیه به بسیاری از اختلالات دیگر باشد. در صورتی که مبتلا به آن باشید، باید به متخصصی مراجعه کنید که مغز و سیستم عصبی را درمان می‌کند و متخصص مغز و اعصاب نام دارد. وی سابقه پزشکی شما را بررسی کرده و علائم کلیدی آسیب عصبی در مغز، نخاع و اعصاب بینایی را کنترل می کند.

هیچ آزمایش مشخصی وجود ندارد که بتواند ابتلا به ام اس را تایید کند. پزشک از چندین آزمایش برای معاینه شما استفاده خواهد کرد که شامل موارد زیر هستند:

1. آزمایش‌های خون برای کنترل بیماری‌هایی که باعث علائم مشابه می‌شوند، مانند بیماری لایم و ایدز
2. تعادل، هماهنگی، بینایی و سایر عملکردهای خود را کنترل کنید تا متوجه شوید که اعصابتان چگونه عمل می‌کنند.
3. آزمایشی که تصاویری دقیق از ساختارهای داخل بدن تهیه می‌کند که ام آر آی نام دارد.
4. تجزیه و تحلیل مایعی که نقش ضربه‌گیر را در مغز و نخاع دارد و مایع مغزی نخاعی نامیده می‌شود. افراد مبتلا به ام اس معمولا دارای پروتئین‌های خاصی در مایع مغزی نخاعی خود هستند.
5. آزمایش‌هایی به نام پتانسیل برانگیخته که فعالیت الکتریکی مغز را اندازه می‌گیرد.

راه درمان قطعی ام اس (ms) چیست؟

در حال حاضر هیچ درمان قطعی برای ام اس وجود ندارد، اما برخی درمان‌ها می‌توانند موجب بهبود وضعیت بیمار شده و باعث شوند که بدن بطور مناسب عمل کند. برخی راه های درمان ام اس شامل دارو و فیزیوتراپی است.

درمان ام اس (ms)

دارو های ام اس

پزشک می‌تواند داروهایی را تجویز کند که ممکن است دوره بیماری را کاهش دهند، از حملات پیشگیری کرده یا آنها را درمان کنند، علائم را تسکین دهند یا به کنترل استرسی که می‌تواند همراه با بیماری باشد کمک کنند.

دارو های ام اس که ممکن است روند بیماری را کند کنند یا به درمان آسیب عصبی کمک کنند عبارتند از:

1. اینترفرون بتا (Avonex ،Betaseron و Rebif)
2. کوپلیمر-۱ (Copaxone)
3. داکلیزوماب (Zinbryta)
4. دالفامپریدین (Ampyra)
5. دی‌متیل فومارات (Tecfidera)
6. ناتالیزوماب (Tysabri)
7. میتوکسانترون (Novantrone)
8. اوکرلیزوماب (Ocrevus)
9. تری فلونومید (Aubagio)

ممکن است پزشک برای کوتاه‌تر کردن و کاهش شدت حملات ام اس استروئید تجویز کند. همچنین می‌توان داروهای دیگری مانند شل کننده‌های عضلانی، آرام بخش یا سم بوتولینوم (بوتاکس) را برای تسکین اسپاسم‌های عضلانی و درمان برخی علائم دیگر امتحان کرد.

داروی اینترفرون

اینترفرون‌ها و گلاتیرامر استات، مجموعا به عنوان «عوامل تغییر دهنده بیماری» شناخته می‌شوند، این عوامل تمایل دارند که به جای اثر گذاشتن بر روی علائم کنونی، دوره بیماری را تغییر دهند.

اینترفرون‌ها به کلاسی از پیام‌رسان‌های شیمیایی در بدن به نام ایکوسانوئیدها و سیتوکین‌ها تعلق دارند که به تنظیم عملکرد سیستم ایمنی کمک می‌کنند (برخی از اینها تورم را افزایش داده و برخی آن را سرکوب می‌کنند).

اینترفرون‌ها، که به کلاس سیتوکین از مواد شیمیایی تعلق دارند، عمدتا دارای فعالیت‌های ضد ویروسی بوده، بر سیستم ایمنی اثر گذاشته و رشد تومور را مهار می‌کنند، اما آشکار نیست که کدام فعالیت اینترفرون‌ها مسئول اثر معالج آنها بر روی بیماری ام اس می‌باشد.

انواع اینترفرون به صورت زیر می‌باشند:

1. اینترفرون نوع یک
2. اینترفرون نوع دو

اینترفرون نوع یک

اینترفرون آلفا (اینترفرون لکوسیت) با لکوسیت‌های آلوده به ویروس و غیره ساخته می‌شوند. اینترفرون بتا (اینترفرون فیبروبلاست) با فیبروبلاست‌های آلوده به ویروس یا سلول‌های اپیتلیال آلوده به ویروس و غیره ساخته می‌شود.

اینترفرون نوع دو

اینترفرون گاما (اینترفرون ایمنی) با سلول‌های T فعال‌شده‌ و سلول‌های NK خاصی تولید می‌شوند. اینترفرون گاما در پاسخ به تحریک آنتی‌ژن (شامل آنتی‌ژن‌های ویروسی) یا میتوژن از لیمپوسیت‌ها ساخته می‌شوند.

گلینیا (فینگولیمود)

فینگولیمود یک درمان برای ام اس عود کننده بسیار فعال می‌باشد. نام تجاری این دارو، گلینیا است. به نظر می‌رسد که انواع خاصی از سلول‌ها در سیستم ایمنی شما، به نام سلول‌های T و B، علت بسیاری از آسیب‌ها در بیماری MS باشند.

این سلول‌ها به طور طبیعی ویروس‌ها و باکتری‌هایی که به بدن شما وارد می‌شوند را می‌کشند اما در ام اس، اینها باعث آسیب به اعصاب می‌شوند. فینگولیمود باعث می‌شود که این سلول‌ها پس از ساخته شدن، نتوانند غدد لنفاوی را ترک کنند.

به این معنی که تعداد کمتری از این سلول‌ها به مغز و ستون فقرات می‌رسند، جایی که آنها به پوشش (ملین) اطراف اعصاب حمله می‌کنند. فینگولیمود قرصی است که شما یک بار در روز مصرف می‌کنید.

عوارض جانبی محتمل فینگولیمود (گیلنیا)

اگر هر کدام از واکنش‌های آلرژیک زیر را مشاهده کردید، بلافاصله با اورژانس تماس بگیرید:

1. ایجاد توده
2. تنفس دشوار
3. تورم در صورت، لب‌ها، زبان یا گلو

ریتوکسیماب در ام اس

ریتوکسیماب یک آنتی‌بادی مونوکلونال در مقابل پروتئین CD20 است، که مقدمتا در سطح سلول‌های B سیستم ایمنی یافت می‌شود. ریتوکسیماب، باعث تخریب سلول‌های B شده و برای درمان بیماری‌هایی که با تعداد بیش از حد سلول‌های B، فعالیت زیاد سلول‌های B، یا بد شکلی سلول‌های B مشخص می‌شوند، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

اینها شامل بسیاری از لنفوم‌ها، لوسمی‌ها، وازنش‌ها (رد پیوند اعضای بدن) و اختلالات خود ایمنی می‌باشند.

عوارض جانبی محتمل ریتوکسیماب (ریتوکسان)

اگر هر کدام از این نشانه‌های واکنش آلرژیک را داشتید، به دنبال رسیدگی فوری پزشکی باشید:

1. تورم
2. تنگی قفسه سینه
3. مشکل در تنفس
4. تورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو

برخی از افرادی که تزریق ریتوکسیماب را دریافت می‌کنند، دارای واکنش به تزریق می‌باشند (در طول ۲۴ ساعت بعد از تزریق دارو به درون رگ). اگر موارد زیر را احساس کردید فورا پزشک خود را مطلع کنید:

1. سرگیجه
2. ضعف
3. گیجی
4. کوتاهی تنفس
5. درد قفسه سینه
6. تنفس همراه با خس خس
7. سرفه ناگهانی
8. طپش قلب یا احساس لرزش در قفسه سینه شدید،

داروی تیسابری

در صورتی که بیماری به علائم واقعی نرسیده باشد و به زودی تشخیص داده شود، لکوآنسفالوپاتی چند کانونی پیشرونده (PML) در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS) که با تیسابری (ناتالیزوماب) درمان شده اند، با نتایج بهتری مرتبط هستند.

ضایعات مغزی محدود و پاسخ‌های ایمنی محافظت شده، نیز در بیمارانی که بهتر تغذیه می‌کنند، مشاهده شده است، اما محققان تاکید می‌کنند که یافته‌های آنها هنوز قطعی نیست و اندازه کوچک مطالعه را مدنظر دارند.

احتمال دارد که برخی افراد دارای واکنش آلرژیک به تیسابری باشند. علائم این آلرژی شامل موارد زیر است:

1. ایجاد توده‌ها
2. خارش
3. مشکلات تنفسی
4. درد قفسه سینه
5. حالت تهوع
6. گر گرفتگی
7. گیجی
8. بیرون ریختن دانه

پس از دریافت دارو، می‌بایست تقریبا یک ساعت در مطب پزشک بمانید تا از عدم وجود واکنش آلرژیک اطمینان حاصل کنید.

داروی تکفیدرا

تکفیدرا یک درمان از راه دهان است که شامل کپسول‌هایی است که دو مرتبه در روز مصرف می‌شوند. تکفیدرا، که به صورت رسمی به نام BG-12 شناخته می‌شود، دی متیل فومارات می‌باشد، یک فرمولاسیون که به صورت خاص برای استفاده توسط افراد مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس ساخته شد.

یک ترکیب مرتبط شیمیایی، به نام فومادرم (دی متیل فومارات و فوماریک اسید استرز) به مدت چند ده سال، در دوزهای بالاتر برای درمان فوران‌های حاد پسوریازیس استفاده می‌شد.

گرچه مکانیسم دقیق عمل آن شناخته شده نیست، اما اینطور تصور می‌شود که تکفیدرا سلول‌ها و مولکول‌های ایمنی را مهار کرده و ممکن است خواص آنتی اکسیدانی داشته باشد که می‌توانند در مقابل آسیب به مغز و ستون فقرات محافظت کنند.

عوارض جانبی احتمالی تکفیدرا

تکفیدرا می‌تواند باعث ایجاد عوارض جانبی جدی شامل موارد زیر باشد:

1. واکنش آلرژیک (مانند تورم، تجمع، تورم در صورت، لب‌ها، دهان یا زبان و دشواری تنفس)
2. PML که یک عفونت نادر مغزی است که معمولا به مرگ یا ناتوانی شدید می‌انجامد.
3. کاهش در تعداد گلبول‌های سفید خون: پزشک باید آزمایش خون را پیش از شروع درمان با تکفیدرا و در زمان درمان بر روی شما انجام دهد.
4. مشکلات کبد: پزشک باید آزمایشات خون را برای بررسی عملکرد کبد، پیش از شروع درمان با تکفیدرا و در صورت نیاز در طول درمان با آن، بر روی شما انجام دهد. اگر هر کدام از این عوامل را که نشان‌دهنده‌ی مشکل کبدی هستند، در طول درمان مشاهده کردید، پزشک خود را بلافاصله مطلع کنید.

فیزیوتراپی بیماران ام اس

متخصص مغز و اعصاب در طول درمان، فیزیوتراپی ام اس و روش‌های دیگری را برای کنترل علائم شما تجویز می‌کند. آگاهی و رعایت موارد زیر می‌تواند به شما کمک کند:

1. متخصص فیزیوتراپی می‌تواند به شما ورزش‌هایی را آموزش دهد که قدرت و تعادل خود را حفظ کنید و خستگی و درد را کنترل نمایید.
2. متخصص کاردرمانی می‌تواند روش‌های جدیدی را برای برخی امور آموزش دهد تا کار کردن و مراقبت از خود آسان‌تر شود.
3. در صورتی که در راه رفتن مشکل پیدا کنید، عصا، واکر یا بریس‌ها می‌توانند به شما کمک کنند.
4. همراه با درمان می‌توانید اقداماتی را برای تسکین علائم ام اس انجام دهید.
5. بطور منظم ورزش کنید و از گرمای شدید پرهیز کنید تا انرژی‌تان افزایش یابد.
6. با پزشک در مورد انجام یوگا جهت کاهش خستگی یا استرس مشورت کنید.
7. مراقب سلامت روانی خود نیز باشید.
8. درخواست کمک از خانواده، دوستان یا مشاور برای کنترل استرس یا اضطراب موثر است.
9. گروه‌های حمایتی نیز محلی عالی برای ارتباط با سایر افراد مبتلا به ام اس می‌باشند.

مراقبت‌های جانبی

برخی مراقبت‌های جانبی که بیماران ام اس به آن نیاز دارند عبارتند از:

1. بیماران می‌توانند در انجام امور روزانه، صحبت کردن و راه رفتن مشکل داشته باشند.
2. درمان‌ها می‌توانند علائم را کاهش دهند و پیشرفت بیماری را آهسته کنند.
3. بیماران ام اس ممکن است نیاز به وسایل کمکی متعددی مانند عصا، واکر یا ویلچیر و دسته‌های مخصوص برای برس و مسواک داشته باشند.

راه های پیشگیری از بیماری ام اس

هیچ روش خاصی برای پیشگیری از ام اس وجود ندارد، اما با انجام برخی اقدامات می‌توان احتمال ابتلا به ام اس را کاهش داد. این اقدامات شامل موارد زیر است:

1. دریافت ویتامین D
2. خوردن میوه به مقدار کافی
3. قطع مصرف نوشیدنی‌های رژیمی
4. عدم مصرف لبنیات پرچرب
5. پرهیز از چربی‌های اشباع
6. قطع مصرف الکل

شناخت بختک ، علائم بختک یا فلج خواب

بختک چیست و چگونه رخ میدهد؟شاید برای شما هم تجربه هایی از این دست پیش آمده باشد؛ مشکلی که اصطلاح علمی اش«فلج خواب» است و ایرانی ها آن را «بختک» می نامند.

فلج خواب یا به اصطلاح عموم بختک به علت استرس های روزانه و دیدن کابوس های وحشتناک فراوان مانند افتادن از جایی، غرق شدگی یا مرگ به وقوع می پیوندد .

در این حالت فرد احساس می کند جسمش سنگین گشته و هر چه فریاد می زند کسی صدایش را نمی شنود اما خوشبختانه این حالت هیچگونه عارضه جسمی در پی ندارد ومی توان با لمس بدن فرد یا صدا کردن اسم او، وی را از این حالت خارج کرد.در این بخش از سلامت روان در نمناک درباره بختک یا فلج خواب بیشتر بدانید و علائم آن را بشناسید.

بختک چه شکلی است؟

بسیاری از افراد به هنگام دیدن کابوس های شبانه ترسناک ، در خواب دچار فلج می شوند و نمی توانند حرکت کنند که این موضوع سبب ترس بیشتر آنها می شود و به همین خاطر گاهی توهم های ترسناک مانند دیدن سایه یا یک هیولا در تاریکی چاشنی این علائم می شود وو حشت شما را آنقدر بالا می برد که نمی تواند حرکت کند یا فریاد بزند .

در مورد پدیده فلج خواب باورها ی مختلفی در فرهنگ ها و جوامع مختلف وجود دارد، ایرانی ها این پدیده را به نام «بختک» می شناسند و آن را به جن زدگی تعبیر می کنند و فکر می کنند اعجوزه ای زشت روی بر روی بدن آنها می افتد و آنان را از حرکت باز می دارد.

طوری که حتی نمی تواند به درستی نفس بکشد و فریاد بزند و تمام اتفاقاتی که برای فرد می افتد به گردن دیوهای بدسرشت و اجنه می اندازند.ایرلندی ها براین باورندکه فلج خواب بر اثر دروغ روز قبلشان بروز می کند.

بختک یا فلج خواب

فلج خواب یـک تـجربـه ی دلــهره آور و هراس انگیز است که به حالت ناتوانی درانجام حرکات ارادی حین خواب اطلاق می شـود. فـلـج خـواب اغـلب مواقع هنگام بیدارشـدن از خـواب و یـا در لحظه ی به خـواب رفتن رخ میدهد و چند ثانیه بـه طـول می انجامد و در هر سنی روی می دهد.

علایم فلج خواب:

• ناتوانی در حرکت دادن بدن
• ناتوانی در صحبت کردن و فریاد زدن
• احساس خفگی و نزدیکی به زمان مرگ
• توهمات شنیداری، دیداری یا حتی لمسی اما رؤیا مانند ، مثل احساس حضور یک انسان دیگر در اتاق، احساس فشردگی در قفسه سینه، دیدن سایه افراد، دیدن منبع نورانی، شنیدن صدای افراد، شنیدن صدای قدمهایی که نزدیک میشوند، دیدن شبح، تجربه خروج از بدن، احساس شناور شدن در هوا، شنیدن صدای بازو بسته
• احساس وحشت و اضطراب

بختک سراغ چه کسانی می آید؟

افرادی که دچار اختلالات خواب هستند و ممکن است اختلال فاز رم (REM) اتفاق بیافتد .

افرادی که در خواب از خود واکنش های شدید فیزیکی مانند رفتارهای خشونتی و عصبی بروز می دهند.

افرادی که دچار کمبود خواب، عوامل ژنتیکی، استرس یا اضطراب زیاد هستند و ساعت خواب بدن شان بر هم می خورد .

افرادی که دچار اختلال های ذهنی، اختلال دو قطبی هستند.

افرادی که شب به پشت می خوابند.

افرادی که مبتلا به گرفتگی عضلات بدن مانند گرفتگی عضله پا هستند.

افرادی که از برخی داروها مانند داروهایی که برای بیش فعالی تجویز می شود ، استفاده می کنند.

افرادی که مواد مخدر مصرف می کنند.

تمام افرادی که این موضوع را تجربه می کنند و دچارفلج خواب می گردند در سلول هایشان ماده ای به نام «HLA-DR2» دارند. افرادی که روز خسته کننده یا پراسترسی را گذرانده اند، بیشتر از همیشه این حالت سراغ شان آمده است.

تغییرات در سبک زندگی یا مصرف قرص های خواب آور و آنتی هیستامین ها ممکن است به فلج خواب دچار شود.

بروز فلج خواب در زنان دو تا چهار برابر بیشتر از مردان است.

دماغ بختک را بکنید!

روایت دیگری از بختک در عوام وجود دارد که آنها براین باورند که بختک کنیز اسکندر بود! هنگامی که کلاغ به مشک محتوی آب حیات که اسکندر با خود از ظلمات آورده بود منقار زد و آب حیات بر زمین ریخت، این کنیز مشتی از آب را برداشت و نوشید و اسکندر به ضرب شمشیر بینی او را کند و بختک از گل، بینی دیگری برای او درست کرد !

بختک اگر ببیند که کسی طاقباز خوابیده به سینه او می جهد. اگر فرد بیدار شود، به بینی او چنگ بیندازد، بختک از ترس کنده شدن بینی خود گنجی از گنجه اسکندر را رشوه خواهد داد تا او دست از بینی اش بردارد!

آیا بختک خطرناک است؟

بین 25 تا 30درصد از جمعیت کلی جهان، در طول عمر خود دست کم یک بار فلج خواب را تجربه کرده اند که در این میان 95درصد از آنها تجربه حوادث وحشتناک را در خواب داشته اند. ژنتیک در بروز این مشکل نقش دارد و اگر یکی از اعضای خانواده دچار این مشکل باشد، احتمال مبتلا شدن اعضای دیگر خانواده هم ، وجود دارد.

اگرچه بسیاری از افراد درگیر با این مشکل دچار وحشت می شوند، اما همانطور که در این بخش از سلامت نمناک می خوانید این فرایند خطرناک نیست و چند لحظه بعد پایان می یابد و عارضه جسمی به همراه ندارد. بهتر است برای به دست آوردن سریع هوشیاری فرد باید انگشتان دست و پا همچنین چشمانش را به شدت تکان دهد و به دنبال آن سرش را حرکت دهد.

پیشگیری از فلج خواب یا بختک

• نخوابیدن به پشت
• کاهش استرس
• به اندازه کافی خوابیدن
• انجام ورزش های منظم
• زیاد غذا نخوردن
• ننوشیدن کافئین

چطور از شر بختک راحت شویم؟

با رعایت برخی موارد فلج خواب را می توان از بین برد یا تکرارش را به حداقل رساند.

1. سعی کنید آرامش خود را حفظ کنید

هنگامی که در خواب احساس فلج شدن می کنید برای رهایی از این احساس نباید زیاد تلاش نمایید زیرا ممکن است با دست و پا زدن و تلاش بیشتر علائم تشدید شود و شما بیشتر بترسید پس ابتدا نفس عمیق بکشید و یادآوری کنید که حالتان خوب است.

2.نجات از فلجی و بی حسی

زمانی که خواب بد دیده اید و احساس فلجی می کنید مشت خود را گره کرده و باز کنید و انگشتان خود را تکان دهید تا از خواب کاملا بیدار شوید و از بی حرکتی، حس خفگی و فشار در قفسه سینه رها گردید.

3.سعی کنید بیدار شوید

شما می توانید با یک حرکت یا تکان شدید از حالت فلجی خلاص شوید . پس از اینکه چنین حالتی به سراغ شما آمد از خواب برخیزید و مقداری آب سرد بر روی صورت خود بپاشید تا این حالت از شما دور شود و دوباره به رختخواب باز نگردید زیرا ممکن است فلجی در خواب به سراغتان بیاید پس بهتر است زمانی که کاملا آرام شدید به رختخواب خود بازگردید.

باید بدانید استرس یک عامل مهم در فلجی خواب است پس حتما قبل از خواب افکار استرس زا را از خود دور کنید.

آمار سرطان در استان خراسان شمالی در سال‌های اخیر افزایشی شده و این موضوع لزوم تغییر در سبک زندگی و وضعیت تغذیه و پیشگیری را بیش از پیش نمایان می‌کند.

شایع‌ترین نوع سرطان در خراسان شمالی

سرطان گوارش بیشتر در مناطق جغرافیایی شمال و شمال شرق کشور همانند خراسان شمالی شایع است و به تغذیه نامناسب همانند مصرف غذاهای شور و مصرف دخانیات بر می گردد.

دکتر انفرادی افزود: همچنین سرطان پوست نیز با توجه به تماس دامداران با دام ها از دیگر سرطان های شایع در استان است.

انفرادی با بیان اینکه دانشگاه علوم پزشکی استان، آمار دقیقی از بیماران سرطانی خراسان شمالی ندارد، گفت: بسیاری از بیماران از خدمات سازمان های مردم نهاد همانند انجمن حمایت از بیماران سرطانی استفاده و برخی نیز برای دریافت خدمات درمانی به استان های همسایه مراجعه می کنند به گونه ای که همین امر باعث شده است تا آمار دقیق از بیماران سرطانی استان نداشته باشیم.

وی خاطرنشان کرد: با وجود این، تعداد بیماران سرطانی در این استان بیشتر از کشور نیست و تنها در نوع سرطان ها با دیگر مناطق کشور تفاوت دارد.

انفرادی با تاکید بر اینکه ۴۰ درصد سرطان‌ها با خود مراقبتی قابل پیشگیری است، یادآور شد: بسیاری از بیماران متاسفانه دیر به پزشک مراجعه می کنند، در حالی که متخصصان سرطان معتقدند این بیماری در صورت تشخیص در مراحل اولیه، قابل درمان و کنترل است.

وی افزود: تنها کمی ورزش، تغذیه سالم، دوری از دخانیات، استفاده از سبزی های تازه، گنجاندن غذاهای فیبردار در رژیم غذایی از راه حل های ساده برای بیمه شدن بدن در برابر حمله غده های سرطانی است.

براساس اعلام رییس انجمن حمایت از بیماران سرطانی عطوفت خراسان شمالی، تاکنون سه هزار و ۴۵۹ بیمار سرطانی در استان شناسایی شده است که از این تعداد ۷۰۰  بیمار مددجوی کمیته امداد امام خمینی(ره) و ۱۳۰ نفر هم مددجوی بهزیستی هستند و مابقی بیماران از سوی خیران کمک می‌شوند.

 این انجمن روزانه ۱۶۰ تا ۲۰۰ میلیون ریال برای خرید داروهای مورد نیاز بیماران سرطانی در خراسان شمالی هزینه می‌کند.

خراسان شمالی روی کمربند سرطان قرار دارد که از شمال ایران و از استان هایی همچون گلستان آغاز شده و تا شمال چین ادامه دارد و به همین دلیل آمار برخی از سرطان ها از جمله سرطان دستگاه گوارش در آن از میانگین کشور بیشتر است و روند افزایشی دارد.  

این استان ۸۶۳ هزار نفر جمعیت دارد که ۴۴ درصد آنان در نواحی روستایی سکونت دارند.